Rail Baltica: Estonya, Letonya ve Litvanya'yı birbirine bağlayan yüksek hızlı tren hattı gerçek olacak mı?

Üç Baltık ülkesi 2030 yılına kadar yüksek hızlı trenle birbirine bağlanabilir.

Başlangıçta 2025 yılında hizmete girmesi planlanan Rail Baltica projesi Estonya, Letonya ve Litvanya'yı birbirlerine ve kıta Avrupa'sına bağlamayı vaat ediyor.

Üç ülke Cumartesi günü yaptıkları açıklamada, mali açıdan sorunlu ve gecikmiş olan projeyi on yılın sonuna kadar tamamlamaya kararlı olduklarını belirttiler.

Proje Tallin, Riga ve Vilnius başkentlerini yeni bir hat üzerinde birbirine bağlayacak ve yolcu trenleri saatte 250 km hıza ulaşabilecek. Pan-Baltık ortak girişimi 2014 yılında, ağırlıklı olarak Avrupa Birliği (AB) tarafından sağlanan finansmanla başlatıldı.

Estonya altyapı bakanı Vladimir Svet, Letonya ve Litvanya'nın Ulaştırma Bakanları ile daha önce yaptığı bir toplantının ardından Cumartesi günü yaptığı açıklamada, "Rail Baltica güzergahının tamamında 2030 yılından itibaren yolcu ve yük treni trafiğini başlatmak hala hedefimiz," dedi.

Bakan yaptığı açıklamada, "Ancak yine de maliyetlerin artışını göz önünde bulundurmalı ve tasarruf etmenin ve daha verimli bir şekilde inşa etmenin yollarını bulmalıyız," diyerek ekledi.

Rail Baltica'nın tamamlanması ne kadara mal olacak?

Rail Baltica projesinin bu kadar gecikmesinin bir nedeni de mali.

2010 planında projenin toplam maliyeti yaklaşık 3,5 milyar euro olarak öngörülmüşken, üç Baltık ülkesinin denetçileri tarafından Haziran ayında hazırlanan ortak bir rapor, girişimin balonlaşan maliyetlerini gözler önüne serdi ve projenin tamamlanması için 19 milyar euro'ya kadar finansmana ihtiyaç duyulabileceğini söyledi.

Rail Baltica'yı Avrupa'nın en önemli ulaştırma projelerinden biri olarak tanımlayan AB'nin bu girişime ne kadar para aktarmak istediği ise belirsiz.

Estonya'nın başkenti Tallin'den Litvanya'nın Kaunas şehrine ve oradan da Polonya sınırına kadar uzanan toplam 870 kilometrelik yeni demiryolu hattının inşasına 2019 yılında başlanmıştı. Ancak gecikmeler ve Baltık hükümetleri arasında trenin güzergahı konusunda yaşanan anlaşmazlıklar bu projeyi sekteye uğrattı.

İlk pan-Baltık yolcu ve kargo trenlerinin 2025 yılında yeni raylar üzerinde çalışmaya başlaması beklenirken bu girişim en az beş yıl geriden geliyor.

Projeyi eleştirenler, üç Baltık ülkesinde 6 milyondan biraz fazla insanın yaşadığı Baltık ülkelerinin nüfusunun az olmasının projeyi yolcu taşımacılığı için ekonomik açıdan elverişsiz hale getirdiğini ve girişimin kilit unsurlarından biri olan kargo taşımacılığına daha fazla ağırlık verilmesi gerektiğini söylüyorlar.

'Baltık Devletlerinin Avrupa'ya sembolik dönüşü'

Hepsi de eski Sovyet cumhuriyetleri olan Estonya, Letonya ve Litvanya, 1990'ların başında bağımsızlıklarını yeniden kazandıklarında Sovyet demiryolu altyapı sistemini ve daha geniş olan 1,520 mm'lik Rus ray hattını miras aldılar.

Rail Baltica web sitesinde, "Rail Baltica projesi Baltık Devletleri'nin Avrupa'ya sembolik bir dönüşüdür. İkinci Dünya Savaşı'na kadar Baltık Devletleri zaten 1,435 mm genişliği ile [gabari] Avrupa'ya bağlıydı," deniyor.

"Ancak 20. yüzyılın ortalarından bu yana Baltık ülkeleri esas olarak 1,520 mm'lik Rus rayları kullanılarak Doğu-Batı demiryolu eksenine bağlandı," ifadeleri kullanılıyor.

Yüksek hızlı tren tamamlandığında, proje sayesinde Tallin'den Litvanya'nın başkenti Vilnius'a kadar olan 660 kilometrelik mesafe üç saat 38 dakikada kat edilecek ve dokuz saate varan mevcut araba ya da otobüs yolculuğuna kıyasla önemli bir zaman tasarrufu sağlanacak.

Rail Baltica başka nereleri kapsayacak?

Ek demiryolu bağlantıları ile kuzey-güney Rail Baltica, Baltık ülkelerini Varşova, Polonya ve nihayetinde Baltık hükümetlerinin kilit hedeflerinden biri olan Berlin'e bağlayacak.

Rusya-Ukrayna savaşının ardından Baltık Denizi bölgesinde değişen jeopolitik durum nedeniyle, hepsi de Rusya ile sınır paylaşan Estonya, Letonya ve Litvanya, hızlı ve büyük miktarlarda askeri teçhizatın taşınmasını sağlayan altyapıya yatırım yapma ihtiyacının önemli ölçüde arttığını vurguluyor.

Helsinki'den Tallin'e Baltık Denizi üzerinden çok sayıda feribot bağlantısıyla Estonya'ya güçlü bir şekilde bağlı olan Finlandiya da bu girişime dolaylı olarak dahil oluyor.