Macaristan Başbakanı Orban, Netanyahu hakkındaki tutuklama emrini tanımayacağını açıkladı

Macaristan Başbakanı Viktor Orban Cuma günü yaptığı açıklamada Lahey merkezli Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında çıkarılan tutuklama emrini tanımayacağını açıkladı.

Macar lider, Macaristan'ın da üyesi olduğu mahkemeye meydan okumakla kalmayacağını, Netanyahu'ya Budapeşte'ye gelmesi için davetiye göndereceğini de sözlerine ekledi.

Dünyanın en üst düzey savaş suçları mahkemesi olan UCM, perşembe günü Netanyahu ve eski savunma bakanı Yoav Gallant ile Hamas komutanı Muhammed Deif hakkında tutuklama emri çıkardı.

UCM, Netanyahu ve Gallant'ın İsrail'in Gazze şeridindeki askeri harekatı sırasında insani yardımı kısıtlayarak, sivilleri hedef alarak savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlediklerine inanmak için "makul gerekçeler" olduğunu açıkladı.

Bu kararla birlikte ilk kez Batı'nın önemli müttefiklerinden olup da hâlâ görevde bulunan bir lider, uluslararası bir mahkeme tarafından savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekle itham edilmiş oldu.

Karar, Netanyahu, Gallant ve Deif'in, UCM'nin 125 üyesinden biri olan ülkelere seyahat ettiklerinde tutuklanabilecekleri anlamına geliyor.

Macaristan da dahil olmak üzere Avrupa Birliği'nin 27 üye ülkesinin tamamı UCM'nin bir parçası.

Mahkeme, üyelerinin haklarında yakalama emri bulunan şüphelileri kendi topraklarına ayak basmaları halinde gözaltına almaları gerektiğini talimatlandırıyor. Ancak uygulamada mahkemenin bunu yerine getirmesi mümkün değil.

Ukrayna'da savaş suçu işlediği iddiasıyla hakkında UCM tarafından yakalama emri bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, mahkemenin üye ülkelerinden biri olmasına rağmen kısa bir süre önce Moğolistan'ı ziyaret ettiğinde tutuklanmaktan kurtuldu.

Orban ülkesinin tutuklama emirlerine karşı çıkacağını açıkça ifade etti ve kararı "çirkin bir küstahlık" ve "alaycı" olarak nitelendirdi.

Diğer ülkeler UCM'yi takip ediyor

Macaristan'ın direnişine rağmen AB'nin dış politika şefi Josep Borrell perşembe günü yaptığı açıklamada mahkemenin kararına üye devletler tarafından "saygı duyulması ve uygulanması" gerektiğini söyledi.

İtalya, İrlanda, İsveç, Hollanda ve Fransa mahkemenin kararına saygı duyacaklarının ve Netanyahu'nun ülkelerinden birine seyahat etmesi halinde tutuklayabileceklerinin sinyalini verdiler.

İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto perşembe günü yaptığı açıklamada Netanyahu ve Gallant'ı Hamas'la kıyaslamanın "yanlış" olduğunu ancak ikilinin İtalya'ya gelmeleri halinde "onları tutuklamak zorunda kalacaklarını" söyledi.

Fransa Dışişleri Bakanlığı Gallant ya da Netanyahu'nun tutuklanıp tutuklanmayacağı konusunda bir açıklama yapmaktan kaçındı ancak "UCM'nin tüzüğü doğrultusunda" hareket edeceklerini ifade etti.

İrlanda Başbakanı Simon Harris, tutuklama kararları için "son derece önemli bir adım" ifadelerini kullanırken, ülkesinin de UCM'nin rolüne saygı duyacağını sözlerine ekledi.

Avusturya Dışişleri Bakanlığı ise yakalama kararlarının "gülünç" olduğunu, ancak Netanyahu ve Gallant'ın Avusturya'ya seyahat etmeleri halinde tutuklamaları yapmak zorunda kalacağını beyan etti.

Biden ve İsrail tutuklama kararlarını kınadı

Avrupa Birliği'nin 27 üye ülkesi UCM'yi kuran Roma Statüsü'nü imzalayarak taraf olmuştur, ancak ABD ve İsrail taraf değildir.

ABD Başkanı Joe Biden, UCM'nin Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama emri çıkarma kararını "çirkin" olarak nitelendirerek kınadı.

İkili hakkındaki tutuklama emri, Hamas'ın 7 Ekim saldırısı sırasında cinayet ve işkence dahil olmak üzere insanlığa karşı suç işlediği gerekçesiyle Hamas komutanı Muhammed Deif için çıkarılan tutuklama emriyle birlikte verildi.

Biden "İsrail ile Hamas arasında hiçbir denklik olmadığını" söyledi ve mahkemeyi İsrailli siyasetçileri Deif ile karşılaştırdığı için kınadı.

ABD lideri, "İsrail'in güvenliğine yönelik tehditlere karşı her zaman İsrail'in yanında olacağız" diye ekledi.

Netanyahu ise perşembe günü yaptığı açıklamada tutuklama kararlarını "antisemitik" olarak nitelendirdi.

İsrail lideri mahkemenin iddialarına karşı çıkarak İsrail'in Gazze'ye "Gazze halkını beslemek için 700.000 ton gıda sağladığını" söyledi.

Netanyahu, "Gazze vatandaşlarını tehlikeden uzaklaştırmak için milyonlarca kısa mesaj, telefon görüşmesi ve broşür gönderiyoruz" diyerek kendini savundu.

Hamas, Deif'in yakalama emrine yanıt vermedi ancak Netanyahu ve Gallant aleyhindeki kararı "halkımıza karşı uzun bir tarihsel adaletsizlik yolunun düzeltilmesi" olarak nitelendirdi.

İsrail daha önce Deif'i bir hava saldırısında öldürdüklerini iddia etmiş, ancak Hamas ölümünü hiçbir zaman doğrulamamıştı.