Notre Dame de Paris 7 Aralık'ta yeniden açılıyor: Restorasyon sürecine kısa bir bakış

Fransa'nın simgesel kültürel mekanlarından Notre Dame de Paris Katedrali'nin 2019'daki yangınla kül olan görüntüleri, tüm ülkede şok etkisi yaratmıştı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un katedrali beş yıl içinde yeniden inşa etme sözü, başta uzmanlar olmak üzere pek çok kişi tarafından şüpheyle karşılansa da bu hedef artık gerçeğe dönüşmek üzere.

7 Aralık’ta gerçekleşecek yeniden açılış törenine yaklaşık 2.000 kişinin katılması bekleniyor. Macron, France 2 kanalına verdiği röportajda, Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis’i de etkinliğe davet edeceğini açıkladı.

Ancak bu sürece, bazı aksaklıklar ve zorluklar da eşlik etti. İşte restorasyon sürecinde yaşananlara kısa bir bakış:

Ağustos 2023: General Georgelin öldü

Katedralin tadilatını denetleme gibi dev bir sorumluluğu üstlenen General Jean-Louis Georgelin, Ağustos 2023'te bir dağ kazasında hayatını kaybetti.

Fransız Ordusu’nun eski generali ve Genelkurmay Başkanı, açık sözlülüğüyle tanınan bir figürdü. 2019 yılı sonunda Ulusal Meclis Kültür İşleri Komisyonu’ndaki bir oturumda, Notre Dame’ın yangında tahrip olan kulesinin yeniden inşasıyla ilgili sorulara verdiği cevap, uzun süre gündemde kaldı.

Projenin baş mimarı Philippe Villeneuve ile yaşadığı tartışma sırasında Georgelin, Villeneuve’e atıfta bulunarak şu ifadeyi kullandı: “O çenesini kapatsın ve biz de bilgelikle ilerleyelim!”

Aralık 2023: Macron, modern pencereler nedeniyle eleştirildi

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Notre Dame de Paris’in orijinal vitray pencerelerinin çağdaş tasarımlarla değiştirilmesi planını açıkladığında, bu kararın karşılaşacağı yoğun muhalefeti öngörememişti.

Macron, 2026 yılında yerleştirilmesi planlanan bu yeni pencerelerin, tarihi anıta 21. yüzyılın modern bir dokunuşunu kazandıracağını savundu.

Fransız mimarlar Eugène Viollet-le-Duc ve Jean-Baptiste Lassus tarafından tasarlanan orijinal vitraylar, 2019’daki yangından zarar görmemiş olmasına rağmen, Macron’un katedralin güney koridorundaki yedi pencereden altısını çağdaş tasarımlarla değiştirme önerisi tartışmalara yol açtı.

Bu kararın alınmasında, Paris Başpiskoposu Laurent Ulrich’in geçtiğimiz Aralık ayında Emmanuel Macron’a gönderdiği mektubun etkili olduğu düşünülüyor. Ulrich, mektubunda “yakında bir gün şapellerden birinde yeni vitray pencereler görebileceğimizi” umduğunu ifade etmişti.

Macron’un planlarına göre, orijinal vitraylar, Notre Dame’ın restorasyonuna adanmış yeni bir müzeye taşınacak. Çağdaş pencere tasarımları ise sanatçılara açık bir yarışma ile belirlenecek.

Fransız kültür kurumlarından bu plana tepkiler gecikmedi. Aralık ayında La Tribune de l'Art gazetesi, pencerelerin değiştirilmesine karşı bir imza kampanyası başlattı ve bu kampanya 230 binden fazla imzaya ulaştı. Temmuz ayında ise Fransız Ulusal Miras ve Mimari Komisyonu, oybirliğiyle vitray pencerelerin değiştirilmesine karşı çıktı.

Komisyonun yalnızca tavsiye niteliğinde bir rolü olsa da, pozisyonunu desteklemek için Fransa’nın 1964 yılında imzaladığı Venedik Tüzüğü'ne atıfta bulundu. Bu tüzük, iyi korunmuş tarihi yapıların modern tasarımlarla değiştirilmesini yasaklamaktadır.

Tüm bu kesin muhalefete rağmen, Fransız Kültür Bakanlığı Eylül ayında bir basın bildirisi yayınlayarak, yeni pencereleri tasarlamak üzere ön elemeyi geçen sekiz sanatçının isimlerini duyurdu. Sanatçılara eserlerini teslim etmeleri için 4 Kasım’a kadar süre tanındı.

Kazanan tasarımı seçme görevi ise Musee National d’Art Moderne’in eski müdürü Bernard Blistène başkanlığındaki bir komiteye bırakıldı. Sonuçların, katedralin yeniden açılışı öncesinde Emmanuel Macron ve Paris Başpiskoposu Laurent Ulrich tarafından açıklanması bekleniyor.

Ekim 2024: Giriş ücreti tartışması

Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati’nin, Paris’teki Notre Dame Katedrali’ni ziyaret eden turistlerden 5 euro giriş ücreti alınması önerisi tartışmalara yol açtı.

Dati, bu ücreti ülkenin harap durumdaki kiliselerinin korunmasına yardımcı olacak bir kaynak olarak görmüş ve bunun yılda 75 milyon euroya kadar gelir sağlayabileceğini öngörmüştü. Ancak bu öneri, hem dini çevrelerde hem de kamuoyunda büyük tepki topladı.

Observatoire du Patrimoine Religieux’e göre, Fransa’daki 2.500 ila 5.000 dini mekan, 2030 yılına kadar terk edilme, satılma veya yok olma riskiyle karşı karşıya.

Notre Dame Katedrali’nden sorumlu Paris Piskoposluğu ise bu öneriye kesin bir şekilde karşı çıkarak, Fransa’daki Katolik kiliselerinin ücretsiz kalması gerektiğini savundu. Bir basın açıklamasında, “Notre-Dame’ı ziyaret edenlerden, doğası gereği herkese açık olan bir katedrali ziyaret etmekten vazgeçmelerine yol açacak bir ücret talep etmek yerine başka çözümler araştırılabilir,” ifadelerine yer verildi.

Fransa’nın eski sosyalist Cumhurbaşkanı François Hollande, France 5 kanalına verdiği bir mülakatta, "Notre-Dame’a girişin ücretli olmasının hem prensip hem de pratik nedenlerle mümkün olmadığını" belirtti.

Diğer taraftan, Fransız aşırı sağcı Fransız Ulusal Birleşme (RN) lideri Jordan Bardella, bu öneriyi desteklediğini ifade etti. Bardella, France 2'ye verdiği mülakatta, “Fransa’nın tarihi Hıristiyanlık tarafından şekillendirilmiştir. Bugün kiliselerimizin harabe haline gelmesi pek çok Fransız’ı incitiyor. (...) Bence bu yeniden inşanın gerçekleşmesi için ulusun tüm yaşamsal güçlerini seferber etmek faydalı olacaktır” dedi.

Fransa, dini mekanların bakımı için azalan fonları aşmak amacıyla çeşitli fonlar yaratmaya çalıştı. Bu girişimlerden biri, Fondation du patrimoine tarafından yürütülen ve Fransız Kültür Bakanlığı tarafından desteklenen "Loto du patrimoine" fonu. Bu fon, yerel miras alanlarını restore etmek amacıyla kullanılmakta olup, başladığı günden itibaren 950 alan için yaklaşık 155 milyon euro toplamıştır.

Kasım 2024: Üç yeni çan

Kasım ayı ortasında, Gotik yapı Notre-Dame de Paris, Paris Olimpiyat Oyunları sırasında şehirdeki Stade de France stadyumunda kullanılan çanın da dahil olduğu üç yeni çan aldı.

Yetkililer, Paris 2024 organizasyon komitesinin hediyesi olan Olimpiyat çanının, Chiara ve Carlos adlı iki küçük çanla birlikte mihrabın üzerine yerleştirileceğini ve ayin sırasında çalınacağını açıkladı. Çanların, Notre-Dame’ın 8 Aralık’taki yeniden açılışından önce gelmesi, 861 yıllık katedralin özenli restorasyonu ve modernizasyonunda bir kilometre taşına işaret ediyor.

Notre-Dame’ın rektörü Olivier Ribadeau Dumas, bir tören sırasında çanların gelişinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, "Bu ne büyük bir sevinç," dedi. "Ayinin en önemli anında bu çanlar çalacak, tıpkı bir yarışmanın galibi zaferini kutlarken olduğu gibi."