Trump İngiltere’de: Ukrayna ve Filistin konularında görüş ayrılıkları

ABD Başkanı Donald Trump, perşembe günü sona eren tarihi ikinci resmi İngiltere ziyaretinde, görkemli karşılama için “son derece minnettar” olduğunu söyledi fakat kendisiyle İngiltere Başbakanı Keir Starmer arasında hala önemli görüş farklılıkları olduğu görüldü.

Ukrayna'daki savaşın sona erdirilmesine yönelik müzakerelerde ilerleme kaydedilememesi hakkında gelen bir soruya Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “kendisini hayal kırıklığına uğrattığını” söyledi.

Starmer ise Trump’la “Putin'in üzerindeki baskıyı kesin biçimde artırmayı” konuştuklarını, bu konuda Trump’ın “öncü” olduğunu belirtti.

Trump, ayrıca Rusya’ya yeni yaptırımlar uygulama tehdidini de yerine getirmedi. Kral Charles ise çarşamba akşamı düzenlenen resmi yemekte yaptığı konuşmada Trump’a dolaylı bir uyarıda bulunarak, “Tiranlık bir kez daha Avrupa’yı tehdit ederken, biz ve müttefiklerimiz Ukrayna’yı desteklemek, saldırganlığı caydırmak ve barışı sağlamak için birlikteyiz,” dedi.

Starmer, ABD’nin Ukrayna’ya desteğini sağlamlaştırma çabalarında Avrupa’nın başlıca aktörlerinden biri oldu ancak Trump’ın ziyaretinde somut bir ilerleme görülmedi.

İngiliz hükümeti aynı zamanda İsrail’in Gazze’deki tutumuna ve Filistinli sivillerin çektiği acılara giderek daha sert eleştiriler yöneltiyor.

Starmer, durumun “insani bir felaket” olduğunu söyledi ve Filistin devletini tanıma konusunda Trump ile farklı düşündüğünü kabul etti.

Trump, Starmer’la aynı fikirde olmadığını söyledi ancak bunu alışılmadık şekilde yumuşak bir dille ifade etti: “Bu konuda başbakanla aynı fikirde değilim. Aslında bu, aramızdaki az sayıdaki anlaşmazlıktan biri,” dedi.

Starmer, temmuz ayında yaptığı açıklamada, İngiltere’nin eylül ayında Filistin devletini tanıyacağını, fakat İsrail’in ateşkesi kabul etmesi ve uzun vadeli barışa yönelik adımlar atması halinde bundan vazgeçeceğini söylemişti.

Öte yandan göç politikası konusunda da anlaşmazlık yaşandı.

Trump, İngiltere'nin daha sert bir tavır alması gerektiğini savundu: “Çok fazla insan yasa dışı yollardan ülkeye girdiğinde, bu bir ülkeyi içeriden çökertir.”

“Başbakana bunu durduracağımı söyledim. İsterseniz orduyu çağırın, hangi yöntemi kullanırsanız kullanın, fark etmez.”

Bu yıl şu ana kadar 30 binden fazla kişi Manş Denizi’ni aşarak İngiltere’ye ulaştı. Geçen yıl bu sayı 37 bindi.

Teknoloji anlaşması

Trump ve Starmer, tarihi bir bilim ve teknoloji anlaşmasına imza attı. İkili ayrıca küresel iş dünyası liderleriyle bir yuvarlak masa toplantısı yaptı ve bu anlaşmanın önemli istihdam fırsatları yaratabileceğini dile getirdi.

İngiltere, ABD şirketlerinin ülkelerine 150 milyar sterlin yatırım taahhüdünde bulunduğunu, bunun 90 milyar sterlininin yatırım şirketi Blackstone tarafından önümüzdeki 10 yılda yapılacağını açıkladı.

Yatırımlar karşılıklı olacak. İlaç şirketi GSK de ABD’de yaklaşık 40 milyar sterlin değerinde yatırım yapacak.

İngiliz yetkililere göre anlaşma, yapay zeka, kuantum bilişim ve nükleer enerji alanlarında milyarlarca yatırım ve binlerce yeni iş imkanı sağlayacak.

Anlaşma, Trump destekli OpenAI’nin öncülük ettiği bir yapay zeka altyapı projesi olan Stargate’in İngiltere ayağını ve ülke çapında çok sayıda yapay zeka veri merkezini kapsıyor.

İngiliz yetkililer, anlaşma karşılığında dijital hizmetler vergisinin kaldırılmasını ya da internet düzenlemelerinin gevşetilmesini kabul etmediklerini belirtiyor. Anlaşmanın bazı detayları ise henüz açıklanmadı.

Trump, başbakanın kırsaldaki resmi konutu Chequers’ta yaptığı konuşmada, “Ülkelerimiz arasındaki bağ dünyada eşi benzeri olmayan bir bağdır,” dedi.

Starmer, “Tarih boyunca İngilizler ve Amerikalılar defalarca yan yana durarak tarihi özgürlük, demokrasi ve hukukun yoluna çevirdi,” dedi.

İmza töreninde Starmer, Trump’tan “Arkadaşım. Hepimizin dostu,” diye bahsetti ve iki ülkenin “birbirine saygı duyan ve gerçekten iyi anlaşan liderlere” sahip olduğunu söyledi.

Bu karşılıklı övgülerin öncesinde Kral Charles ve Kraliçe Camilla, çarşamba günü Windsor Kalesi’nde Trump ve eşi Melania Trump için görkemli bir resepsiyon düzenlemişti. Bu resepsiyon, bugüne kadar bir devlet ziyareti için toplanan en büyük askeri törenle süslenmişti.

Trump, kral ve kraliçeyi “iki harika insan” olarak niteledi ve gördüğü misafirperverlik için “tarif edilemeyecek kadar minnettar” olduğunu söyledi.