Οι θησαυροί της μεγάλης στέπας του Καζακστάν φτάνουν στο Παρίσι

Ο Στοχαστής του Tobyl κοιτάζει ψηλά στον ουρανό, με τα βαθιά μάτια του να υπερτονίζουν το στοχαστικό του βλέμμα καθώς συλλογίζεται τον κόσμο πέρα από αυτόν. Το ασύμμετρο, δυσανάλογο σώμα του έχει διαφορετικό προσανατολισμό, δίνοντάς του μια αίσθηση εσωστρεφούς ενέργειας.

Η στυλιζαρισμένη φιγούρα θα μπορούσε να είναι μια σύγχρονη εκδοχή του διάσημου σκεπτόμενου γυμνού"Στοχαστή" του Auguste Rodin, που πρωτοσχεδιάστηκε γύρω στο 1880 - 1881 και του οποίου η υπερμεγέθης εκδοχή που δημιουργήθηκε το 1904 βρίσκεται στο Μουσείο Rodin στο Παρίσι.

Όμως ο Στοχαστής του Tobyl, γνωστός και ως "Ο άνθρωπος που σαρώνει τον ουρανό", δημιουργήθηκε από γκρι-καφέ ψαμμίτη στην περιοχή Qostanai του βόρειου Καζακστάν το 3-2 π.Χ..

Το εξαιρετικά γυαλισμένο γλυπτό είναι ένα όμορφο παράδειγμα της πρώιμης καλλιτεχνικής έκφρασης του Καζακστάν και δίνει μια αίσθηση εσωτερικής ζωής και πνευματικότητας. Παρά το γεγονός ότι τους χωρίζουν χιλιετίες, τα δύο γλυπτά αποτελούν έναν διαχρονικό προβληματισμό για την ανθρώπινη ύπαρξη.

Κανονικά εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο του Καζακστάν, ο Στοχαστής του Tobyl, μπορεί τώρα να δει κανείς στο Musée Guimet στο Παρίσι, στην έκθεση "Καζακστάν: Αυτοκρατορίες της Μεγάλης Στέπας".

Για τη διευθύντρια του Guimet, την ιστορικό τέχνης Yannick Lintz, ο Σκέψης του Tobyl είναι το "φυλαχτό της έκθεσης" που θα ήθελε να μείνει εκεί για πάντα.

Η έκθεση "Καζακστάν, Θησαυροί της Μεγάλης Στέπας" μας μεταφέρει σε πέντε μέρη 5.000 χρόνια ιστορίας της χώρας. Όπως λέει η Lintz, το Καζακστάν ήταν ένα "σταυροδρόμι πολιτισμού" - όπου η Ανατολή συνάντησε τη Δύση και οι νομαδικές παραδόσεις συναντήθηκαν με αυτοκρατορίες όπως οι Ούννοι, οι Τούρκοι και οι Μογγόλοι.

Αυτή η εστίαση στα ιστορικά σταυροδρόμια και τις αρχαίες παγκόσμιες συνδέσεις είναι σίγουρα στη μόδα, αυτή τη στιγμή με τις εκθέσεις στο Βρετανικό Μουσείο και τη Βρετανική Βιβλιοθήκη που εξερευνούν τον Δρόμο του Μεταξιού. Η τάση αυτή αντανακλά μια ανανεωμένη εκτίμηση για τις διαπολιτισμικές ανταλλαγές, τα εμπορικά δίκτυα και τις ιστορικές συνδέσεις που διαμόρφωσαν την Ευρασία κατά τη διάρκεια των αιώνων.

Ο Lintz ελπίζει ότι η έκθεση θα "ξεπεράσει τα στερεότυπα" και θα δείξει στους επισκέπτες την ιστορία του Καζακστάν μέσα από τα αντικείμενα που αφηγούνται την ιστορία της εξέλιξής του από τους πρώιμους πολιτισμούς της στέπας μέχρι την αυγή του σύγχρονου Καζακστάν.

Οι θησαυροί των στεπών του Καζακστάν

Η έκθεση χωρίζεται σε ορόσημα, ξεκινώντας με τον Στοχαστή του Τομπίλ, ως ορόσημο 1, τον πολιτισμό του Μποτάι και την εξημέρωση του αλόγου.

Ο πολιτισμός Botai ήταν μια κοινωνία στο βόρειο Καζακστάν που εμφανίστηκε γύρω στο 4 π.Χ. και εξημέρωσε τα άλογα. Αυτό το γλυπτό σηματοδοτεί τη μετάβαση από μια οικονομία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σε μια οικονομία εκτροφής αλόγων και βοοειδών.

Αυτό ήταν το θεμέλιο του πολιτισμού της στέπας, όπου η γνώση των φυλών για τους φυσικούς κύκλους, το κλίμα και το περιβάλλον συνδέθηκε με τις πρακτικές επιβίωσης και την πνευματική ζωή τους.

Το ορόσημο 2, η εμφάνιση των πρώτων Σκυθικών κρατών, δείχνει μια όμορφη κεφαλόδεσμο "Χρυσού Ανθρώπου", το σύμβολο του πολιτισμού Saka.

Κατά την 1η χιλιετία π.Χ., στις ευρασιατικές στέπες του Καζακστάν εμφανίστηκαν μεγάλες φυλετικές ομάδες, γνωστές στους Έλληνες και τους Πέρσες ως Σκύθες, Σάκα και Σαρμάτες. Αυτές οι φυλές με κοινές πολιτιστικές πρακτικές κατέκτησαν τη χρυσοχοΐα και ειδικότερα το "ζωικό στυλ" της μεταλλοτεχνίας. Η ανακάλυψη το 1969 του "Χρυσού Ανθρώπου" στο Issyk, στολισμένου με κοσμολογικά συμβολική χρυσή ενδυμασία, είναι ένα παράδειγμα αυτού.

Ορόσημο 3 είναι το balbal, ένα τουρκικό επιτύμβιο άγαλμα από το μεσαιωνικό Καζακστάν στο απόγειο της τουρκικής ισχύος. Αυτή η επίσημη, μουστακαλή φιγούρα που κρατάει ένα τελετουργικό κύπελλο αντιπροσωπεύει τον τουρκικό σεβασμό για τα πνεύματα των προγόνων και τη συνέχεια.

Τα ανθρωπόμορφα αγάλματα balbal προέρχονται από τα όρη Αλτάι - το λίκνο του τουρκικού πολιτισμού και την τοποθεσία του πρώτου τουρκικού χαγκανάτου τον 6ο αιώνα. Αυτή ήταν η εποχή της ανάμειξης της νομαδικής και της αστικής ζωής, με πόλεις όπως το Otrar (Farab) να γίνονται κέντρα εμπορίου, τεχνών και επιστημών και πατρίδα του μεγάλου φιλοσόφου Abu Nasr al-Farabi.

Το balbal ήταν ένα ισχυρό σύμβολο της τουρκικής κληρονομιάς. Αυτές οι ανθρωπόμορφες επιτύμβιες στήλες με ανδρικές ή γυναικείες μορφές ήταν διάσπαρτες σε όλες τις στέπες, η κληρονομιά και η πνευματική ζωή αυτών των νομαδικών ανθρώπων.

Στο Ορόσημο 4, η ανάπτυξη του Ισλάμ, η έκθεση αποτυπώνει το Καζακστάν ως πολιτιστικό σταυροδρόμι με τους πολυελαίους του μαυσωλείου Khoja Ahmet Yasawi. Το μαυσωλείο χτίστηκε υπό τον Ταμερλάνο (Τιμούρ) από το 1389 έως το 1405 και είναι αφιερωμένο στον σούφι ποιητή και μυστικιστή του 12ου αιώνα, ο οποίος άσκησε μεγάλη επιρροή στον τουρκικό σουφισμό στην Κεντρική Ασία και αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα μνημεία του Καζακστάν.

Το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με έξι πολυτελείς μεταλλικούς πολυελαίους, πιθανότατα με χρυσά και ασημένια ένθετα, χαρακτηριστικά της ισλαμικής τέχνης της περιόδου των Τιμουριδών. Ο Lintz, ειδικός στην ισλαμική τέχνη, τους αποκαλεί τους πιο όμορφους πολυελαίους της ισλαμικής τέχνης.

Το ορόσημο 5 επικεντρώνεται στο Καζακστάν Χανάτο και την εμφάνιση του σύγχρονου Καζακστάν, με το πανέμορφο τσαπάν του Kazybek biy Keldibekuly (1667-1764). Αυτό το περίτεχνο καπιτονέ πανωφόρι με χρυσά και ασημένια κεντήματα καταδεικνύει την ευημερία, η οποία αντανακλά τον πλούτο και την τελετουργική ζωή της ελίτ του Καζακστάν τον 17ο και 18ο αιώνα.

Ως δικαστής και διπλωμάτης, ο Kazybek Biy συμμετείχε στη διαμόρφωση του δικαίου και της διπλωματίας του Καζακστάν, όπως αντικατοπτρίζεται στο ράσο. Το Καζακικό Χανάτο που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα από τους απογόνους του Τζένγκις Χαν έθεσε τα θεμέλια για μια ενιαία καζακική ταυτότητα και ένα νομικό σύστημα που βασιζόταν σε νομάδες ή ημι-νομάδες και διήρκεσε μέχρι τον 19ο αιώνα.

"Καζακστάν: Tokayev στη Γαλλία και την υπογραφή του Μνημονίου Κατανόησης μεταξύ του Εθνικού Μουσείου της Δημοκρατίας του Καζακστάν και του Μουσείου Guimet στο Παρίσι. Αυτό προτάθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στην Αστάνα το 2023.

Η υπουργός Πολιτισμού του Καζακστάν Aida Balayeva, η οποία βρέθηκε στο Παρίσι για να εγκαινιάσει την έκθεση, δήλωσε: "Η αξία της είναι ότι μέσα από λίγα εκθέματα δείχνει τις κύριες περιόδους της ιστορίας μας. Από την περίοδο Saka μέχρι το Καζακικό Χανάτο".

"Με τη βοήθεια των Γάλλων συναδέλφων μας, καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια πολύ σύγχρονη μορφή. Και καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια συνεργασία".