Η μεγάλη των... allenatori σχολή: Οι 4+1 Ιταλοί προπονητές στους πάγκους του Euro2024

Και στο Euro2024 η Ιταλία συνεχίζει μια παράδοση που θέλει τους Ιταλούς προπονητές να αποτελούν πλειονότητα στους πάγκους. Στα τελικά της φετινής διοργάνωσης βλέπουμε πέντε Ιταλούς ομοσπονδιακούς προπονητές: Ο Λουτσιάνο Σπαλέτι καθοδηγεί την Ιταλία και ακολουθούν ο Βιντσέντσο Μοντέλα (Τουρκία), ο Ντομένικο Τεντέσκο (Βέλγιο), ο Μάρκο Ρόσι (Ουγγαρία) και ο Φραντσέσκο Καλτσόνα (Σλοβακία).

Το ρεκόρ κατείχε μέχρι πρότινος η Ολλανδία από το Euro2008, όταν Ολλανδοί τεχνικοί ηγούνταν τριών εθνικών ομάδων.

Με εξαίρεση τον Τεντέσκο, οι Ιταλοί προπονητές βγήκαν από την προπονητική ακαδημία της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, την οποία διευθύνει ο πρόεδρος του συνδέσμου Ιταλών προπονητών ποδοσφαίρου Ρέντσο Ουλιβιέρι.

«Πρόκειται για μια σπουδαία πηγή υπερηφάνειας για όλο το ιταλικό ποδόσφαιρο και ειδικά για την ακαδημία μας», τονίζει o Ουλιβιέρι προς το Associated Press. «Θεωρούμε πως οι προπονητές μας είναι εξαιρετικοί για δύο λόγους: Η σχολή μας είναι καλή και κατά δεύτερον οι προπονητές μας μαθητεύουν στα πρωταθλήματά μας, και στην επαγγελματική λίγκα και στις ερασιτεχνικές κατηγορίες, όπου η τακτική παίζει τεράστιο ρόλο».

Η δύναμη της Ιταλίας είναι εμφανής όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και συλλογικό επίπεδο. Τρανταχτό παράδειγμα αυτό του Κάρλο Αντσελότι, ο οποίος φέτος σήκωσε το Champions League για πέμπτη φορά στην καριέρα του, όταν η Ρεάλ Μαδρίτης επικράτησε στο Γουέμπλεϊ της Μπορούσια Ντόρτμουντ με 2-0.

Πέραν αυτού, όμως, έχουμε και τον Πιέρο Γκασπερίνι της Αταλάντα, η οποία κατατρόπωσε την (αχτύπητη φέτος) Μπάγερ Λεβερκούζεν με 3-0 στον τελικό του Europa League.

Εμπόδιο στο να κάνουν οι Ιταλοί προπονητές φέτος το... "sweep" στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις υπήρξε μόνο η κεφαλιά του Ελ Κααμπί που διαμόρφωσε το τελικό 1-0 υπέρ του Ολυμπιακού στον τελικό του Conference League στην Νέα Φιλαδέλφεια και στέρησε το τρόπαιο από την Φιορεντίνα του Βιντσέντσο Ιταλιάνο.

Σύμφωνα με τον Ουλιβιέρι, το μυστικό της ιταλικής προπονητικής επιτυχίας «είναι η τάση μας να κάνουμε το καλύτερο, ακόμη και σε αντίξοες καταστάσεις. Μια τέχνη... ιταλικοναπολιτάνικη, κάτι συχνά χρήσιμο, όταν είσαι προπονητής».

Σπαλέτι: Ο... υπεραριστούχος

Από τους τέσσερις προπονητές που έβγαλαν την περίφημη ιταλική σχολή, ο κορυφαίος σε βαθμούς ήταν ο Λουτσιάνο Σπαλέτι. Ο Σπαλέτι αποφοίτησε το 1998-99 με τον υψηλότερο δυνατό βαθμό (110 με έπαινο) και έχοντας γράψει πτυχιακή με θέμα το 3-5-2.

Ο Σπαλέτι ανέλαβε την Ιταλία πέρυσι, λίγο μετά την παραίτησή του από την Νάπολι, την οποία οδήγησε στο πρώτο της πρωτάθλημα εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες. Η κατάκτηση της Serie A με τους «Παρτενοπέι» έριξε την αυλαία και στη μακρά «άνυδρη» περίοδο του Σπαλέτι, παρά το ότι ο 65χρονος από την Τοσκάνη έχει κατά καιρούς προπονήσει ομάδες όπως η Ίντερ και η Ρόμα. Με τους «τζιαλορόσι» κατέκτησε το Κύπελλο το 2007 και το 2008, ενώ το 2010 κα το 2012 σήκωσε το τρόπαιο του ρωσικού πρωταθλήματος με την Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης.

Ως ομοσπονδιακός τεχνικός των «ατζούρι», ο Σπαλέτι διέλυσε τα στερεότυπα περί αμυντικογενούς ποδοσφαίρου των Ιταλών - εφάρμοσε στην εθνική Ιταλίας το επιθετικό του στιλ, ανανεώνοντας την εικόνα της πρωταθλήτριας Ευρώπης. Ωστόσο, οι εντυπώσεις από τη μέχρι στα γήπεδα της Γερμανίας είναι ανάμικτες. Ναι μεν η νίκη με ανατροπή επί της Αλβανίας με 2-1 έδειξε τις αρετές της ομάδας του Σπαλέτι, όμως η ήττα με 1-0 από την Ισπανία αντέστρεψε την εντυπωσιακή εικόνα της πρεμιέρας.

Μοντέλα: Ο... μελετηρός

Άριστα 110 είχε στο πτυχίο του το 2011 και ο Βιντσέντσο Μοντέλα, ο οποίος ανέλαβε την εθνική Τουρκίας πέρυσι, έχοντας καθίσει πιο πριν στον πάγκο της Άντανα Ντερμιρσπόρ από το 2021. Ο 50χρονος προπονητής έχει περάσει από την τεχνική ηγεσία μεταξύ άλλων των Φιορεντίνα, Μίλαν, Σαμπντόρια στην πατρίδα του, έχοντας κατακτήσει μόνο το ιταλικό Σούπερ Καπ με τη Μίλαν. Ως ποδοσφαιριστής, είχε αγωνιστεί με την εθνική Ιταλίας στα τελικά του Euro2000, μέλος μιας ομάδας γεμάτης αστέρια: Φραντσέσκο Τότι, Αλεσάντρο Ντελ Πιέρο, Αντόνιο Κόντε, Φιλίππο Ιντζάγκι κ.α.

«Ως σπουδαστής, ο Μοντέλα ήταν ακριβώς αυτό που ήταν και ως παίκτης: Εξαιρετικό παιδί και πολύ μελετηρό», λέει ο Ουλιβιέρι.

Υπό τις οδηγίες του Μοντέλα, η Τουρκία νίκησε την «πρωτάρα» Γεωργία στην πρεμιέρα με 3-1. Όμως το ματς με την Πορτογαλία το Σάββατο ήταν μια πολύ δυσκολότερη δοκιμασία, όπως και αποδείχθηκε.

Καλτσόνα: Ο... πρωτάρης

Μπορεί η Σλοβακία να είναι η πρώτη ομάδα, της οποίας ηγείται τεχνικά ο Φραντσέσκο Καλτσόνα, όμως ο 55χρονος προπονητής έχει να επιδείξει εντυπωσιακές μαθητείες.

Υπήρξε βοηθός προπονητής του Μαουρίτσιο Σάρι στη Νάπολι την περίοδο 2015-18 και συνέχισε με τον Σπαλέτι, θέτοντας τα θεμέλια για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Έφυγε από την ομάδα το 2022, πριν δηλαδή η Νάπολι στεφθεί πρωταθλήτρια, όμως είχε λόγο: Ο πρώην αρχηγός της Νάπολι και της Σλοβακίας Μάρεκ Χάμσικ πρότεινε ο Καλτσόνα να αναλάβει τις τύχες της σλοβακικής εθνικής ομάδας.

Αφού εξασφάλισε την πρόκριση της Σλοβακίας στα τελικά του Euro, ο Καλτσόνα επέστρεψε στη Νάπολι τον Φεβρουάριο ως ο τρίτος κατά σειρά προπονητής σε μια καταστροφική σεζόν, κρατώντας παράλληλα και την θέση του στην εθνική Σλοβακίας.

Υπό τις οδηγίες του, η κεντροευρωπαϊκή χώρα έκανε τη μεγαλύτερη έως τώρα έκπληξη του τουρνουά, ρίχνοντας στο καναβάτσο το Βέλγιο. Ωστόσο, στο δεύτερο ματς στο τουρνουά, η Σλοβακία ηττήθηκε με 2-1 από την Ουκρανία.

Ρόσι: Ο παρά λίγο... λογιστής

Ο Μάρκο Ρόσι είχε περάσει αρκετά χρόνια, προπονώντας ομάδες στις μικρές ιταλικές κατηγορίες, όμως κάποια στιγμή έμεινε χωρίς δουλειά για ένα χρόνο. Είχε σχεδόν αποφασίσει να πάει για δουλειά στο λογιστικό γραφείο του αδελφού του.

Όμως ένα βράδυ συναντήθηκε με τον αθλητικό διευθυντή της Χόνβεντ σε ένα εστιατόριο στην Βουδαπέστη. Ήταν η κομβική στιγμή που τον οδήγησε στον πάγκο της εθνικής Ουγγαρίας.

Ο 59χρονος Ρόσι είχε περάσει ήδη δύο φορές από τον πάγκο της ουγγρικής ομάδας, την οποία το 2017 οδήγησε στο πρώτο της πρωτάθλημα έπειτα από 24 χρόνια. Πριν αναλάβει την εθνική Ουγγαρίας τον Ιούλιο του 2018, είχε προπονήσει και την σλοβακική DAC, την ομάδα της Ντουνάιστα Στρέντα, την αγαπημένη ομάδα της ουγγρικής μειονότητας της Σλοβακίας.

Ως ομοσπονδιακός τεχνικός της Ουγγαρίας, ο Ρόσι την οδήγησε στα τελικά του Euro2020. Οι ισοπαλίες της ομάδας του με την Γαλλία και τη Γερμανία έκαναν αίσθηση, όμως η ήττα στην πρεμιέρα από την Πορτογαλία της στοίχισε την πρόκριση στα νοκ άουτ. Στο φετινό τουρνουά γεύθηκε το τρίποντο κυριολεκτικά στα... χασομέρια και ελπίζει να δει την ομάδα του στην επόμενη φάση μέσω της σύγκρισης μεταξύ των τρίτων των ομίλων.

Τεντέσκο: Ο... νεαρός

Μεταξύ των πέντε Ιταλών τεχνικών που καθοδηγούν ομάδες στο φετινό Euro, ο Ντομένικο Τεντέσκο είναι και ο νεότερος (38 ετών) και ο μόνος που δεν έχει αποφοιτήσει από την ονομαστή ιταλική ακαδημία.

Γιος Ιταλών που μετακόμισαν από την Κοζέντσα στο Έσλινγκεν όταν ήταν δύο ετών, ο Τεντέσκο είναι επισήμος Γερμανός πολίτης (fun fact: το επίθετό του στα ιταλικά σημαίνει στην κυριολεξία «Γερμανός») και η ποδοσφαιρική του καριέρα υπήρξε επιεικώς αδιάφορη, αφού δεν ξέφυγε από τοπικές ομάδες, παντελώς άγνωστες πέραν των ορίων της Βάδης-Βιρτεμβέργης.

Προπονητικά ξεκίνησε από τις υποδομές της Στουτγκάρδης, ενώ παράλληλα εργαζόταν στο εργοστάσιο της Μερσέντες. Όμως το 2017 ανέλαβε την Άουε, την οποία πήρε τελευταία στην δεύτερη κατηγορία της Γερμανίας και την κράτησε στην κατηγορία. Η επόμενη σεζόν τον εκτόξευσε, όπως εκτόξευσε κι εκείνος την Σάλκε στην δεύτερη θέση της Μπουντεσλίγκα. Μάλιστα, το 2017 κατάφερε το ακατόρθωτο: Πήρε το βραβείο Man Of The Match, το οποίο κανονικά δεν δίνεται σε προπονητές, σε ένα ματς της Σάλκε με την Ντόρτμουντ - η ομάδα του έσωσε τον βαθμό της ισοπαλίας με ένα επικό 4-4, παρά το ότι βρέθηκε να χάνει από την «μισητή» αντίπαλο Μπορούσια με 4-0 (!).

Πέρασε από τους πάγκους της Σπάρτακ Μόσχας και της Λειψίας, πριν αναλάβει τον Φεβρουάριο του 2023 τις τύχες του Βελγίου. Στην διάρκεια της θητείας του, οι «Κόκκινοι Διάβολοι» έχασαν μόνο μία φορά: στο πρώτο τους ματς του φετινού Euro κόντρα στην Σλοβακία. Η νίκη κόντρα στη Ρουμανία μπορεί να ήρθε πιο εύκολα από ό,τι δείχνει το τελικό σκορ, όμως το θρίλερ του 5ου ομίλου αφήνει ανοιχτά όλα τα σενάρια για τη συνέχεια.