Bayeux Gobleni Fransa'dan İngiltere'ye gidiyor: 900 yıllık bir dokuma nasıl taşınacak?

Bayeux Gobleni neredeyse bin yıl önce bir Fransız dükünün bir İngiliz kralını savaşta nasıl yendiğini ve Avrupa tarihinin akışını nasıl değiştirdiğini anlatıyor.

Şimdi, Fransa 70 metre uzunluğundaki şaheseri İngiltere'ye ödünç vermeye hazırlanırken, bu tarihi işlemi gerçeğe dönüştürmek için perde arkasında planlamalar yapılıyor.

Normanların İngiltere'yi fethine ve 1066'daki Hastings Savaşı'na giden olayları tasvir eden işlemeli duvar halısı, Eylül 2026'dan Temmuz 2027'ye kadar British Museum'da sergilenecek. Eserin İngiltere'de sergileneceği çoktan duyuruldu, ancak Avrupa'nın en kırılgan hazinelerinden birinin taşınması ve korunmasına yönelik karmaşık çalışmalar daha yeni başlıyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Brexit'ten bu yana bir AB liderinin İngiltere'ye yaptığı ilk ziyaret olan 2025 devlet ziyareti sırasında ödünç verme işlemini teyit ettiğinde, Manş Denizi'nin her iki yakasında da sembolizm kaybolmadı. Yıllar süren soğuk ilişkilerin ardından bu hamle, yenilenen kültürel sıcaklığın bir jesti olarak görüldü.

Ancak mesele sadece siyasetle ilgili değil. Tarihçiler goblenin aslında İngiltere'de keten üzerine yün iplik kullanılarak dikildiğine inanıyor. Bayeux Müzesi küratörü Antoine Verney, eserin taşınmasının bir tür "eve dönüş" haline geldiğini söylüyor.

AP'ye konuşan Verney, "İngilizler için hepsinin bildiği tarih - tek tarih - 1066'dır," dedi.

British Museum'da bulunan ve Lewis satranç taşları da dahil olmak üzere İngiltere'nin dört ulusunu temsil eden parçaların Normandiya'daki müzelere gitmesini sağlayacak olan bu karmaşık ödünç işlemine yeni bir ivme kazandıran da bu ortak sahiplenme duygusu - ve ortak hikaye.

900 yıllık herhangi bir dokumayı taşımak risklidir. Dokuz parça ketenden oluşan, 626 karakter, 41 gemi ve 202 at tasvir eden bir dokumayı taşımak ise daha da fazla.

Verney, "Her zaman bir risk vardır. Amaç, bu risklerin mümkün olduğunca dikkatli bir şekilde hesaplanmasıdır," diyor.

Goblen istilalar, devrimler ve dünya savaşları atlatıyor. Napolyon onu 1804'te Paris'te sergiledi ve Müttefikler Fransa'yı kurtardıktan sonra 1944'te tekrar ortaya çıkardılar. Ancak bu soyağacına rağmen yaşı kendini gösteriyor.

"Tekstil lifleri 900 yıllık. Yani yaş nedeniyle doğal olarak bozulmuşlar," diyor Verney. "Ama aynı zamanda bu eser zaten çok seyahat etmiş ve çok fazla elden geçmiş bir eser."

Eserin nasıl taşınacağına ilişkin ayrıntılar halen tartışılıyor. İngiliz ve Fransız hükümetleri arasında transfer üzerinde çalışılıyor ve koruma ekipleri nem kontrolü ve titreşim izlemeden özel yapım konteynerlere kadar her seçeneği değerlendiriyor.

Verney, British Museum'un gereksiz riskler almayacağından emin.

"Bana göre British Museum'un, ortak mirasın önemli bir unsuru olan bu esere sergi yoluyla zarar verme riskini alacağı nasıl düşünülebilir?" dedi. "İngilizlerin sanat tarihinin ve dünya mirasının bu önemli unsurunu tehlikeye atacak riskler alabileceğine inanmıyorum."

Goblen yokken Bayeux Müzesi de kendi dönüşümünü geçiriyor olacak. Müze, on milyonlarca euroya mal olacak büyük bir yenileme çalışması için bu yıl 1 Eylül'den itibaren ziyarete kapatılıyor. Müze 2027'de yeniden açıldığında, yıldız eser son teknoloji ürünü bir eve dönecek ve burada özel olarak inşa edilmiş, 70 metre uzunluğunda eğimli bir masa üzerinde sergilenecek.

Verney, yeniden tasarımın insanların esere bakışını tamamen değiştireceğini söylüyor - sadece bir Orta Çağ harikası olarak değil, aynı zamanda yankı uyandıran bir hikaye anlatımı ve tasarım parçası olarak.

British Museum'da küratörler, müze tarihinin en büyük sergilerinden biri olması beklenen sergiye şimdiden hazırlanıyorlar. Goblen, müzenin Sainsbury Sergi Galerisi'nde sergilenecek ve koruma personeli sergi boyunca tetikte olacak.

Goblen muhtemelen I. William'ın üvey kardeşi Piskopos Odo tarafından 1077 yılında Bayeux'de yeni bir katedralin inşası için yaptırılmıştı. Yüzyıllar boyunca çoğunlukla gözden uzakta, bir sandıkta saklandı. Bugün ise sadece hayatta kalan nadir bir eser değil, aynı zamanda hem Fransa hem de Britanya için güçlü bir ulusal kimlik eseri.