Vance, Batı Şeria'nın ilhakına yönelik parlamento oylamasını eleştirdi

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, perşembe günü İsrail parlamentosunda (Knesset) işgal altındaki Batı Şeria’nın ilhakına ilişkin yapılan sembolik oylamayı eleştirerek, bunun Trump yönetiminin politikalarına aykırı bir “hakaret” olduğunu belirtti.

Aşırı sağcı milletvekilleri, çarşamba günü Knesset’te Batı Şeria’nın ilhakını destekleyen oylamayı tek farkla geçirdi. Bu, Vance’in İsrail ziyareti sırasında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu zor durumda bırakma girişimi olarak görüldü.

Tasarı, salonda bulunan milletvekillerinin basit çoğunluğuyla, 25’e karşı 24 oyla kabul edildi. Mısır, Katar ve Suudi Arabistan’ın da aralarında bulunduğu ondan fazla ülke, ortak bir açıklamayla tasarıyı kınadı. Açıklamada, Batı Şeria’daki tüm İsrail yerleşimlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğu belirtildi.

Netanyahu’nun ofisi tarafından yapılan açıklamada, “İlhak oylaması, muhalefetin kargaşa yaratmak için gerçekleştirdiği kasıtlı bir siyasi provokasyondu,” denildi.

Vance, Knesset’teki oylamayı “siyasi bir gösteri” olarak tanımlarken bunun “çok aptalca bir siyasi gösteri” olduğunu ifade etti.

Vance, “Bunu kişisel olarak biraz hakaret sayıyorum,” diyerek, Trump yönetiminin politikasının Batı Şeria’nın İsrail tarafından ilhak edilmemesi yönünde olduğunu belirtti.

Filistin’in BM büyükelçilik yardımcısı Majed Bamya da perşembe günü BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada, Filistinlilerin Trump yönetiminin ilhaka karşı net mesajını takdir ettiklerini söyledi.

Netanyahu, sağcı partiler arasındaki anlaşmazlıklar artarken erken seçimleri engellemeye çalışıyor. Bazı gruplar, ateşkese ve bunun gerektirdiği güvenlik ödünlerine karşı öfkeliydi.

Netanyahu’nun koalisyonundaki pek çok milletvekili –Likud Partisi üyeleri de dahil– ilhakı desteklese de, ABD Başkanı Donald Trump’ın geçen ay buna karşı çıktığını söylemesinin ardından bu çağrılardan vazgeçmişlerdi.

ABD ve İsrail için önemli bir müttefik olan Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail’in herhangi bir ilhakının “kırmızı çizgi” olacağını duyurdu.

Filistinliler, 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı’nda İsrail’in işgal ettiği Batı Şeria ve Gazze’yi, gelecekte kurmayı planladıkları bağımsız bir devlet için talep ediyor.

İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesi, çoğu ülkenin desteklediği iki devletli çözüm umutlarını neredeyse tamamen ortadan kaldıracak.

Vance, İsrail’den ayrılmadan önce Ben Gurion Havalimanı’nda yaptığı açıklamada, ABD’nin Gazze’nin yeniden inşası için planladığı çalışmalara dair yeni detayları paylaştı ve bazı “Hamas’tan arındırılmış” bölgelerde yeniden inşanın yakında başlayacağını belirtti.

Ancak iki yıl süren yıkıcı savaşın ardından bölgenin yeniden inşasının yıllar alabileceği konusunda uyardı.

Vance, Gazze’nin güneyindeki Refah kentinin önümüzdeki 2-3 yıl içinde yeniden inşa edilmesinin umulduğunu ve teorik olarak burada yaklaşık yarım milyon kişinin yaşayabileceğini belirtti.

Bu, yaklaşık 2 milyon nüfuslu Gazze’nin dörtte birine karşılık geliyor. Nüfusun yüzde 90’ı savaş sırasında evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Dünya Bankası, BM ve Avrupa Birliği’ne göre Gazze’nin yeniden inşasının maliyeti yaklaşık 53 milyar dolar.

ABD’nin barış girişimi

Hafta başında Vance, İsrail'in güneyinde bir sivil-askeri koordinasyon merkezinin açıldığını duyurmuştu. Yaklaşık 200 ABD askeri, burada İsrail ordusu ve Gazze’nin istikrarı ile yeniden inşasını planlayan diğer ülkelerin temsilcileriyle birlikte çalışıyor.

ABD, Gazze’de uluslararası bir istikrar gücü kurmak ve Filistinli bir güvenlik birimi eğitmek için müttefiklerinden, özellikle Körfez Arap ülkelerinden destek bekliyor.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail ziyareti öncesi yaptığı açıklamada, “Gazze’de Hamas’tan bağımsız ve etkili bir Filistin polis gücü görmek istiyoruz, ancak bunların hâlâ eğitilmesi ve donatılması gerekiyor,” dedi.

Netanyahu ile görüşmesi beklenen Rubio, İsrail’deki aşırı sağcı milletvekillerinin Batı Şeria’yı ilhak etme girişimlerini eleştirdi.