Ukrayna'nın Rus petrol endüstrisine yönelik saldırıları ne kadar etkili?

Perşembe gece saatlerinde Ukrayna, cephe hattından 1300 kilometre uzaklıktaki Başkurdistan Cumhuriyeti'nde Rusya'nın en büyük petrol rafinerilerinden ve petrokimya tesislerinden birini vurdu.

Paralel bir başka saldırıda Ukrayna Özel Harekat Kuvvetleri de Rusya'nın Volgograd bölgesindeki bir petrol rafinerisini vurduğunu bildirdi.

Ukrayna Özel Harekat Kuvvetleri, cepheden yaklaşık 450 km uzaklıktaki Volgograd rafinerisinin Rus ordusuna yakıt tedarikinde kilit rol oynadığını açıkladı.

Rusya'nın Güney Federal Bölgesi'ndeki en büyük petrol ürünleri üreticisi olan rafineri yılda 15,7 milyon ton ham petrol işleyerek ülkenin toplam rafinaj kapasitesinin yüzde 5,6'sını oluşturuyor.

Ukrayna önceki haftalarda Rusya'nın petrol endüstrisine yönelik hassas saldırılarını yoğunlaştırarak operasyonları askıya almaya zorlamış ve hatta ülke çapında bir yakıt sıkıntısını tetiklemişti.

Reuters'in hesaplamalarına göre Ukrayna saldırıları Rusya'nın petrol işleme kapasitesinin en az yüzde 17'sini (günde 1,1 milyon varil) oluşturan tesisleri kapattı.

Rus ekonomist Vladislav İnozemtsev, Euronews’e yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın Rus petrol endüstrisini hedef almasının Moskova’nın savaş gücüne zarar vermek için “yapabileceği en etkili hamle” olduğunu söyledi.

Rusya'nın savaşını sürdürdüğü yakıt

Rus hükümeti büyük ölçüde petrol ve doğalgaz gelirlerine güveniyor. Petrol ihracatı Rusya'nın federal bütçesinin yaklaşık üçte birini oluşturuyor ve bu da onları Ukrayna'daki savaş için kritik bir finansman kaynağı haline getiriyor.

Moskova'nın petrol altyapısını hedef almak Kiev için mantıklı bir sonraki adımdı ve Ukrayna Lideri Volodimir Zelenskiy bunun "en hızlı işe yarayan yaptırımlar" olduğunu söyledi.

Inozemtsev, Euronews'e yaptığı açıklamada petrol rafinerilerini hedef almanın, örneğin drone üretim tesislerini hedef almaktan çok daha büyük bir etkisi olduğunu savundu.

Inozemtsev'e göre "bileşenlerin teslim edildiği, monte edildiği, kontrol ve test edildiği büyük bir montaj atölyesi" olan bir drone fabrikasını kurmak ya da onarmak çok zaman almıyor.

"Diyelim ki bir drone böyle bir fabrikaya saldırdı. Her şeyi yeniden inşa etmek üç gün sürer. Ama bir petrol rafinerisini vurursanız, sonuçları çok daha ciddi olur, haftalarca yanar."

Inozemtsev'e göre petrol rafinerisi ekipmanları sadece maliyetli değil, aynı zamanda Moskova'nın Batı yaptırımları altında olduğu düşünüldüğünde neredeyse yeri doldurulamaz.

"Aslında bunlar Avrupa ve Amerikan ekipmanı. Yerine Çin malı ekipman koymak zor."

Büyük petrol rafinerilerine yapılan saldırılar, benzin de dahil olmak üzere üretimde önemli bir düşüşe neden oluyor.

Inozemtsev, "Benzin üretimindeki yüzde 10'luk bir düşüş ekonominin geneli için bir açık anlamına gelirken, dizeldeki yüzde 30'luk düşüş hiçbir şey ifade etmiyor," dedi.

"Benzinle ilgili durum da dikkat çekici. Herkes benzinle ilgili sorunlardan bahsediyor. Bu doğru, böyle bir sorun var ve bunu Ukraynalılar yarattı."

Ülkenin birçok bölgesinde benzin istasyonları kurudu, sürücüler uzun kuyruklarda beklerken yetkililer karne uygulamasına başvurdu ya da satışları tamamen kesti. Akaryakıt fiyatları rekor seviyelere ulaşırken, kıtlık Rusya'nın orta bölgelerine de yayılıyor.

Inozemtsev, "Ukraynalılar burada tam on ikiden vurdular," diye vurguladı.

"Sorun var ve fiyatlar yükselecek. Arz kesintileri acı verici çünkü araba sahipliği yüksek, neredeyse herkesin bir arabası var."

"Yani insanlar benzin istasyonunda hiçbir şey olmadığını gördüklerinde, bence bu en önemli üç rahatsız edici faktörden biri: benzin eksikliği, havaalanlarının kapanması ve internet kesintileri. Bunlar tüm Rusların hissettiği üç şey."

Moskova bunu düzeltebilir mi?

Rusya dünyanın en büyük ikinci petrol ihracatçısı konumunda, ancak mevsimsel talep artışı ve Ukrayna'nın insansız hava aracı saldırılarını sürdürmesi petrol endüstrisinde büyük sorunlara yol açtı.

Kıtlığı hafifletmek için Rusya benzin ihracatını durdurdu. Tam yasak 30 Eylül'e kadar, kısmi yasak ise 31 Ekim'e kadar tüccar ve aracıları etkileyecek şekilde ilan edildi.

Inozemtsev, daha uzun vadeli bir çözüm bulmak için, "bu işletmelerin etrafında bir füze savunma sistemi, anti-drone koruması vb. oluşturulması gerektiği ve bunun çok pahalı olacağı" hakkında çok fazla konuşulduğunu aktardı.

Petrol ve doğalgaz gelirleri son on yılda Rusya'nın toplam federal bütçe gelirlerinin üçte biri ile yarısı arasında bir kısmını oluşturdu ve bu da sektörü hükümet için en kritik finansman kaynağı haline getirdi.

Mevcut durumun üstesinden gelmek için Rus hükümetinin bütçe açığını kontrol altında tutmak ve rezervini korumak amacıyla katma değer vergisi (KDV) oranını yükseltmeyi düşündüğü bildiriliyor.

Euronews'e konuşan Inozemtsev, Rus ekonomisinin darbe aldığını ancak ordunun ve savaşın bu aşamada sağlam kaldığını belirtti.

'Putin devam etmek istiyor'

Rusya ekonomisi, Moskova'nın Ukrayna'daki savaşı nedeniyle sıkılaşan Batı yaptırımlarına rağmen büyümeye devam etti.

Ancak Gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYİH) geçen yılki yüzde 4,3'lük seviyesinden yüzde 1 civarına gerilemesi bekleniyor ve işgücünün büyük bir kısmının ve gelirlerin yüzde 40'ının savunma ve güvenliğe gittiği ülkede enflasyon yüzde 8'in üzerinde seyrediyor.

Euronews'e konuşan Inozemtsev, "Prensip olarak, önümüzdeki yıllarda büyük olasılıkla sıfır büyümeye sahip olacağımız, ancak aynı zamanda savaş için her zaman yeterli olacak bir duruma bu şekilde giriyoruz," dedi ve Ukrayna'nın Rus petrol endüstrisine yönelik saldırılarının daha derin bir etkisi olduğunu ekledi.

Inozemtsev, "Diyelim ki bir füze saldırısı oldu, bu genel olarak sadece Voronej sakinlerini ilgilendirir," ifadelerini kullandı.

"Ancak Ukrayna saldırıları artık ülkenin her yerinde gerçekleşiyor. Bu da insanların işlerin yolunda gitmediğini ve hükümetin bu konuda hiçbir şey yapamayacağını anlamasını sağlıyor."

"Bu nedenle, evet, bir etkisi olacağına inanıyorum. Ulaşım maliyetlerinde bir artışa yol açacak ve halk arasında hoşnutsuzluğa neden olacak."

Inozemtsev, bunun aynı zamanda bölgeden bölgeye sürekli kaynak aktarımı gerektireceğini, ancak "Putin'in bu konuda endişe duymadığını" söyledi.

"O (Putin) bir ya da iki yıl içinde Batı'nın ve Ukrayna'nın çökeceğinden kesinlikle emin. Yoluna devam etmek istiyor."