Getty Müzesi'ndeki Anadolu kökenli tarihi sedirin kaçak kazıyla kaçırıldığı ortaya çıktı

Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) J. Paul Getty Müzesi'nde sergilenen bronz bir sedirin Anadolu kökenli olduğuna dair yeni kanıtlar bulduktan sonra sedir Türkiye'ye iade edildi.

1982’de bu eseri müzeye satan İsviçreli sanat tüccarının, sedirin 1920’lerden bu yana Avrupa'da bulunduğuna dair sahte belgeler sunduğu ortaya çıktı. Bakanlık ve müzenin yürüttüğü ortak araştırmalar, sedirin 1980’lerin başında Manisa civarındaki bir mezardan yasa dışı kazılarla çıkarıldığını ve yurt dışına kaçırıldığını kanıtladı.

Sedirin üzerine yapışan keten parçalarının, mezarda bulunan ahşap ve bronz levha parçalarıyla tam örtüştüğü, böylece eserin kökeninin kesin olarak belirlendiği ifade edildi.

Nadir bir mobilya türü

Antik dönemde günlük yaşamda dinlenme ve yemek yeme amacıyla kullanılan bu tür sedirler, nadir mobilya örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Dökme bronz ayaklarla demir iskelet üzerine kurulu ve bakır levhalarla kaplı olan sedir, ahşap yerine bronzdan üretilen ender parçalardan biri olarak dikkat çekiyor.

Kaçakçılığa karşı önemli bir mesaj

Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, bu iadenin kültürel miras kaçakçılığına karşı büyük bir zafer olduğunu belirtti. Yazgı, “Anavatanından yasa dışı yollarla çıkarılan her eserin geri dönmesi, kültür kaçakçılarına güçlü bir mesajdır,” diyerek, bronz sedirin bu iş birliğiyle ait olduğu topraklara geri döndüğünü vurguladı. Ayrıca, Getty Müzesi ile kurulan yeni diyalog sayesinde gelecekte daha yakın iş birliklerinin mümkün olacağını ifade etti.

Getty Müzesi Direktörü Timothy Potts, bu iadenin uzun yıllardır süren bir araştırmanın sonucunda gerçekleştiğini, Türk arkeologlarının sedirin tarihi bağlamını ortaya çıkarmadaki katkılarını öne çıkararak, Türkiye ile yapıcı ilişkiler geliştirmeye devam etmek istediklerini söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “M.Ö. 530 yılına tarihlenen nadir bronz sedirin ülkemize iadesi, kültürel mirasımızın korunmasında önemli bir adımdır,” dedi. Getty Müzesi'ne ve iade sürecinde görev alan tüm çalışanlara teşekkür eden Ersoy, kültürel değerleri koruma çalışmalarının süreceğini belirtti.

Bu iade ile birlikte, 2024 yılında Türkiye'ye getirilen eser sayısı 36'ya ulaştı. Son 6 yılda ise toplam 7.840 eser Türkiye’ye geri kazandırıldı ve ülkenin kültürel mirasını koruma konusundaki kararlılığı bir kez daha vurgulandı.