Γιατί είναι σπουδαίο το (ανακαινισμένο) σπήλαιο των Πετραλώνων
Ένα συνταίρισμα επισκεπτών από διαφορετικές χώρες -κυρίως της Ευρώπης- περιμένει το τρενάκι.
Ο καυτός καιρός του Αυγούστου δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ανάβαση με τα πόδια έως την είσοδο του σπηλαίου- δεν είναι όμως και αρκετός για να αποτρέψει εκατοντάδες τουρίστες από το να επισκέπτονται καθημερινά ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία της Ευρώπης.
«Σε έναν τέτοιο σπήλαιο ζούσε ο Ντιέγκο!» αναφέρει στην αρχή της ξενάγησης η υπάλληλος του σπηλαίου, βάζοντας "φωτιά" στη φαντασία μικρών και μεγάλων και αναβιώνοντας εικόνες από τις δημοφιλείς ταινίες «Η Εποχή των Παγετώνων».
Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι δεν γνωρίζουμε ακριβώς την "ηλικία" του σπηλαίου των Πετραλώνων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια χρόνια!
Στη δυτική πλευρά της Χαλκιδικής, στους πρόποδες του όρους Κατσίκα, το σπήλαιο κρατούσε καλά κρυμμένα τα μυστικά του έως τις 9 Μαΐου 1959, όταν δύο κάτοικοι της περιοχής, ο Βασίλης Γιαννακόπουλος και ο Χρήστος Σαρηγιαννίδης μπήκαν με ερασιτεχνικό εξοπλισμό μέσα από ένα άνοιγμα στην πλαγιά του βουνού και διαπιστώνουν ότι ο ήχος του «τρεχούμενου νερού» που πίστευε ότι άκουσε ένας βοσκός οφειλόταν στην κίνηση του αέρα εντός των θαλάμων ενός μεγάλου σπηλαίου.
Έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια της εξερεύνησης ενός από τα πιο μαγευτικά και συνάμα σημαντικά σπήλαια στην Ευρώπη.
Έναν χρόνο μετά, στις 17 Σεπτεμβρίου 1960, ήρθε και η πιο σημαντική ανακάλυψη: ένα ανθρώπινο κρανίο, το Κρανίο των Πετραλώνων, σχεδόν σε άψογη κατάσταση, σφηνωμένο ανάμεσα σε σταλακτίτες.
Πρόκειται για το σημαντικότερο ανθρωπολογικό απολίθωμα του ελλαδικού χώρου, ένα εύρημα υψηλής πληρότητας, από τα πιο πλήρη και καλύτερα διατηρημένα ανθρώπινα απολιθωμένα κρανία, από το οποίο λείπει μόνο ένα μέρος της εμπρόσθιας οδοντοστοιχίας.
Η χρονολόγηση του κρανίου έχει επιχειρηθεί με διάφορες φυσικές μεθόδους, παραμένει όμως ακόμη ανακριβής.
Οι πλέον αξιόπιστες ηλικίες που έχουν δημοσιευτεί κυμαίνονται από 150.000 έως 250.000 έτη πριν από σήμερα. Η μορφολογία του κρανίου δείχνει, ωστόσο, ότι θα μπορούσε να είναι και παλαιότερο, ίσως 250.000–300.000 ετών.
Σήμερα το κρανίο δεν εκτίθεται στο κοινό, παραμένει διαθέσιμο μόνο για ερευνητικούς σκοπούς.
Το σπήλαιο των Πετραλώνων, μετά από εκτεταμμένες εργασίες συντήρησης και ανακαίνισης, άνοιξε τις πύλες του το Φεβρουάριο του 2024.
Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν σε ένα κομμάτι περίπου 10% της συνολικής επιφάνειας του σπηλαίου που αγγίζει τα 10.000 τ. μ., να θαυμάσουν τις υπέροχες συνθέσεις από σταλακτίτες και σταλαγμίτες και να ενημερωθούν για την μεγάλη αρχαιολογική αξία του χώρου, που υπήρξε καταφύγιο όχι μόνο ανθρώπων αλλά και άγριων ζώων.
Το Σπήλαιο Πετραλώνων είναι πολύ πλούσιο σε απολιθώματα: Από την εποχή της ανακάλυψής του έως σήμερα έχουν ανασκαφεί εδώ χιλιάδες απολιθωμάτων που ανήκουν κυρίως σε θηλαστικά, αλλά και σε αμφίβια, ερπετά και πτηνά. Συνολικά έχουν προσδιοριστεί περισσότερα από 50 είδη. Τα πλέον συχνά και εντυπωσιακά είναι οι αρκούδες των σπηλαίων και οι στικτές ύαινες.
Μέρος από αυτά τα ευρήματα θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν οι επισκέπτες στο Μουσείο των Πετραλώνων, το οποίο θα λειτουργήσει σύντομα δίπλα στο Σπήλαιο.