Τεχνολογικοί κολοσσοί, τράπεζες, ενέργεια: Ποιοι ξοδεύουν τα περισσότερα χρήματα για λόμπι στην ΕΕ;

Σύμφωνα με νέα ανάλυση, οι 162 μεγαλύτερες εταιρείες και εμπορικές ενώσεις δαπάνησαν συνολικά 343 εκατ. ευρώ για την άσκηση πίεσης σε νομοθέτες και αξιωματούχους της ΕΕ κατά το προηγούμενο έτος.

Μεταξύ Φεβρουαρίου 2024 και Φεβρουαρίου 2025, οι ετήσιες δαπάνες άσκησης πίεσης αυξήθηκαν κατά 13% και κατά σχεδόν ένα τρίτο από το 2020, σύμφωνα με έκθεση των μη κερδοσκοπικών ομάδων Corporate Europe Observatory (CEO) και LobbyControl.

Ωστόσο, οι εκτιμήσεις αυτές παραμένουν συντηρητικές, καθώς μόνο οι οντότητες που δαπανούν πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ υποχρεούνται να αποκαλύπτουν τους προϋπολογισμούς τους για λόμπι στο μητρώο διαφάνειας της ΕΕ.

Μεταξύ των εταιρειών και ενώσεων με την υψηλότερη αποκάλυψη είναι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Meta και η Microsoft, με προϋπολογισμούς για lobbying ύψους 9 εκατομμυρίων ευρώ και 7 εκατομμυρίων ευρώ αντίστοιχα, καθώς και η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία, η ενεργειακή εταιρεία Shell, η FuelsEurope, η Bayer, η Novartis, η BusinessEurope και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Συνδέσμων (EFPIA).

Με την Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) να έχει τεθεί σε ισχύ από πέρυσι και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σχεδιάζει να εισαγάγει την Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία, ένα Σχέδιο Δράσης για την Προσιτή Ενέργεια, μια Πράξη για τα κρίσιμα φάρμακα και μια Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων το 2025, όλα αυτά παράλληλα με μια συνεχή προσπάθεια για την περικοπή της γραφειοκρατίας, η αύξηση των προϋπολογισμών για το lobbying φαίνεται ότι θα συνεχιστεί.

«Παρατηρούμε εδώ και χρόνια μια τάση αύξησης του λόμπι των μεγάλων τεχνολογιών, αλλά η αύξηση των δαπανών από ρυπογόνες βιομηχανίες όπως η ενέργεια και τα αγροχημικά τα τελευταία πέντε χρόνια (44% και 31% αντίστοιχα) αντικατοπτρίζει σαφώς το έντονο λόμπι γύρω από την Πράσινη Συμφωνία» δήλωσε στο Euronews η Vicky Cann, εκπρόσωπος του Corporate Europe Observatory.

«Με την Επιτροπή να έχει προγραμματίσει να παρουσιάσει μια φιλική προς τις επιχειρήσεις Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία αργότερα αυτή την εβδομάδα - παράλληλα με μια μαζική προσπάθεια απορρύθμισης στο όνομα της "ανταγωνιστικότητας" - είναι βαθιά ανησυχητικό ότι αυτό το βιομηχανικό λόμπι φαίνεται να αποδίδει» πρόσθεσε η Cann.

Τόσο το LobbyControl όσο και το Corporate Europe Observatory καλούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να επανεξετάσουν τους κανόνες άσκησης πίεσης και να ενισχύσουν τις εγγυήσεις κατά της κανονιστικής παραλυσίας, συμπεριλαμβανομένου του Μητρώου Διαφάνειας της ΕΕ, το οποίο παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τους πολίτες ώστε να παρακολουθούν τη δραστηριότητα άσκησης πίεσης.

"Ένα νομικά δεσμευτικό μητρώο λόμπι είναι ο μόνος τρόπος να επιβληθούν ουσιαστικές κυρώσεις για την ανάρτηση ανακριβών δεδομένων και, με τη σειρά του, να βελτιωθεί η συνολική ποιότητα του μητρώου λόμπι της ΕΕ", δήλωσαν οι ομάδες υπεράσπισης τη Δευτέρα, καθώς η πλατφόρμα πρέπει να αναθεωρηθεί έως τον Ιούλιο του 2025.

Η ανάλυση εξετάζει επίσης τον αριθμό των συναντήσεων που πραγματοποιούν λομπίστες και αξιωματούχοι της ΕΕ και τον αριθμό των καρτών που τους παρέχουν πρόσβαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικής Βιομηχανίας, η BusinessEurope και η Insurance Europe κατέχουν τον υψηλότερο αριθμό κοινοβουλευτικών αδειών, με 323, 295 και 268 αντίστοιχα - συνολικά περισσότερους από τους ευρωβουλευτές στο κοινοβούλιο.

Η BusinessEurope βρίσκεται επίσης στην κορυφή της λίστας για τον αριθμό των δηλωμένων συναντήσεων με αξιωματούχους της ΕΕ, έχοντας καταγράψει 467 συναντήσεις από το 2014, ακολουθούμενη από την Google (381), την Airbus (318), την Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (241) και την Meta (235).

Τα ευρήματα αναδεικνύουν την ανάγκη να επεκτείνει η ΕΕ τους υφιστάμενους περιορισμούς άσκησης πίεσης -που ισχύουν επί του παρόντος για την καπνοβιομηχανία- σε άλλους κρίσιμους τομείς πολιτικής, όπως η ρύθμιση του κλίματος και του περιβάλλοντος, υποστηρίζουν οι δύο οργανώσεις που πραγματοποίησαν την έρευνα.

«Ως πρώτο βήμα, η Επιτροπή θα πρέπει να σταματήσει να παρέχει προνομιακή πρόσβαση στους λομπίστες της βιομηχανίας και να διασφαλίσει ότι οι φωνές της κοινωνίας των πολιτών και των κοινοτήτων ακούγονται δυνατά και καθαρά» τόνισαν οι παρατηρητές διαφάνειας.

Τον περασμένο μήνα, η Επιτροπή εισήγαγε μια σημαντική αλλαγή στη διαφάνεια των λόμπι, δημοσιεύοντας τα πρακτικά των συναντήσεων ανάμεσα σε λομπίστες και ανώτερους αξιωματούχους, επεκτείνοντας την απαίτηση δημοσιοποίησης από 400 ανώτερους αξιωματούχους σε περίπου 1.500.

Η κίνηση αυτή προκάλεσε ανάμεικτες αντιδράσεις, αλλά ο πραγματικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από το πόσες πληροφορίες αποκαλύπτονται πραγματικά.