Rusya, evlat edinme programına soktuğu Ukraynalı çocuklar için 'katalog' oluşturdu

Ukrayna’nın Luhansk bölgesindeki Rusya destekli işgal yönetimi, Ukraynalı çocukları zorla 'evlatlık' vermek amacıyla eğitim dairesi üzerinden çevrimiçi bir 'katalog' oluşturdu.

Veri tabanında, yaş, cinsiyet ve göz ile saç rengi gibi fiziksel özelliklerine göre “filtrelenebilen” 294 Ukraynalı çocuk yer alıyor. Çocuklar ayrıca kişilik özellikleri üzerinden tanıtılıyor; bazıları “itaatkâr” ya da “sakin” olarak tanımlanıyor. Birçok çocuk için “yetişkinlere karşı saygılı ve kibar”, “disiplinli”, “çatışmaya girmeyen” veya “görevleri yerine getirmede güvenilir” gibi ifadeler kullanılıyor.

Kullanıcılar, arama sonuçlarını evlat edinme veya koruyucu aile olma gibi tercih edilen velayet türüne göre de filtreleyebiliyor. Veri tabanında listelenen çocuklar “yetimler ve ebeveyn bakımından yoksun kalan çocuklar” olarak tanımlanıyor.

'Ebeveynleri öldürüldü ya da Rus kimliği verildi'

Save Ukraine örgütünün CEO’su Mykola Kuleba, bu 'katalog'a konan çocukların çoğunun Rusya işgali öncesinde Luhansk’ta doğduğunu ve Ukrayna vatandaşı olduğunu söyledi.

Kuleba, “Bazılarının ebeveynleri işgalci yetkililerce öldürüldü, diğerlerine ise kaçırılmalarını meşrulaştırmak için Rus kimlik belgeleri verildi,” dedi. Ayrıca, 2014’ten bu yana Rusya’nın Kırım ve Donbas’taki işgal bölgelerinde büyüyen çocukları sistematik olarak Moskova ve diğer Rus bölgelerindeki ailelere transfer ettiğini belirtti.

“Bu yeni bir taktik değil. 2014’ten beri Ukraynalı çocuklar Rus evlat edinme veritabanlarında görünüyor. Ancak 2022’den sonra bu uygulama yaygın ve sistematik hâle geldi,” diyen Kuleba, başlangıçta Rus yetkililerin izleri silmeye çalıştığını, ancak “artık hiçbir şey gizlenmediğini” vurguladı: “Ukraynalı yetimler çevrimiçi pazarda ürün gibi sergileniyor.”

Kuleba, bu durumu “devlet destekli çocuk ticareti” olarak niteledi ve Rusya’nın çocukların soyadlarını ve doğum tarihlerini değiştirmeye izin veren yasalar çıkardığını söyledi. Yetkili, sistemin öyle “mükemmelleştirildiğini” belirtti ve “Artık tek bir tıkla bir Ukraynalı çocuk sipariş edilebiliyor, kimliğinden arındırılıyor, Rus pasaportu veriliyor ve ideolojik kontrol altına alınıyor,” diye ekledi.

Kuleba, platformun çocukları cinsel istismar, insan ticareti, yasa dışı evlat edinme ve organ ticareti gibi ciddi risklere açık hale getirdiği uyarısında bulundu.

Ukrayna, bugüne kadar Rusya tarafından zorla götürülen 19 bin 500’den fazla çocuğun varlığını doğrulayabildi. Bu çocukların Ukrayna’daki ikamet yeri ve Rusya’daki bulundukları yerler biliniyor. Ancak yalnızca bin 350’si geri döndürülebildi. Bu dönüşler de Katar, Güney Afrika ve Vatikan gibi üçüncü taraf devletler aracılığıyla sağlandı. Gerçek sayının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

ABD merkezli Yale İnsani Araştırmalar Laboratuvarı, bu sayının 35 bine yakın olduğunu bildirdi. ABD merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW) ise Ukraynalı insan hakları savunucularına atıfta bulunarak, çocukların kaçırılmasının Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in öncelikleri arasında yer aldığını belirtti.

ISW’nin ortaya çıkardığı 18 Şubat 2022 tarihli Kremlin belgelerinde, işgal altındaki Luhansk ve Donetsk bölgelerindeki yetimhanelerden Ukraynalı çocukların “insani tahliye” adı altında Rusya’ya götürülmesinin planlandığı yazıyor.

Barış görüşmelerinde çocuk listesi

İstanbul’da yapılan Ukrayna-Rusya görüşmelerinde, Kiev heyeti zorla götürülen çocukların listesini Moskova’ya teslim etti. Ukrayna, bu çocukların iadesini, olası bir ateşkes ve uzun vadeli barış anlaşmasının temel unsurlarından biri olarak görüyor.

Ukrayna heyeti başkanı Rustem Umerov, “Rusya barış sürecine gerçekten bağlıysa, bu listedeki çocukların en az yarısının iadesi olumlu bir adımdır,” dedi. Rusya heyeti başkanı Vladimir Medinski ise listede 339 çocuğun ismi olduğunu belirterek, Ukrayna’yı “Avrupalıların gözünde duygusal bir etki yaratmaya çalışmakla” suçladı.

Euronews’a konuşan kaynaklar, Moskova’nın listedeki her çocuğun nerede olduğunu bildiğini söyledi.