Myanmar’da darbe sonrası ilk seçim: İlk tur oylama sona erdi

Myanmar'da ordunun 2021 yılındaki darbeyle yönetime el koymasından bu yana yapılan ilk genel seçimin ilk aşamasında sandıklar kapandı. Üç aşamalı oylamanın ilki pazar günü tamamlanırken, kesin sonuçların iki tur daha yapıldıktan sonra Şubat ayına kadar açıklanması bekleniyor. Ancak seçimler; muhalif partilerin kapatılması, liderlerin hapsedilmesi ve devam eden iç savaş nedeniyle ülkenin yarısının oy kullanamaması sebebiyle dünya kamuoyunda "düzmece" olarak nitelendirilerek sert bir dille eleştiriliyor.

Seçim Takvimi ve Siyasi Durum Oylamanın ilk turu pazar sabahı Myanmar'daki 330 ilçenin 102'sinde başladı. İkinci ve üçüncü aşamalar ise sırasıyla 11 Ocak ve 25 Ocak tarihlerinde gerçekleştirilecek. Birleşmiş Milletler verilerine göre, darbe sonrası patlak veren iç savaş nedeniyle şu ana kadar 3,6 milyondan fazla insan yerinden edildi.

Gözlemciler; cunta yönetiminin Çin, Hindistan ve Tayland gibi komşularının desteğiyle, ülkedeki yıkıcı çıkmazdan kurtulmak ve iktidarını meşrulaştırmak için bu yolu seçtiğini belirtiyor. Askeri hükümet bu seçimi "demokrasiye dönüş" olarak sunsa da, popüler muhalefet partilerine getirilen yasaklar ve askerlerin seçmenleri oy vermeye zorladığına dair raporlar, bu girişimin meşruiyetine gölge düşürüyor.

Yangon'un Kyauktada ilçesinde oy kullanan 51 yaşındaki Khin Marlar, barışın geleceği umuduyla sandığa gittiğini söyledi. Mandalay bölgesindeki köyünü çatışmalar nedeniyle terk etmek zorunda kalan Marlar, Associated Press'e verdiği demeçte, "Köyüme barış geldiğinde geri dönebilme duygusuyla oyumu veriyorum," dedi.

Seçimlerde 57 partiden 4.800'den fazla aday ulusal ve bölgesel meclis koltukları için yarışsa da, sadece altı parti ülke genelinde siyasi nüfuz kazanma potansiyeline sahip. Askeri destekli, iyi organize edilmiş ve güçlü finansmana sahip Birlik Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP) açık ara en güçlü aday konumunda.

Ülkenin 80 yaşındaki devrik lideri Aung San Suu Kyi ve partisi ise seçimlerin dışında kaldı. Siyasi motivasyonlu ve asılsız olduğu düşünülen suçlamalar nedeniyle 27 yıl hapis cezasına çarptırılan Suu Kyi’nin partisi Ulusal Demokrasi Birliği (NLD), askeri kurallara göre kaydolmayı reddettiği için 2023 yılında feshedilmişti. Ordu, 2021 Şubat'ında gerçekleştirdiği darbeyle, 2020 seçimlerini ezici bir çoğunlukla kazanan NLD'nin ikinci dönemine başlamasını engellemişti.

BM Myanmar İnsan Hakları Özel Raportörü Tom Andrews, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada seçimi sert bir dille eleştirdi: "Sivilleri bombalamaya, siyasi liderleri hapsetmeye ve her türlü muhalefeti suç saymaya devam eden bir cuntanın düzenlediği seçim, seçim değildir; silah zoruyla sergilenen bir absürt tiyatrodur."

Batılı ülkeler, antidemokratik uygulamalar ve muhaliflere yönelik acımasız savaş nedeniyle Myanmarlı generallere uygulanan yaptırımları sürdürüyor.