Mısır'da müzakereler 'çok hızlı' ilerliyor: Trump hafta sonu Orta Doğu'ya gidebilir

Hamas, elindeki tüm rehineleri serbest bırakmasının ardından İsrail’in askeri operasyonlarını yeniden başlatmayacağına dair çarşamba günü arabuluculardan sağlam güvenceler talep ettiğini açıkladı.

Tüm taraflar, on binlerce Filistinlinin hayatını kaybettiği ve Gazze Şeridi’nin büyük bölümünün yıkıldığı iki yıllık savaşı bitirecek bir anlaşma konusunda temkinli bir iyimserlik taşıyor.

Fakat Hamas’ın silahsızlandırılması, İsrail askerlerinin Gazze’den çekilme takvimi ve bölgeyi Hamas sonrasında yönetecek uluslararası bir yapının oluşturulması gibi kritik konular hala çözülemedi.

Görüşmelerin iyi ilerlediğine dair bir işaret olarak, ABD Başkanı Donald Trump, birkaç gün içinde Orta Doğu’ya gitmeyi düşündüğünü söyledi.

Trump, çarşamba günü Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada, “Haftanın sonuna doğru oraya gidebilirim,” dedi ve “Müzakereler oldukça iyi ilerliyor,” diye ekledi.

Trump’ın Orta Doğu Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner, çarşamba günü Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentindeki görüşmelere katıldı.

Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun üst düzey danışmanı Ron Dermer de oradaydı.

Ayrıca, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) temsilcileri de toplantıya katıldı. Filistin İslami Cihad örgütünden bir heyetin de gelmesi bekleniyor.

Yetkililer, bu grupların görüşmelere dahil edilmesinin, tüm Filistinli tarafların sürece katılmasının amaçlandığını gösterdiğini söyledi.

Hamas yetkilisi Tahir El-Nunu, grubun Gazze’deki rehinelere karşılık serbest bırakılmasını istediği Filistinli tutukluların listesini İsrail’e ilettiğini söyledi.

Arap ülkelerinden isimlerini saklı tutan iki yetkili, çarşamba günü yapılan görüşmelerde ilerleme sağlandığını ve birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılabileceğini belirtti.

Washington’da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, gazetecilere yaptığı açıklamada yakında Orta Doğu’ya gitmeyi düşündüğünü söyledi: “Oradaki gelişmeler çok hızlı ilerliyor, bizim de yakında orada olmamız gerekebilir. Hala yapılacak işler var."

Trump’ın barış planı

ABD, Katar, Mısır ve Türkiye'den arabulucular, ateşkesin ilan edilmesi, İsrailli rehinelerin ve Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını içeren bir anlaşmayı hayata geçirmeye çalışıyor.

Plana göre, Hamas silahsızlandıktan sonra İsrail birlikleri Gazze’den çekilecek ve uluslararası bir güvenlik gücü devreye girecek. Bölge, uluslararası yönetim altına alınacak; bu süreci Donald Trump ve İngiltere'nin eski Başbakanı Tony Blair denetleyecek.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi, çarşamba günü yaptığı televizyon konuşmasında, “Şu ana kadar yürütülen müzakereler çok cesaret verici,” dedi.

Diğer taraftan Netanyahu, Trump’ın planını kabul etti. Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada, İsrail’in “temkinli bir iyimserlik” içinde olduğu belirtildi.

Hamas, salı günü yaptığı açıklamada kalıcı bir ateşkes ve İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesi çağrısını yinelerken, silahsızlanma konusuna değinmedi.

Gazze’nin uluslararası bir yönetim tarafından idare edilmesine karşı çıksalar da savaş sonrası yönetimde yer almayacaklarını kabul ediyorlar.

Şarm el-Şeyh’te konuşan Hamas başmüzakerecisi Halil el-Hayye, örgütün Trump ve arabuluculardan savaşın yeniden başlamayacağına dair kesin güvence istediğini söyledi. Bu açıklama, Hayye’nin geçen ay Katar’da düzenlenen İsrail saldırısında oğlunu ve ofis müdürünü kaybetmesinin ardından yaptığı ilk açıklamaydı.

Anlaşmaya doğru

Ocak ayında taraflar, bazı İsrailli rehinelerin serbest bırakıldığı kısa süreli bir ateşkes anlaşması yapmıştı. Bu süreçte Trump ve Witkoff’un önemli bir rol oynadığı belirtilmişti. Ancak İsrail, Mart ayında ateşkesi bozarak askeri operasyonları yeniden başlattı.

Geçmişteki müzakereler genellikle aynı noktada tıkanmıştı: Hamas, savaşın tamamen bitmesi konusunda güvence isterken Netanyahu, Hamas tamamen yok edilene kadar savaşın süreceğini söylüyordu. Trump'ın barış planı ise, tüm bu sorunları aynı anda çözmeyi hedefliyor.

Perşembe günü Avrupa ve Arap ülkelerinin dışişleri bakanları, Trump’ın planına destek vermek üzere Paris’te bir araya gelecek.

Toplantıda, Gazze’de uluslararası bir güvenlik gücünün konuşlandırılması, savaş sonrası yönetimin nasıl şekilleneceği, Hamas’ın silahsızlandırılması ve insani yardım konuları görüşülecek.

Gazze’deki savaş, Hamas öncülüğündeki militanların 7 Ekim 2023’te İsrail’in güneyine saldırıp çoğu sivil yaklaşık bin 200 kişiyi öldürmesi ve 251 kişiyi kaçırmasıyla başladı.

Rehinelerin çoğu, Katar’ın da aracılık ettiği ateşkesler veya çeşitli anlaşmalar kapsamında serbest bırakıldı.

İsrail’in misilleme niteliğindeki saldırıları ise Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre 65 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açtı.

Bakanlık sivil ve militan kayıpları arasında ayrım yapmasa da BM'nin doğrulayabildiği kadarıyla ölümlerin üçte ikisinden fazlasını kadın ve çocuklar oluşturuyor.