Κρόνενμπεργκ στο euronews: «Λένε ότι είμαι ο νονός του body horror, αλλά δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό»

«Τα Σάβανα» είναι μια ταινία που γεννήθηκε μέσα στη θλίψη: Το 2017, ο καρκίνος πήρε την Κάρολιν, τη γυναίκα με την οποία ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ ήταν παντρεμένος από το 1979. Αν και πενθούσε, υπέγραψε μια ταινία, τα «Εγκλήματα του Μέλλοντος», που σηματοδοτούσε την επιστροφή στον σωματικό τρόμο με έναν καθαρό «κρονενμπεργκικό» ύφος, αυτή τη φορά αποφάσισε να βυθιστεί στον πόνο του και να γυρίσει μια ταινία για την απώλεια, όχι χωρίς μια δόση μαύρου χιούμορ, και έτσι γεννήθηκε αυτό το νέο έργο, που παρουσιάστηκε στο LEFFEST (Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Λισαβόνας), αφού είχε ήδη παρουσιαστεί στις Κάννες και στο Τορόντο.

Ο Κρόνενμπεργκ φεύγει από το φεστιβάλ που ίδρυσε ο φίλος του Πάουλο Μπράνκο, όπου είναι ήδη τακτικός θαμώνας, με το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής και υπόσχεται να επιστρέψει με νέα έργα.

Σε μια μικρή ομάδα δημοσιογράφων και μέσων μαζικης ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων και το Euronews, μίλησε για την ταινία αυτή, για τον πόνο που τον κινητοποίησε και για μια καριέρα 50 και πλέον χρόνων. Μέσα σε αυτά τα χρόνια δημιούργησε ένα μοναδικό σύμπαν, το οποίο πλέον βρίσκεται στα χέρια μιας νέας γενιάς κινηματογραφιστών, όπως η Julia Ducorneau(Titane) ή η Coralie Fargeat(The Substance), μια κληρονομιά που τον κάνει υπερήφανο.

*Πώς προέκυψε η ιδέα για το «The Shrouds»;*

Είναι μάλλον γνωστό ότι η γυναίκα που υπήρξε σύζυγός μου για 43 χρόνια πέθανε το 2017. Ήμασταν πολύ κοντά, μεγαλώσαμε μαζί τρία παιδιά. Για δύο χρόνια τη φρόντιζα επειδή ήταν πολύ άρρωστη και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν γύρισα καμία ταινία. Όταν όλα τελείωσαν, σκέφτηκα ότι ίσως δεν θα έκανα άλλες ταινίες.

Με την πάροδο του χρόνου, έπεισα τον εαυτό μου και γύρισα το «Crimes of the Future», από ένα σενάριο που είχα γράψει 20 χρόνια πριν. Τότε κατέληξα πως εξακολουθούσα να ενδιαφέρομαι για τις ταινίες. Σκέφτηκα ότι το επόμενο προφανές θέμα για μένα θα ήταν η απώλειά μου, η απώλεια της γυναίκας μου, αλλά δεν ήθελα να κάνω απλώς μια συναισθηματική ταινία για το πένθος, υπάρχουν πολλά τέτοια φιλμ... Ήθελα να κάνω τη δική μου εκδοχή μιας ταινίας πένθους, πράγμα που σημαίνει ότι θα έπρεπε να είναι ταυτόχρονα αστεία και θλιβερή. Δεν ήθελα να κάνω μια αυτοβιογραφία.

Αρχικά, σκέφτηκα το έργο ως μια σειρά έξι ή οκτώ επεισοδίων. Βρήκα κάποιον να χρηματοδοτήσει δύο επεισόδια, αλλά αποφάσισε να εγκαταλείψει το έργο. Καθώς εξακολουθούσα να πιστεύω σε αυτό, αποφάσισα να μετατρέψω αυτά τα δύο επεισόδια σε ταινία.

Πώς είναι η υποδοχή της ταινίας;

Ένιωσα ότι το κοινό στις Κάννες δεν γέλασε αρκετά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κοινό στο Φεστιβάλ των Καννών είναι ένα πολύ ασυνήθιστο κοινό, είναι πολύ ιδιαίτερο, δεν μοιάζει με ένα «κανονικό» κοινό. Υπάρχουν διανομείς, κανονικοί άνθρωποι που ζουν στην πόλη, υπάρχουν πολλοί ηθοποιοί, σκηνοθέτες και παραγωγοί από τον κόσμο του κινηματογράφου.

Στις Κάννες υπάρχουν επίσης δύο σειρές υποτίτλων, γαλλικοί και αγγλικοί. Νομίζω ότι το χιούμορ χάθηκε λίγο μέσα σε όλα αυτά. Όμως όταν δείξαμε την ταινία στο Τορόντο - πρόκειται για μια ταινία από το Τορόντο, τη γενέτειρά μου - ο κόσμος γέλασε πολύ. Γέλασαν με πράγματα που δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί γέλασαν, επειδή είναι τόσο «πολύ Τορόντο», πολύ συγκεκριμένα για το Τορόντο. Αυτή ήταν πραγματικά η καλύτερη αντίδραση. Επίσης στη Νέα Υόρκη οι θεατές γέλασαν πολύ. Ένα άλλο πράγμα με τις Κάννες είναι ο «αυστηρός σεβασμός». Είναι όλα πολύ λαμπερά, οι άνθρωποι φορούν σακάκια και φοβούνται να γελάσουν. Ίσως νομίζουν ότι δεν σέβονται τους άλλους αν γελάσουν. Χωρίς χιούμορ, η ζωή δεν αξίζει. Γι' αυτό, όταν γράφω τους χαρακτήρες μου, αρχίζουν αμέσως να κάνουν αστεία, είτε το θέλω είτε όχι.

ΤοCrash (1996), για παράδειγμα, είναι πολύ αστείο, με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Από αυτή την άποψη, διαφέρει από το βιβλίο του J.G. Ballard, το οποίο είναι πολύ σοβαρό. Η ταινία είναι ένας συνδυασμός των δύο χαρακτηριστικών μας.

Συμφωνείτε με τους κριτικούς όταν λένε ότι πρόκειται για μια επιστροφή στον σωματικό τρόμο;

Όχι, δεν συμφωνώ καθόλου με αυτό. Ειλικρινά, δεν ξέρω τι είναι ο σωματικός τρόμος. Οι άνθρωποι λένε ότι είμαι ο νονός του είδους, αλλά δεν έχω ιδέα τι είναι. Δεν είναι ένας όρος που έχω χρησιμοποιήσει ποτέ.

Νομίζω ότι είναι μια πολύ ρεαλιστική ταινία. Δεν έχει να κάνει με σωματικό πόνο ή σωματική φρίκη, είναι απλά ρεαλισμός. Για μένα, αυτή είναι μια πολύ ρεαλιστική ταινία. Προφανώς το «Crimes of the Future» δεν ήταν, αλλά αυτή η ταινία είναι πολύ ρεαλιστική.

Λέτε πως είναι μια ρεαλιστική ταινία. Όμως είναι και μια ταινία που έχει να κάνει με τον θάνατο και ότι υπάρχει μετά...

Ω ναι, ξέρω τι συμβαίνει μετά το θάνατο. Πραγματικά ξέρω. Δεν τη θεωρώ καθόλου πνευματική ταινία, γιατί είμαι άθεος, ένας πολύ ειλικρινής άθεος υπαρξιστής. Θέλεις να μάθεις τι συμβαίνει μετά το θάνατο; Μπορώ να σας πω: τίποτα. Oblivion. Η πιο κοντινή εμπειρία που βίωσα στο θάνατο ήταν όταν έκανα μια εγχείρηση. Γίνεσαι αναίσθητος και δεν ονειρεύεσαι. Εξαφανίζεσαι. Για μένα, αυτό συμβαίνει μετά το θάνατο. Γι' αυτό δεν θα έλεγα ότι κάνω «πνευματικές» ταινίες.

Ο Ντέιβιντ είναι αυτό που λέμε "σκηνοθέτης με υπογραφή", που σημαίνει ότι μπορείς να αναγνωρίσεις αμέσως μια ταινία του από τα πρώτα λεπτά. Τουλάχιστον αυτή είναι η γνώμη μου. Ο Βενσάν Κασέλ είναι επίσης ένας ηθοποιός με υπογραφή, επειδή έχει ένα πολύ ιδιαίτερο στυλ υποκριτικής. Πώς συνεργαστήκατε οι δυο σας σε αυτή την ταινία;

Έχω συνεργαστεί με τον Βενσάν Κασέλ δύο φορές στο παρελθόν, στις ταινίες «Eastern Promises» και «A Dangerous Method», οπότε τον γνωρίζω πολύ καλά. Είναι αλήθεια ότι συνήθως υποδύεται πολύ σκληρούς, γκανγκστερικούς χαρακτήρες. Μιλάει πολύ γρήγορα, αλλά σε αυτή την ταινία του ζήτησα να μιλήσει αργά.

Είναι ένας θαυμάσιος ηθοποιός. Σε αυτή την ταινία, ένιωσε ότι έπρεπε να παίξει εμένα. Οι άνθρωποι λένε τώρα ότι μοιάζουμε ο ένας με τον άλλο, ακόμη και αν δεν μοιάζουμε καθόλου. Έχει αλλάξει εντελώς τον τρόπο που μιλάει, έχει επιβραδύνει τα πάντα. Μιλάει πιο ήρεμα και λιγότερο συναισθηματικά, και έχει διαμορφώσει τον εαυτό του για να παίξει έναν πολύ συγκεκριμένο χαρακτήρα, όπως θα έκανε κάθε καλός ηθοποιός. Αν και έχει γαλλική προφορά στην ταινία, έχει επίσης ένα είδος προφοράς του Τορόντο, επειδή του ζήτησα να ακολουθήσει το μοντέλο ομιλίας μου.

Το ίδιο έκανα και με την Ντάιαν Γκρούγκερ. Είναι Γερμανίδα και μιλάει τέλεια αγγλικά. Ήταν σε θέση να μιλήσει χωρίς άλλη προφορά από τη δική μου. Της είπα: «Ντάιαν, αυτή είναι μια ταινία του Τορόντο. Αυτός ο χαρακτήρας είναι από το Τορόντο. Η προφορά θα πρέπει βασικά να είναι η δική μου προφορά όταν μιλάς αγγλικά». Το έκανε τέλεια.

Υπάρχει μια νέα γενιά σκηνοθετών που κάνουν "κρονενμπεργιανές" ταινίες. Δύο πρόσφατα παραδείγματα που μπορώ να σκεφτώ είναι το The Substance (Coralie Fargeat) και το Titane (Julia Ducorneau). Πώς αισθάνεστε όταν βλέπετε νέους σκηνοθέτες να ακολουθούν το στυλ σας και να κερδίζουν βραβεία;

Το μισώ. Θέλω να τους συντρίψω (γέλια). Αυτή είναι η απάντηση που θα έδινα σε ορισμένα μέσα. Στην πραγματικότητα γνωρίζω την Julia Ducourneau και την Coralie Fargeat, είναι και οι δύο υπέροχες γυναίκες και θαυμάσιοι σκηνοθέτες. Το γεγονός ότι λένε ότι επηρεάστηκαν από εμένα είναι πηγή υπερηφάνειας. Με κάνει να αισθάνομαι καλά. Είναι σαν να έχεις υπέροχα παιδιά που κάνουν ταινίες.

Έχετε όμως έναν γιο σκηνοθέτη, τον Μπράντον (Possessor, Infinity Pool)...

Όχι μόνο τον Μπράντον! Η μικρότερη κόρη μου, η Κέιτλιν, μόλις υπέγραψε την πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους, «Humane». Έχω δύο παιδιά που γυρίζουν ταινίες.

Νιώθετε ότι το έργο του Μπράντον αποτελεί κληρονομιά σας;

Όχι, είναι αστείο γιατί έχει τη δική του ευαισθησία. Είναι πολύ εύκολο να κάνει κανείς τη σύνδεση μεταξύ των δύο μας, φυσικά. Αλλά έχει μια εξαιρετική αίσθηση του χιούμορ, η οποία είναι πολύ μοναδική και πολύ διαφορετική από τη δική μου. Οι ταινίες του είναι επίσης τρομακτικές αλλά και αστείες. Έχει μια πολύ ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ. Έγραψε και τα δύο σενάρια. Η Κέιτλιν δεν έγραψε το σενάριο, αλλά έχει και αυτή τη δική της ευαισθησία, η οποία φαίνεται ξεκάθαρα στην ταινία.

Οι άνθρωποι που γνωρίζουν τον Μπράντον και εμένα βλέπουν πως ο προσεγγίζουμε το ζήτημα της ευαισθησίας στις ταινίες μας. Η δική του είναι αρκετά διαφορετική από τη δική μου.

Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες μου θύμισε τον χαρακτήρα του Μάρτιν Σιν στην ταινία σαςThe Dead Zone (1983)...

Παλαιότερα, ο κόσμος πίστευε ότι ο Τζορτζ Μπους ήταν ο χαρακτήρας του Μάρτιν Σιν. Τώρα, ο Τραμπ είναι πέρα από αυτόν τον χαρακτήρα. Αλλά ας μη μιλήσουμε για την αμερικανική πολιτική. Έχω περάσει εννέα χρόνια με τον Τραμπ και την αμερικανική πολιτική και νομίζω ότι χρειάζομαι ένα διάλειμμα. Αρνούμαι να διαβάσω άρθρα σε εφημερίδες για τον Τραμπ, πράγμα που σημαίνει ότι δεν διαβάζω εφημερίδες, γιατί είναι παντού.

Η ερώτησή μου ήταν αν πιστεύετε ότι ζούμε σε εποχές όπου η πραγματικότητα μπορεί να ισοδυναμεί με την πιο τρελή φαντασία.

Φυσικά και το κάνουμε. Για παράδειγμα, η σειρά Veep είναι ξεπερασμένη, γιατί αυτό που συνέβη είναι πιο κωμικό από ό,τι ήταν ποτέ το Veep. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι μια σάτιρα, οπότε είναι λίγο δύσκολο να τον ξεπεράσεις. Μιλώντας για ρεαλισμό, δεν είναι ρεαλιστής. Δεν είναι ρεαλιστικός χαρακτήρας. Θα μπορούσατε να πείτε ότι τον επινόησε ένας τρελός.

Είσαι τακτικός επισκέπτης του LEFFEST. Είναι σημαντικό για σένα να έρχεσαι εδώ;

Απολύτως, έχω πάντα υπέροχες συναντήσεις εδώ. Εδώ, για παράδειγμα, γνώρισα τον Don DeLillo, του οποίου το μυθιστόρημα Cosmopolis διασκεύασα για τον κινηματογράφο. Έχω γνωρίσει φανταστικούς ανθρώπους εδώ, και όχι μόνο από τον κόσμο του κινηματογράφου.

Έχετε κάποια επερχόμενα κινηματογραφικά σχέδια;

Βρίσκομαι σε συζητήσεις με τον ουγγροκαναδό παραγωγό Robert Lantos για να γυρίσω ίσως μια ταινία από το μυθιστόρημά μου «Consumed».

Το LEFFEST κλείνει με θρίαμβο για ιρανική ταινία

Ενώ η ταινία του Κρόνενμπεργκ κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής João Bénard da Costa ex-aequo με το Rendez-vous avec Pol Pot του Rithy Panh, το κύριο βραβείο του φεστιβάλ - το Μεγάλο Βραβείο NOS - πήγε στο The Seed of the Sacred Fig, του Ιρανού Mohammad Rasoulof.

Η ταινία, η οποία έχει ήδη βραβευτεί στις Κάννες, αφηγείται την ιστορία ενός δικαστή που αναγκάζεται να υπογράφει θανατικές καταδίκες εν μέσω εκτεταμένων διαδηλώσεων στη χώρα, έως ότου έρθει σε σύγκρουση με την ίδια του την οικογένεια. Ο Ρασούλοφ, ο οποίος φυλακίστηκε και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Ιράν, ήταν παρών στο LEFFEST για να παρουσιάσει την ταινία.