Hollanda'da seçimler: Liberaller ile aşırı sağ arasında çekişmeli yarış

Hollanda'da çarşamba günü yapılan parlamento seçimlerinde liberal sosyal demokrat eğilimli Demokratlar 66 Partisi (D66) ve aşırı sağcı Özgürlük Partisi'nin (PVV) en büyük oy oranına sahip olacağı tahmin ediliyor.

Saat 05:00 itibarıyla iki parti arasındaki oy farkı 2 bin'in biraz üzerindeydi. Bu da son derece çekişmeli geçen seçim yarışında her birinin 26 sandalye kazandığı anlamına geliyor.

Ipsos I&O tarafından daha önce yapılan bir çıkış anketi, D66'nın 150 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nde 27 sandalye ve PVV'nin 25 sandalyeyle açık ara önde olduğunu gösteriyordu.

Hiçbir partinin mutlak çoğunluğu elde etmesinin muhtemel olmadığı Hollanda sisteminde, bir koalisyonun hükümet kurabilmesi için 76 sandalyeye ihtiyacı olacak.

Seçim sonuçları, 2023 seçimlerine kıyasla önemli bir değişimi işaret ediyor. O dönemde Geert Wilders’ın PVV’si 37 sandalye ile ezici bir zafer kazanmış, ardından 25 sandalye ile Yeşil Sol-İşçi Partisi (GL-PvdA) ve 20 sandalye ile liberal Halk Partisi (VVD) gelmişti.

Bu kez VVD’nin 23, GL-PvdA’nın ise 20 sandalye daha az alması öngörülüyor.

Ipsos’un çıkış anketi nihai sonuç değil fakat geçmiş seçimlerde oldukça güvenilir olduğu biliniyor. 2023’te Ipsos, PVV için 35 sandalye tahmin etmiş ve yalnızca 1,2 puanlık sapma yaşamıştı. Diğer partilerde ise fark en fazla 0,5 puan olmuştu.

Seçime katılım oranı 2023’e göre biraz daha düşük. Saat 19.45 itibarıyla geçici katılım oranı yüzde 65’ti; 2023’te aynı saatte yüzde 66'ydı. Toplam katılım oranı 2023’te yüzde 77,7 olarak kaydedilmişti.

Kampanyanın son döneminde Rob Jetten liderliğindeki D66 partisi, anketlerde ani bir yükseliş yakalayarak seçimden birkaç gün önce PVV, GL-PvdA ve CDA’nın önüne geçti.

Bu, D66 için de büyük bir geri dönüş anlamına geliyor. Parti, 2023’te yalnızca 9 sandalye alarak 2021’deki 24 sandalyelik temsilini büyük ölçüde kaybetmişti.

Avrupa Komisyonu’nun eski başkan yardımcısı Frans Timmermans’ın liderliğindeki GL-PvdA, 2023 sonuçlarına benzer bir tablo çizdi ve 25 sandalyeden çok sapmadı.

Hristiyan Demokrat CDA’nın yeni lideri Henri Bontenbal ise seçmenlerin gözünde daha ılımlı ve birleştirici bir isim olarak öne çıktı. Partisinin 19 sandalye kazanması bekleniyor.

“Saygı ve nezaket" temalarını öne çıkaran Bontenbal, yalnızca bir yıl görev yapan önceki hükümetin göç politikası nedeniyle çökmesinin ardından seçmenlere istikrar mesajı vermişti.

Geert Wilders liderliğindeki PVV ise 2023 seçimlerinde olduğu gibi bu yıl da yasa dışı göçü kısıtlama vaadiyle kampanya yürüttü. Göç konusu, önceki dört partili koalisyonun dağılmasına yol açan başlıca sebeplerden biriydi.

Koalisyon partileri arasındaki iç çekişmeler, Hollanda’nın uzun yıllar Avrupa Birliği içinde oynadığı güçlü rolü zayıflattığı yönünde eleştirilere neden olmuştu. Eski Başbakan Mark Rutte şu anda NATO Genel Sekreteri olarak görev yapıyor.

Çarşamba akşamı açıklanan çıkış anketi, önümüzdeki koalisyon görüşmelerinin zorlu geçeceğine işaret ediyor. Wilders 2023’e göre sandalye kaybetse de partisinin mecliste etkili bir blok olarak kalması bekleniyor.

Aşırı sağdaki diğer küçük partiler de yükselişte. JA21 partisinin bir sandalyeden dokuz sandalyeye çıkması, Demokrasi Forumu’nun (FvD) ise üçten altıya yükselmesi öngörülüyor.

Ancak aşırı sağın hükümette rol oynayıp oynamayacağı belirsiz.

D66, GL-PvdA ve CDA partileri, Wilders’ın önceki koalisyonu dağıtması nedeniyle aşırı sağ partilerle hükümet kurmayı reddediyor.

Wilders ise 2023 seçim vaatlerini yerine getirememesinden diğer partileri sorumlu tutuyor ve planlarının engellendiğini savunuyor.