Okyanusların durumu uydudan takip ediliyor

Bu hafta Uzay'da oldukça "sulu" bir bölümümüz var. Fransa'nın kuzeyinde bilim insanları zararlı bir yosun üzerinde araştırma yapıyor, İngiltere'nin güneyinde sörf sporu bilimin hizmetine sunuluyor. Uydu verileri ise "büyük resmi" görmede hayati önem taşıyor.

İngiltere'nin güneyinde, Plymouth'da ve Fransa'ın Normandiya bölgesinde uyduların denizleri ve sahil şeridlerini anlamada nasıl kullanıldığını göreceğiz. İlk olarak sörfçü bir bilim adamıyla başlıyoruz.

Bob Brewin, uyduların okyanus biliminde kullanılmasında yeni ve sıradışı bir teknik geliştirdi: Sörf sporunu bilimin hizmetine sundu.

"Okyanusun yakın kıyı bölgesinde gözlem eksikliğimiz var. Öyle ki uydu verilerinin doğruluğunu, kesinliğini tespit edemiyoruz." diyen Brewin, sörf tahtasını deniz yüzeyinin sıcaklık ölçümünde kullanıyor ve daha sonra elde ettiği verileri uydudan gelen verilerle karşılaştırıyor.

Suyun içinden alınan verilerin eksikliği uydu verilerinin sahil şeridindeki ölçümlerini analiz etmeyi de zorlaştırıyor.Brewin bu sorunu SmartFin adını verdiği cihazla çözmek istiyor:

"SmartFin cihazı sıradan bir sörf tahtasının yüzgeçiyle aynı boyut ve ağırlıkta. Ancak içinde ısı sensörü, gps takip cihazı ve hareketi ölçmeye yarayan ivmeölçer var. Ayrıca bluetooth teknolojisi sayesinde kaydettiği verileri cep telefonununa aktarabiliyor."

Yani Brewin sörf yapmaya gittiği her seferde birçok okyanus verisini ölçüyor ve bu sayede okyanusların yakın kıyı bölgelerindeki gözlem eksikliğini gidermeyi hedefliyor.

Yakın kıyı bölgeleri iklim değişikliğine karşı oldukça duyarlı ve çok sayıda canlı için kritik öneme sahip.

Brewin SmartFin teknolojisini tüm Avrupa'da denizleri gözlemlemek ve iklim değişikliği verilerini kaydetmek için kullanmak istiyor."Hayalim tüm sörfçülere ve sadece sörfçülere de değil, tüm su sporları tutkunlarına, kanoculara, dalgıçlara, yüzücülere bu teknolojiyle yapılan aletlerden vermek." diyen ingiliz bilimadamının projesinin gerçekleşmesi durumunda sadece İngiltere'de sörfçülerin her yıl yaklaşık 40 milyon ölçüm yapabileceği tahmin ediliyor.

Sentinel-3B uydusu okyanusları izlemek üzere uzaya gönderilmeye hazırlanıyor

Önümüzdeki günlerde deniz yüzeyine yaklaşık 800 kilometre mesafede, yeni bir uydu gözlemlere destek vermek üzere dünya yörüngesine yerleşecek.

Avrupalı Sentinel-3B uydusu, kardeşi Sentinel-3A'ya katılıyor. Her iki uydu da deniz yüzeyi sıcaklıkları ve okyanus renkleri hakkında veri toplamakla görevli.

Copernicus Uzay Programı yöneticisi Guido Livrini başlangıçta iki uydunun birbirinden sadece 30 saniye mesafede uçacağını ifade ediyor:

"İlk etapta yakın mesafede uçmalarının sebebi iki uydunun ölçümlerini karşılaştırmak istiyor olmamız. 3A uydusundan gelen verileri zaten doğruladık. İkiz uydusu 3B'den gelecek veri ölçümlerini 3A'ya göre kalibre etmek istiyoruz. Bu şekilde iki uydu yörüngede birbirinden uzak mesafede konumlandığında aldığımız veriler aynı kalitede ve karşılaştırılabilir olacak ve bir uydunun sunduğundan çok daha fazla veri toplayabileceğiz."

Mikro su yosunları uzaydan takip ediliyor

Kesinlik ve sıklık Fransız Araştırma Enstiüsü Ifremer'i yakından ilgilendiren kavramlar.

Normandiya kıyılarındaki yosunlar üzerinde çalışan enstitü her 2-3 haftada bir yakın kıyı bölgesindeki suyun sıcaklığını, tuz oranını ve oksijen seviyesini ölçüyor ve bu ölçümleri Sentinel-3A uydusundan gelen verilerle karşılaştırıyor.

Tania Hernandez Farinas Sentinel-3 Eurohab adı verilen yeni bir projede çalışıyor. Bu projede balıklar ve insanlar için zehirli olan ve hızla denizlere yayılan bir su yosunu çeşidi üzerinde incelemeler yapıyorlar. Proje kapsamında uzaydan ve denizden gelen verileri karşılaştırıyorlar:

"Uydu fitoplankton oluşumunun genel bir tablosunu çıkarıyor. Yerinde yapılan ölçümlerle araştırmayı ilerletme fırsatı elde ediyoruz: Hangi türlerin uydudan görüldüğünü ve hangi türlerin zehirli olduğunu tespit ediyoruz."

Laboratuvarın araştırma şefi Francis Gohin, ekibin şimdiden çok önemli bir bulguyu ortaya çıkardığını dile getiriyor:

"Manş Denizi ve Biskay Körfezi'nin yakın kıyı bölgelerindeki fitoplanktonların miktarını ölçmek için 20 yıldır Nasa ve Avrupa uzay Ajansı alıcılarından gelen gündelik verileri karşılaştırıyor ve birlikte inceliyoruz. Fitoplankton oranında, özellikle yaz aylarında önemli bir azalma olduğununu gözlemledik. Manş tünelindeki fitoplankton oluşumu son 20 yılda önemli derecede geriledi."