ΕΕ: Στο στόχαστρο τα τρόφιμα (food waste) και η ταχεία μόδα (fast fashion)

Η ΕΕ έθεσε τους πρώτους νομικά δεσμευτικούς στόχους για τα κράτη μέλη σχετικά με τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, με τους νομοθέτες να συμφωνούν σε μείωση κατά 30% σε λιανοπωλητές, εστιατόρια, επιχειρήσεις εστίασης και νοικοκυριά μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Για τους μεταποιητές και τους κατασκευαστές τροφίμων, ο στόχος για το 2030 είναι η μείωση κατά 10%, με αμφότερους τους στόχους να βασίζονται στον μέσο όρο των τριών ετών έως το 2023. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΕ, πάνω από 59 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων πετιούνται κάθε χρόνο στους κάδους απορριμμάτων, γεγονός που αντιστοιχεί σε απώλεια 132 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Οι μεταρρυθμίσεις στην οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα της ΕΕ, οι οποίες συμφωνήθηκαν σήμερα το πρωί μετά από μια μαραθώνια διαπραγματευτική συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ ευρωβουλευτών και κυβερνητικών εκπροσώπων, στοχεύουν επίσης στην κλωστοϋφαντουργία.

Οι νέοι εναρμονισμένοι κανόνες σχετικά με την εκτεταμένη ευθύνη του παραγωγού (EPR) σημαίνουν ότι οι παραγωγοί κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και οι μάρκες μόδας θα πρέπει να καταβάλλουν ένα τέλος για να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της συλλογής, διαλογής και ανακύκλωσης των αποβλήτων, με βάση το πόσο κυκλικά και βιώσιμα είναι τα προϊόντα τους.

Σε ένα μέτρο που στοχεύει άμεσα στις πρακτικές της "γρήγορης μόδας", όπως τα φθηνά, σχεδόν αναλώσιμα ρούχα από διαδικτυακές πλατφόρμες, οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν επίσης τη δυνατότητα να προσαρμόζουν αυτά τα τέλη με βάση την ανθεκτικότητα των ενδυμάτων.

"Η ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου προσφέρει πολλές ευκαιρίες, αλλά αποτελεί επίσης σημαντική πρόκληση, ιδίως όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος", αναφέρει το συμφωνηθέν κείμενο.

Η νομοθεσία παρέχει περιθώρια για την επιβολή κυρώσεων σε επιθετικές στρατηγικές μάρκετινγκ που ενθαρρύνουν την απόρριψη των ρούχων πριν φθαρούν, πρακτικές που σύμφωνα με τη νομοθεσία "είναι πιθανό να οδηγούν σε υπερκατανάλωση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και, κατά συνέπεια, σε υπερπαραγωγή αποβλήτων".

Τα κριτήρια που μπορούν να εξεταστούν περιλαμβάνουν το εύρος της γκάμας των προϊόντων που προσφέρει ένας έμπορος λιανικής πώλησης, καθώς και την παροχή ή την έλλειψη υπηρεσιών επισκευής και κινήτρων.

Οι ακτιβιστές κατά των αποβλήτων χαιρέτισαν τη δράση της ΕΕ, αλλά απογοητεύτηκαν από το επίπεδο φιλοδοξίας που αντικατοπτρίζεται στους γενικούς στόχους.

"Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεσμεύτηκαν στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ πριν από 10 χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης κατά 50% των αποβλήτων τροφίμων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού", δήλωσε η Theresa Mörsen, υπεύθυνη πολιτικής της ΜΚΟ Zero Waste Europe με έδρα τις Βρυξέλλες.

Η ομάδα επέκρινε επίσης την έλλειψη μέτρων μείωσης των αποβλήτων σε επίπεδο παραγωγής, σημειώνοντας ότι σύμφωνα με τις στατιστικές της ΕΕ περίπου το 11% των τροφίμων σπαταλιέται πριν φύγει από το αγρόκτημα.

Η δράση για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα άφηνε επίσης "περιθώρια βελτίωσης", σύμφωνα με τον Mörsen. "Ελπίζαμε ότι τα κράτη μέλη θα εμπνευστούν από τα υφιστάμενα συστήματα στη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες και θα στηρίξουν το EPR με συγκεκριμένους στόχους για την επίτευξη της κυκλικότητας".

Η Πολωνή ευρωβουλευτής Anna Zalewska της δεξιάς ομάδας ECR απέσπασε τα εύσημα για τη θωράκιση των αγροτών από την υποχρέωση μείωσης των αποβλήτων τροφίμων. "Καταφέραμε να εξασφαλίσουμε εφικτές και ρεαλιστικές διατάξεις για τα κράτη μέλη προκειμένου να εφαρμόσουν πολιτικές μείωσης των αποβλήτων τροφίμων και καταφέραμε να διασφαλίσουμε ότι ο γεωργικός τομέας δεν θα επηρεαστεί αρνητικά", δήλωσε η ίδια.

Η συμφωνία είναι προσωρινή και υπόκειται στη σφραγίδα των υπουργών της κυβέρνησης σε σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου της ΕΕ - διαδικασία που συνήθως αποτελεί τυπική διαδικασία.