COP30'a ev sahipliği yapacak olan Brezilya'nın Belem şehri, Bakü'den görevi devralmaya hazır mı?

2024 Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı, diğer adıyla COP29, Azerbaycan'da sona ererken, gelecek yılın ev sahibi Brezilya'nın Belem şehri ev sahipliği iklim zirvesine hazırlık yapıyor.

Son birkaç yıldır iklim bilimciler, çevreciler ve Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, Amazon'da düzenlenecek ilk BM iklim konferansından söz ediyor.

Dünyanın en büyük tropik ormanı, gezegeni ısıtan sera gazlarını büyük miktarlarda depoluyor ve bu da onu dünyanın iklim değişikliğiyle mücadelesinde çok önemli kılıyor.

Amazon'da ev sahipliği yapmanın sembolizmine ek olarak, iklim görüşmeleri olarak adlandırılan COP30, çok önemli bir toplantı olacak, çünkü ulusların emisyonları azaltmak için güncellenmiş ulusal planlarlıyla katılım gerçekleştirmesi gerekiyor.

Ancak on binlerce katılımcı gelecek yıl ev sahibi olacak olan Brezilya'nın Belem şehrine vardıklarında, cennet gibi yağmur ormanları, yemyeşil bitki örtüsü veya temiz nehirler bulamayacak.

Belem, COP30'a ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor

Yoksul, suç oranı yüksek ve eşitsizliklerin hakim olduğu Belem'de 2,5 milyon yerel halkın çoğu gecekondularda yaşıyor. Şehrin kanalizasyonunun sadece yüzde ikisi arıtılıyor ve bu da 14 nehir havzasına ağır bir yük getiriyor.

İki yıl önce ev sahibi olarak belirlendiğinden beri, Amazon Nehri yakınındaki bu hareketli metropol bölgesi COP 30'a hazırlanmak için yarışıyor.

Şehrin birçok yerinde binaların etrafını "COP30" yazılı inşaat afişleri sarmış durumda.

Üç büyük otel yapım aşamasında, ancak bu yeterli oda sağlamayacak. Bu nedenle organizatörler 5.000 kişiyi barındırabilecek yolcu gemileri almayı planlıyor.

Brezilya hükümeti COP30'a 150 kadar devlet başkanı da dahil olmak üzere 50.000 kişinin katılacağını tahmin ediyor.

COP30 aynı zamanda Lula'nın Amazon'u koruma konusundaki kararlılığı için de bir test niteliği taşıyacak.

Solcu lider 2022'de üçüncü kez seçildiğinde, aşırı sağcı Başkan Jair Bolsonaro hükümeti döneminde meydana gelen ormansızlaşma patlamasını engelleme vaatleri nedeniyle desteklenmişti.

Lula yönetimi orman tahribatı oranını keskin bir şekilde azaltırken, Brezilya lideri bölgedeki en tartışmalı iki proje lehine açıklamalarda bulundu: Amazon Nehri'nin ağzını büyük petrol aramaları için açmak ve yağmur ormanlarının en iyi korunmuş bölümünü kesen bir otoyol yapmak.

Madencilik devi COP30 için Belem'de park inşa ediyor

Belem'e ev sahipliği yapan Para eyaleti hükümeti, turizmden kentsel gelişime kadar uzanan 30'dan fazla altyapı projesiyle iklim zirvesine hazır olmaya çalışıyor.

Bunların en büyüklerinden biri, eski bir havaalanının üzerinde 500.000 metrekarelik bir alana yayılan Parque da Cidade ya da Şehir Parkı. Park bir müzeye, restoranlara, yürüyüş ve bisiklet parkurlarına ev sahipliği yapacak. İklim zirvesi için hizmet verdikten sonra, yerel halkın kullanabileceği bir yeşil alan haline gelecek.

Proje, 2015 ve 2019 yıllarında Minas Gerais eyaletinde atık barajlarının çökerek 291 kişinin ölümüne ve yüzlerce kilometrelik su yollarının kirlenmesine yol açtığı Brezilya'nın en yıkıcı iki çevre felaketinden sorumlu olan madencilik devi Vale tarafından yürütülüyor.

Para hükümeti yaptığı açıklamada, yerel mevzuatın madencilik şirketlerinin madencilik ücretlerinin bir kısmını kamu projeleri şeklinde ödemesine izin verdiğini söyledi.

Ayrıca Amazon eyaletinde dünyanın en büyük demir cevheri madenlerinden birini işleten Vale'nin çevre yasalarına uygun hareket ettiği belirtildi.

Belem sık sık Brezilya'nın ve hatta dünyanın en çok şiddet olayının yaşandığı şehirlerinden biri olarak gösteriliyor.

Organize suçlar ve polisle bağlantılı milisler şehrin bazı bölgelerini kontrol ediyor.

Konferans sırasında güvenlik artırılacak ve ilk planlara göre ordu, Brezilya istihbarat teşkilatı ve yerel kolluk kuvvetleri konferansa katılacak.

Kanalizasyon ve çöpün depolandığı nehir

Belem'in en yoksul iki mahallesinden geçen Tucunduba Nehri, arıtılmamış pek çok kanalizasyon ve çöpün depolandığı bir yer.

Associated Press (AP) haber ajansı muhabirleri ekim ayında yaptıkları bir tekne gezisi sırasında kötü kokulu suyla karşılaşmış ve balıkçılların üzerine konduğu çöp adaları arasında yüzen buzdolapları gördüklerini aktarmıştı.

Terra Firme mahallesinin yanındaki bölümde, kıyılar gayri resmi olarak inşa edilmiş derme çatma evler tarafından ele geçirilmiş durumda.

Nehrin kirliliği, Brezilya'nın kırsal alanlardan kentsel alanlara büyük bir göç yaşadığı son on yıllarda Belem'in kaotik büyümesiyle bağlantılı.

1970'lere kadar Amazon nüfusunun çoğu yağmur ormanlarında yaşıyordu. Bugün ise 28 milyonluk nüfusun yüzde 75'i yoksulluğun yaygın olduğu ve uyuşturucuya bağlı şiddetin kol gezdiği kentlerde yaşıyor.

COP30'a hazırlık olarak eyalet hükümeti "makro drenaj" adı altında nehir ve kollarının kıyılarına yüzlerce beton plaka yerleştiriyor.

Proje, kanalizasyon ve su tedarik sistemlerinin genişletilmesini ve yolların asfaltlanmasını da içeriyor. Eyalet hükümeti yaptığı açıklamada, bu çabanın "sel sorunlarının azaltılmasına yardımcı olacağını" söyledi.

Bu yaklaşım, Belem'in nehirleri ve iklim değişikliğine odaklanan, kâr amacı gütmeyen bir çevre grubu olan Mandi tarafından eleştirildi.

Grup, taşkınları önlemek için nehrin kıyılarını bitki örtüsü ekerek ve betonu kaldırarak restore etmenin ve böylece suların serbestçe akmasına izin vermenin daha iyi olacağını savunuyor.

Mandi sözcülerinden biyolog Natasha Reis, "Amazon insanının nehirde banyo yapma anısı kayboluyor," dedi.