Dünya Atletizm Federasyonu, kadın sporcular için yeni DNA testi kurallarını duyurdu

Dünya Atletizm Federasyonu (World Athletics), uluslararası şampiyonalarda yarışacak tüm kadın sporcular için zorunlu SRY geni (erkeklik belirleyici gen) analizinin 1 Eylül itibarıyla başlayacağını duyurdu.

Yeni test protokolü, sporcuların biyolojik cinsiyetlerini DNA testiyle kanıtlamalarını zorunlu kılacak ve bu uygulama, 13 Eylül 2025’te Tokyo’da başlayacak Dünya Atletizm Şampiyonası ile yürürlüğe girecek.

Yeni düzenlemeye göre, sporcular yanak içi sürüntü (cheek swab) veya kan örneği aracılığıyla Y kromozomu taşıyıp taşımadıklarını belirlemek amacıyla tek seferlik bir teste tabi tutulacaklar.

Bu kural, Mart ayında Dünya Atletizm Cinsiyet Çeşitliliği Görev Gücü’nün önerileri doğrultusunda hayata geçirildi.

Dünya Atletizm Başkanı Sebastian Coe, Nisan ayında yaptığı açıklamada, “Biyolojik cinsiyetin doğrulanması, kadın kategorisinde biyolojik bir tavan olmaması için çok önemli bir adımdır. Kadınlar kategorisinde yarışmak için biyolojik olarak kadın olmak gerekir; toplumsal cinsiyet, biyolojinin önüne geçemez,” ifadelerini kullanmıştı.

Karara göre yalnızca biyolojik kadınlar, tam androjen duyarsızlığı sendromu (CAIS) taşıyanlar veya belirli geçiş koşullarını sağlayan sporcular, kadınlar kategorisinde yarışmaya hak kazanacak.

Y kromozomu tespit edilen sporcular ise kadınlar kategorisi dışındaki yarışmalara veya sıralamaya etkisi olmayan müsabakalara katılabilecek.

Dünya Atletizm Birliği, Tokyo'da yarışacak sporcuların testleri için kişi başı 100 dolar (yaklaşık 4.058 TL)’a kadar maddi destek sağlayacağını, ilk testlerin ise üye federasyonlar tarafından yapılacağını açıkladı.

SRY testi, DNA örneklerinde cinsiyeti belirleyen Y kromozomunun varlığını analiz ediyor ve laboratuvar sonuçları bir ila iki hafta içinde elde ediliyor.

Bu testi "son derece doğru" olarak tanımlayan World Athletics, hatalı sonuç riskinin son derece düşük olduğunu belirtiyor.

Sporcular, test sonuçlarına Spor Tahkim Mahkemesi (CAS) aracılığıyla itiraz edebilir. Yeni düzenlemelere göre, testi tamamen reddeden sporcular, dünya sıralamasına etki eden yarışmalarda yer alamayacak ancak alternatif ve sıralamasız müsabakalara katılabilecek.

Federasyon, bu düzenlemelerin bir kişinin toplumsal cinsiyet kimliğini sorgulamak amacı taşımadığını, amacın kadınlar kategorisindeki adaleti korumak olduğunu vurguladı.