Fransa’nın 1000 yıllık Bayeux İşlemesi, iki senelik restorasyona giriyor

Picasso’nun 'Guernica'sından Goya’nın 'Savaşın Felaketleri'ne kadar savaşları tasvir eden birçok ünlü eser bulunuyor. Ancak bunlardan en eskilerinden ve en olağanüstülerinden biri 11'inci yüzyıldan kalma Fransız Bayeux İşlemesi'dir.

Yaklaşık 70 metre uzunluğunda ve 70 santimetre genişliğinde keten kumaşa işlenen bu şaheser, 1066 yılında İngiltere’nin fethiyle ilgili hikayeyi anlatıyor. Bu fetih bir düşman gücünün ülkeyi son kez 'başarılı' bir şekilde işgal ettiği olay olarak tarihe geçmiştir. Fatih William olarak bilinen Normandiya Dükü William, İngiltere’yi ele geçirerek tarihteki yerini almıştır.

Bu Orta Çağ şaheserinin yaratıcıları bilinmiyor, ancak halının Bayeux Piskoposu ve William’ın üvey kardeşi Odo tarafından, 1077’de kutsanan Notre-Dame de Bayeux Katedrali’ni süslemek için sipariş edildiğine inanılıyor.

1983 yılından bu yana, halı kuzeybatı Fransa’daki Bayeux’deki bir sergide sergileniyor. İşleme ya da halı, Normandiya Savaşı Anma Müzesi ve Baron Gérard Sanat ve Tarih Müzesi ile birlikte Bayeux Müzeleri kompleksinin bir parçası.

Ancak bu efsanevi 'propaganda' sanat eserini görmek isteyen ziyaretçilerin, 31 Ağustos 2025 saat 19:00’a kadar Bayeux’ye gitmeleri gerekiyor. Çünkü müze, büyük bir yenileme ve koruma projesi nedeniyle Ekim 2027’ye kadar kapalı kalacak.

Müzenin yeniden açılışı, Fatih William’ın doğumunun 1000'inci yıl dönümüne denk gelecek.

İngiliz mimarlık firması RSHP tarafından tasarlanan yeni bir ek bina, halıya ev sahipliği yapacak ve sergi alanını iki katına çıkaracak.

Toplam 38 milyon euro bütçeli proje, Bayeux Belediyesi tarafından yürütülüyor. Fransız devleti ile birlikte Calvados İl Meclisi ve Normandiya Bölgesel Konseyi de projeye destek veriyor.

Bayeux Belediye Başkanı Patrick Gomont yaptığı açıklamada, “Ekonomik ve kültürel etki açısından, bu Bayeux kentinin şimdiye kadar üstlendiği en karmaşık ve iddialı projedir,” dedi.

Daha önce olduğu gibi, halı atmosferik kirlilik ve ışık ile iklim değişikliklerinden korunması için özel bir odada muhafaza edilecek.

2024 yılında Bayeux Müzeleri’ni yaklaşık 600.000 kişi ziyaret etti. Uluslararası ziyaretçilerin çoğu İngiltere ve ABD’den geldi.

Halının ilk sergilendiği 11'inci yüzyılda, izleyicilerin büyük kısmı okuma yazma bilmiyordu. Resim ve metinlerin bir arada bulunduğu bu tür anlatı panoları, herkesin anlayabileceği bir hikâye anlatma yöntemi olarak kullanılıyordu.

Halıdaki en ünlü sahne, İngiltere’nin son Anglo-Sakson kralı Harold’un, Hastings Muharebesi’nde gözünden bir okla vurularak öldürülmesini tasvir ediyor.

Dikkat çeken diğer sahneler arasında, Halley Kuyruklu Yıldızı’nın bir tasviri de bulunuyor.

Geçici koruma

Doğal bitkisel boyalarla renklendirilmiş 10 farklı renkte yün iplikle işlenmiş olan bu kumaşın korunması, elbette çamaşır makinesine atmak kadar basit değil.

Bayeux Müzeleri yöneticisi Antoine Verney, yaptığı açıklamada, “Müze halka kapalı olduğunda, özellikle düşük konuklu sezonda, eserin sergi standı müzenin içine taşınarak burası gerçek bir laboratuvara dönüştürülebilir,” dedi.

Orijinal renkler yıllar içinde büyük ölçüde korunmuş olsa da 19'uncu yüzyılda yapılan restorasyon çalışmaları ciddi şekilde solmuş durumda.

Bayeux İşlemesi, bu yıl bakıma alınacak tek popüler Fransız turistik mekân değil. Paris’te 1970’lerde inşa edilen ve çığır açan iç-dış tasarımıyla bilinen Centre Pompidou Kültür Merkezi de 2025 yaz sonunda beş yıllık bir restorasyon için kapılarını kapatacak.