Trump'ın seyahat yasağı Dünya Kupası ve Olimpiyatlar için ne anlama geliyor?

ABD Başkanı Donald Trump, ikinci döneminde en çok heyecan duyduğu etkinlikler olarak sık sık 2026 Dünya Kupası ile 2028 Los Angeles Olimpiyatları’ndan bahsediyor.

Ancak, dünyanın en büyük iki spor etkinliği için ABD’ye seyahat etmeyi planlayan yabancılar açısından vize politikaları konusunda ciddi belirsizlikler söz konusu.

Trump’ın 12 ülkenin vatandaşlarına yönelik son seyahat yasağı, Dünya Kupası ve Yaz Olimpiyatları üzerindeki etkisi hakkında yeni soru işaretleri doğurdu. Bu tür organizasyonlar, ev sahibi ülkelerin dünyaya kapılarını açmasına dayanır.

Seyahat yasağı

Pazar gününü Pazartesi’ye bağlayan gece itibariyle, 12 ülkenin vatandaşlarının ABD’ye girişleri yasaklanıyor.

Bu ülkeler şöyle: Afganistan, Myanmar, Çad, Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Eritre, Haiti, İran, Libya, Somali, Sudan ve Yemen.

Ayrıca Burundi, Küba, Laos, Sierra Leone, Togo, Türkmenistan ve Venezuela’dan gelen ziyaretçilere daha sıkı kısıtlamalar uygulanacak.

Trump, bu ülkelerin “yetersiz” güvenlik prosedürlerine sahip olduğunu söylüyor.

Dünya Kupası ve Olimpiyatları nasıl etkiliyor?

Asya’nın güçlü futbol ülkelerinden İran, şu ana kadar ABD, Kanada ve Meksika’nın ortak ev sahipliğinde düzenlenecek Dünya Kupası’na katılmaya hak kazanan tek yasaklı ülke.

Küba, Haiti ve Sudan hâlâ elemelerde yer alıyor. Sierra Leone ise birkaç play-off maçını geçerek katılım sağlayabilir. Burundi, Ekvator Ginesi ve Libya’nın katılma şansı oldukça düşük.

Fakat bu ülkeler turnuvaya katılmaya hak kazanırsa, takımlarını gönderebilecekler. Çünkü yeni karar, “Dünya Kupası, Olimpiyatlar veya dışişleri bakanı tarafından belirlenen diğer büyük spor etkinlikleri için seyahat eden her türlü sporcu, antrenör, personel ve onların yakın akrabaları” için istisnalar içeriyor.

Yaz Olimpiyatları’na yaklaşık 200 ülke sporcu gönderebilir ve bu ülkeler arasında seyahat kısıtlamasına tabi olanlar da var. Yasağın mevcut haliyle devam etmesi durumunda, bu ülkelere de benzer istisnalar uygulanabilir.

Peki ya taraftarlar?

Seyahat yasağı, yasaklı ülkelerden gelen taraftarlar için sporcularda olduğu gibi herhangi bir 'istisna' içermiyor.

Zaten, İranlı taraftarlar için vize almak, seyahat yasağından önce de zordu.

Ancak, milli takım taraftarları, genellikle kulüp takımlarını takip eden taraftarlardan farklı profillere sahip. Dünya Kupası için seyahat eden taraftarlar genellikle diasporadan, daha varlıklı kesimlerden ya da alternatif pasaportlara sahip kişiler oluyor.

Dünya Kupası’na gelen ziyaretçiler, genelde daha fazla para harcayan ve ev sahibi ülke için daha az güvenlik riski taşıyan kişiler olarak değerlendiriliyor.

Olimpiyat ziyaretçileri ise genellikle daha yüksek gelirli kişiler oluyor. Ancak, Yaz Olimpiyatları’nın turizm potansiyeli Dünya Kupası’na göre daha düşük ve yasağa tabi 19 ülkeden gelecek seyirci sayısının daha az olması bekleniyor.

ABD, FIFA ve Olimpiyat yetkilileriyle nasıl çalışıyor?

FIFA Başkanı Gianni Infantino, 2018’den beri Trump’la yakın bir ilişki kurdu — bazılarına göre bu ilişki gereğinden 'fazla' yakın. Infantino, FIFA’nın 2023-2026 yılları arasında beklediği 13 milyar dolarlık gelirin büyük kısmının bu turnuvadan geleceğini ve bu yüzden organizasyonun sorunsuz geçmesinin çok önemli olduğunu söylüyor.

Infantino, 6 Mayıs’ta Beyaz Saray’da yapılan toplantıda Trump’ın yanında oturuyordu. Toplantıya İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem da katıldı.

FIFA’nın karşılaşacağı vize ve güvenlik sorunları — örneğin gelecek hafta Miami’de başlayacak 32 takımlı Kulüpler Dünya Kupası gibi — Olimpiyat organizatörlerinin de hazırlıklarını şekillendirmesine yardımcı olabilir.

Olimpiyat Organizasyon Komitesi Başkanı Casey Wasserman, Perşembe günü Los Angeles’ta yaptığı açıklamada, “Talimatlarda Olimpiyatlar için özel bir değerlendirme yapılması gerektiği çok netti ve federal hükümete bunun için teşekkür ediyorum,” dedi.

“Federal hükümetin bunun farkında olduğu ve gereken esnekliği sağlayacağı açık. Bu bugüne kadar böyleydi, oyunlar boyunca da böyle olacak. Bu konuda büyük güven içindeyiz.”

Mart ayında Yunanistan’da yapılan Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) toplantısında Wasserman, Trump ile iki gizli görüşme yaptığını ve Dışişleri Bakanlığı’nın 2028 yazı için hızlı vize işlemlerine odaklanan özel bir masa kurduğunu söyledi — bu masa, daha çok sporcular için, seyircileri kapsamıyor.

Olimpiyat Koordinasyon Komisyonu Başkanı ve IOC üyesi Nicole Hoevertsz, ABD hükümetinin geçmişteki olimpiyatlarda olduğu gibi iş birliği yapacağına dair “tam güven” duyduklarını belirtti.

“Bu da yakından takip edeceğimiz ve teminat altına alınmasını sağlayacağımız bir konu,” dedi. “Bunun başarıyla yürütüleceğinden eminiz.”

FIFA, ABD menşeli haber ajansı Associated Press'in (AP) Trump’ın yeni seyahat yasağıyla ilgili yorum talebine yanıt vermedi.

Diğer örnekler

2018 Dünya Kupası’na ev sahipliği yapan Rusya, maç bileti olan taraftarların vize yerine geçen özel bir belgeyle ülkeye girişine izin verdi. Katar da 2022’de benzer bir uygulama yaptı.

Her iki ülke de gelen ziyaretçileri bir dizi kontrole tabi tuttu.

Ayrıca 'bazı' kişilerin girişi engellenebiliyor. Örneğin, 2012 Londra Olimpiyatları’nda Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko’ya — aynı zamanda ülkesinin olimpiyat komitesinin başkanıydı — vize verilmedi.