Μελέτη: Τρόπος ζωής και συνθήκες διαβίωσης έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην υγεία από τα γονίδια

Είναι ένα από τα αγαπημένα λόγια των ειδικών σε θέματα υγείας: Ο ταχυδρομικός κώδικας είναι εξίσου σημαντικός για την υγεία σας όσο και ο γενετικός σας κώδικας, καθώς καθορίζει το πού ζουν οι άνθρωποι, τι είδους τροφή τρώνε, πόσο καλή είναι η ιατρική τους περίθαλψη και πόση ρύπανση αναπνέουν.

Τώρα, μια νέα σημαντική μελέτη στο περιοδικό Nature Medicine δείχνει ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων τόσο των επιλογών τρόπου ζωής όσο και των συνθηκών διαβίωσης, είναι περίπου 10 φορές πιο σημαντικοί από τη γενετική, όταν πρόκειται για υγιή γήρανση και πρόωρο θάνατο.

Στο σύνολό τους, η ηλικία, το φύλο και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες - γνωστοί ως το εκθετήριο - εξηγούν περίπου το 66% των κινδύνων θνησιμότητας, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήχθη με επικεφαλής το βρετανικό Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

"Μας εξέπληξε το πόσο έντονη ήταν η διαφορά, πόσο περισσότερο το περιβάλλον παίζει ρόλο από ό,τι η γενετική", δήλωσε ο Austin Argentieri, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Στη μελέτη συμμετείχαν σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι ερευνητές εντόπισαν τους γενετικούς κινδύνους των συμμετεχόντων για 22 ασθένειες, παρακολούθησαν κοινά προβλήματα υγείας, όπως η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η δυσλιπιδαιμία, και χρησιμοποίησαν πρωτεΐνες από το αίμα τους για να μετρήσουν πόσο γρήγορα γερνούσαν βιολογικά οι άνθρωποι.

Πώς ο τρόπος ζωής και οι συνθήκες διαβίωσης διαμορφώνουν την υγεία

Αρχικά επικεντρώθηκαν σε 164 περιβαλλοντικούς παράγοντες, αλλά τους περιόρισαν σε 25 βασικά μέτρα που σχετίζονταν τόσο με τον θάνατο όσο και με τη βιολογική γήρανση.

Αυτοί οι παράγοντες κάλυπταν τα πάντα, από το επίπεδο εκπαίδευσης, το εισόδημα του νοικοκυριού, την απασχόληση, τα επίπεδα ύπνου, την άσκηση, το κάπνισμα, την κοινωνική υποστήριξη, την ψυχική ευεξία, το σωματικό βάρος στην ηλικία των 10 ετών και το αν η μητέρα κάποιου κάπνιζε την εποχή που γεννήθηκε.

Μεμονωμένα, οι παράγοντες αυτοί έπαιζαν μικρό ρόλο στον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, αλλά συνδυαστικά κατά τη διάρκεια της ζωής, αθροίζονταν.

"Η πραγματική ζωή είναι ακατάστατη. Όλες αυτές οι διαφορετικές περιβαλλοντικές επιρροές έρχονται μαζί", δήλωσε ο Argentieri.

Αυτοί οι παράγοντες είναι "οι πραγματικά θεμελιώδεις πτυχές του περιβάλλοντος και της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής, καθώς και τα ευρύτερα κοινωνικοπολιτιστικά, φυσικά μας πλαίσια", πρόσθεσε.

Η σημασία της γενετικής και των περιβαλλοντικών παραγόντων διέφερε όταν επρόκειτο για συγκεκριμένα θέματα υγείας.

Οι γενετικοί κίνδυνοι ήταν μεγαλύτεροι παράγοντες άνοιας και καρκίνου του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου, ενώ οι περιβαλλοντικοί παράγοντες ήταν πιο σημαντικοί όταν επρόκειτο για ασθένειες των πνευμόνων, της καρδιάς και του ήπατος, σύμφωνα με τη μελέτη.

Τα γονίδιά μας δεν καθορίζουν το μέλλον μας

Η μελέτη έχει αρκετούς περιορισμούς. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι διαφορετικά σε άλλες χώρες- άλλοι παράγοντες που δεν συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη θα μπορούσαν επίσης να συνδέονται με την υγεία, και η μελέτη δεν καθορίζει αιτία και αποτέλεσμα, παρά μόνο συσχετισμούς.

"Το έκθεμα είναι πραγματικά μια έννοια που αφορά το συγκεκριμένο πλαίσιο" και χρειάζονται περισσότερες μελέτες "σε άλλα μέρη του κόσμου για να καταλάβουμε τι είναι σημαντικό πού", δήλωσε ο Argentieri.

Παρόλα αυτά, δεδομένου ότι πολλοί από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες θα μπορούσαν να αλλάξουν, οι ανεξάρτητοι ερευνητές δήλωσαν ότι τα ευρήματα προσφέρουν έναν οδικό χάρτη για πολιτικές παρεμβάσεις για τη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων.

Ο Δρ Stephen Burgess, βιοστατιστικός στο Πανεπιστήμιο του Cambridge που δεν συμμετείχε στη μελέτη, ανέφερε σε δήλωσή του ότι τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις "τα γονίδιά μας δεν καθορίζουν το μέλλον μας".

"Η γενετική μπορεί να φορτώσει τα ζάρια, αλλά εξαρτάται από εμάς πώς θα παίξουμε το χαρτί μας", δήλωσε ο Burgess.