ABD'de bütçe krizi: Hükümetin kapanması halinde neler bekleniyor?

Kongre'deki siyasi partiler arasında son dakikada bir bütçe anlaşması sağlanamazsa, ABD hükümeti çarşamba günü Amerikan ekonomisi için hesaplanamaz sonuçlar doğuracak bir kapanmaya doğru gidiyor.

Peki bu tam olarak ne anlama geliyor?

Mevcut yıllık federal bütçe 30 Eylül 2025 tarihinde sona eriyor. Bir sonraki 2026 mali yılı bütçesi, 1 Ekim 2025 ile 30 Eylül 2026 tarihleri arasında geçerli olacak.

Sosyal güvenlik, hava trafiği kontrolü ve ordu gibi gerekli görülen bazı kamu harcamaları zorunlu olarak kabul edilir ve faaliyetlerine devam etmeleri gerekir. Dolayısıyla bu harcamalara otomatik olarak kalıcı bir şekilde izin verilmektedir.

Ancak, diğer harcamalar ihtiyari olarak kabul edilir ve her yıl Kongre tarafından oylanan 12 ödenek tasarısı ile resmi olarak yetkilendirilmelidir. Bu, milli parklardan çiftlik kredilerine ve mali düzenleyicilere kadar hemen hemen her şeyi ilgilendirir.

Bu ödenek tasarıları kabul edilmezse, Kongre bunun yerine belirli bir süre için belirli ihtiyari kamu harcamalarına geçici olarak yetki veren ve sürekli karar olarak adlandırılan en az bir geçici tedbiri kabul etmediği sürece, zorunlu olmayan kamu hizmetlerinin askıya alınması anlamına gelen bir "kapanma" olacaktır.

Bipartisan Policy Center'a göre 1980'den bu yana bu tür 14 kapanma yaşandı.

Doğrudan kimleri ilgilendirir?

Bir kapanma durumunda, temel olmayan kamu hizmetlerinin sağlanmasında görevlendirilen devlet memurları ücretsiz izne çıkarılır.

Temel hizmetlerdeki meslektaşları çalışmalıdır, ancak ücret almadan. Kapanma sonrasında, ilgili memurların maaşları, ister izinli ister çalışan olsun, geriye dönük olarak ödenir.

Kongre gerekli ödenek tasarılarını geçirir geçirmez çalışmalar yeniden başlar.

2023 yılında, bir kapanmadan kaçınmak ve federal kamu idarelerinin her seferinde kısa bir süre için geçici olarak çalışmasını sağlamak için art arda üç sürekli karar alınması gerekmişti.

Ekim 2024'te başlayan 2025 mali yılı için ödenek tasarılarının zamanında oylanması mümkün olmadığından sorun tekrarlandı.

23 Eylül 2024 tarihinde, 20 Aralık 2024 gece yarısına kadar isteğe bağlı kamu harcamalarına yetki veren bir devam kararı kabul edildi. 21 Aralık 2024 tarihinde, 14 Mart 2025 tarihine kadar isteğe bağlı kamu harcamalarının finansmanına izin veren yeni bir devam kararı kabul edildi.

11 Mart 2025 tarihinde, 30 Eylül 2025 gece yarısına kadar isteğe bağlı kamu harcamalarının finansmanına izin veren yeni bir süreklilik kararı kabul edildi. Şu anda bulunduğumuz nokta da bu.

Kongre'de çok zorlu müzakereler

Sorun şu ki, devam kararı için Senato'da 100'de 60 oy çoğunluğu gerekiyor. Temsilciler Meclisi'nde ise salt çoğunluk yeterli.

435 üyeli Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçiler 219 mutlak çoğunluğa sahipken, Demokratlar 212 ve 4 boş üyeye sahip.

Senato'da ise 53 Cumhuriyetçi, 45 Demokrat ve Demokratlarla birlikte hareket eden 2 bağımsız üye (Vermont'tan Bernie Sanders ve Maine'den Angus King) bulunuyor.

Sonuç olarak, yeni bir devam kararının onaylanması için 7 Demokrat senatörün desteği gerekiyor.

Ancak Demokratlar desteklerini Cumhuriyetçilerin reddettiği bazı sosyal harcamaların sürdürülmesi koşuluna bağlıyor.

Demokratlar sadece Obamacare olarak da bilinen ve yıl sonunda sona erecek olan 'Affordable Care Act' ile bağlantılı vergi kredilerinin süresini uzatacak bir anlaşmaya imza atacaklarını söylediler. Cumhuriyetçiler ise Demokratların belgesiz göçmenlere yüz milyarlarca dolarlık sağlık yardımı yapmak istediklerini iddia ediyor.

Ekonomik büyüme için ne gibi sonuçlar doğurur?

Toplam federal hükümet harcamalarının yüzde 27'sini oluşturan isteğe bağlı harcamaların askıya alınmasının önemli sonuçları bulunuyor.

İlk olarak, gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) bir bileşeni olan kamu hizmetleri üretiminde geçici bir düşüşe karşılık gelir.

İkinci olarak, ücretsiz izindeki memurların tüketimi keskin bir şekilde düşmekte, bu da gayri safi yurt içi hasılanın bir parçası olan diğer sektörlerdeki üretimi etkilemektedir.

Ekonomistler kapanmanın yaşandığı her hafta için reel üç aylık GSYİH'deki düşüşün normal seviyesine göre yüzde 0,1 ila yüzde 0,3 arasında olduğunu tahmin ediyor. Dolayısıyla uzun bir aylık kapanma reel üç aylık GSYİH'yi yüzde 0,5 ila yüzde 1,5 oranında azaltacak.

Devlet memurları erteledikleri maaşlarını eninde sonunda geri aldıklarından, kapanma sonrasında tüketici harcamalarında bir miktar telafi söz konusu olacak. Duraklatılan tüketici harcamalarının büyük bir kısmı ertelenmiştir.

Bu nedenle kapanmadan sonra GSYİH'in normalden biraz daha yüksek olması beklenir bir durum. Ancak, işten çıkarılan memurların çalışıyor olsalardı katlanacakları dışarıda yemek yeme maliyeti, evden ofise ulaşım masrafları vb. gibi tüm kayıp tüketimin tamamen geri kazanılması olası değil.

Kapatma, kamu idarelerinin tedarikçilerine yaptığı ödemelerin askıya alınması anlamına geliyor. Birçok şirket zor durumda kalabilir ve bazıları için istihdam riske girebilir. Kapanma uzun sürerse bazı iflaslar bile mümkün olabilir. Tüm bunlar gayrisafi yurt içi hasıladaki düşüşü daha da şiddetlendirecektir.

Mali piyasalarda yaklaşan sorunlar

ABD devlet tahvillerinin faiz oranları, yatırımcılar tarafından daha yüksek riskli olarak değerlendirileceği için yükselebilir. Dolayısıyla, Aralık ayına kadar borç tavanının yükseltilmesi konusunda bir anlaşmaya varmak çok zor olacağından, bir kapanma ABD'nin 2025 yılında devlet tahvillerinde temerrüde düşme korkularını arttıracak.

Hükümetin yeni net borçlanma yapmasını engelleyecek olan borç tavanı konusunda bir anlaşmaya varılamaması, kapanmadan çok daha büyük ekonomik sonuçlar doğuracaktır.

Kamu borcu faiz oranlarının yükselmesi, başta mortgage faizleri olmak üzere kredi faizlerinde yaygın bir artışa yol açarak emlak krizini ve dolayısıyla gayri safi yurt içi hasıladaki daralmayı şiddetlendirebilir.

Diğer sonuçlar: Kapanma, hükümet tarafından yönetilen ve ABD'deki tüm sel sigortası poliçelerinin yarısını sağlayan Ulusal Sel Sigortası Programının çalışmasını engelleyecektir.

Kredi almak için bu tür bir sigortaya ihtiyaç duyan potansiyel ev alıcıları zor durumda kalacaktır. Bu durum emlak piyasasını daha da baskılayacak ve ekonomik büyüme üzerindeki olumsuz etkiyi arttıracaktır.

Buna ek olarak, kapanma, finansal piyasalardaki yatırımcıları ve ABD Merkez Bankası (Fed) para politikasını yönlendirmek için gerekli olan istatistiksel göstergelerin kullanılabilirliğini tehlikeye atacaktır.

İstatistiklerin büyük bir kısmı, faaliyetleri askıya alınacak olan kamu kurumları tarafından üretiliyor.

Özetle, hisse senedi fiyatları daha yüksek faiz oranları, daha düşük faaliyet ve istatistiksel opaklık nedeniyle düşebilir. Washington'un siyasi pişkinliğinin bu kadar ileri gidip gitmeyeceğini çarşamba günü öğreneceğiz.