Hollanda, Benin Bronzlarını Nijerya'ya iade edecek
Hollanda, sömürge döneminde aldığı 119 Benin Bronzu'nu Nijerya'ya iade edecek.
Benin Bronzları, Benin Krallığı'nın kraliyet sarayını süsleyen binlerce metal plaket ve heykelden oluşan bir koleksiyon. 14 ve 16'ncı yüzyıllar arasında yaratılan eserler 19'uncu yüzyılda İngiliz askerleri tarafından günümüzde Nijerya'da bulunan bölgeden yağmalanmıştı.
1897'deki Benin Seferi sırasında yağmalanan heykellerin 200'ü British Museum'da geri kalanı ise diğer Avrupa kurumlarında bulunuyordu.
Hollanda Benin Bronzları'ndan payına düşeni iade etmeyi kabul etti. Çoğunluğu Leiden'de bulunan 119 heykel şimdi Nijerya Ulusal Müzeler ve Anıtlar Komisyonu'na verilecek.
Bu gelişme, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki hükümetlerin ve müzelerin sömürge döneminde yağmalanan eseler üzerindeki mülkiyet anlaşmazlıklarını giderek daha fazla çözmeye çalıştığı bir dönemde yaşandı.
Eserlerin geri dönüşünü planlayan komisyonun direktörü Olugible Holloway, Volkenkunde Müzesi'nde düzenlenen törende, bunun tek seferde yapılan en büyük iade operasyonu olduğunu söyledi.
Holloway yaptığı açıklamada "Hollanda'ya işbirlikleri için teşekkür ediyor ve bunun kayıp ya da yağmalanmış eski eserlerin iadesi konusunda dünyanın diğer ulusları için iyi bir örnek teşkil etmesini umuyoruz" dedi.
Nijerya 2022 yılında dünyanın dört bir yanındaki müzelerden yüzlerce objenin iadesini resmen talep etmişti. O yıl Londra'daki bir müzeden 72, Rhode Island'daki bir müzeden ise 31 eser iade edilmişti.
Hollanda koleksiyonundaki eserlerin iadesi kararı, ülkelerin devlet müzelerindeki eserlerin iadesine yönelik taleplerini incelemekle görevli bir komitenin değerlendirmesinin ardından alındı. Bu karar, Hollanda kültür kurumlarının komitenin tavsiyesi doğrultusunda iade ettiği beşinci eserler dizisi oldu.
Hollanda Kültür ve Eğitim Bakanı Eppo Bruins yaptığı açıklamada "Kültürel miras, bir ülkenin ve toplumun tarihini anlatmak ve yaşamak için elzemdir. Benin Bronzları Nijerya için vazgeçilmezdir. Geri dönüyor olmaları iyi bir şey," dedi.
Komite şu anda Sri Lanka, Hindistan ve Endonezya'dan gelen eserlerin iadesine ilişkin talepleri değerlendiriyor. 2023 yılında iki Hollanda müzesi, sömürge döneminde çoğu zaman zorla alınan yüzlerce kültürel eseri Endonezya ve Sri Lanka'ya iade etti.
British Museum'da ise kültürel mirasın orijinal ülkelerine iade edilmesi talepleri üzerine tartışmalar devam ediyor. Londra'daki müze 900'den fazla Benin Bronzu'na ev sahipliği yapıyor. Müze, Nijerya ile bu konuda olumlu görüşmeler yaptığı konusunda ısrar ederken, müzeden yapılan hırsızlıklarla ilgili 2023 skandalı Nijerya'da şaşkınlığa neden oldu.
Nijerya Ulusal Müzeler ve Anıtlar Komisyonu Direktörü Abba Isa Tijani o dönemde basına yaptığı açıklamada "Bize Benin Bronzlarının Nijerya'da güvende olmayacağını söyleyen ülkelerin ve müzelerin orada hırsızlık olaylarının yaşandığını duymak şok edici," dedi.