Temiz ve sonsuz enerjiye bir adım daha: Fransa'nın füzyon reaktörü dünya rekoru kırdı

Fransa'nın nükleer füzyon reaktörü WEST, yeni bir dünya rekoru kırarak, 50 milyon derecelik süper sıcak plazmayı 22 dakika boyunca sürdürmeyi başardı.

Fransız Alternatif Enerjiler ve Atom Enerjisi Komisyonu'nun (CEA) duyurduğu bu başarı, nükleer füzyon araştırmalarında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. WEST böylelikle önceki rekoru yüzde 25 oranında aştı.

'Tokamak' diye de bilinen bu reaktör, temiz ve sonsuz enerji elde etme umuduyla inşa edilen füzyon reaktörleri için en umut verici tasarımlardan biri. Bu, süper sıcak plazma reaksiyonlarını sınırlamak ve kontrol etmek için güçlü manyetik alanlar kullanan donut biçimli bir cihaz.

CEA'da Temel Araştırma Direktörü Anne-Isabelle Etienvre, ZME Science'a yaptığı açıklamada, "WEST, 2 MW ısıtma gücü enjeksiyonu yoluyla hidrojen plazmasını 20 dakikadan uzun süre koruyarak yeni bir dönüm noktasına ulaştı," dedi.

"Bu mükemmel sonuç, hem WEST'in hem de Fransız toplumunun ITER'in gelecekteki kullanımına öncülük etmesini sağlıyor."

ITER (Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör), nükleer füzyonun uygulanabilir büyük ölçekli bir enerji kaynağı olabileceğini kanıtlamayı amaçlayan Fransa'daki çok uluslu bir füzyon projesi. Dünyanın en büyük füzyon deneyi olan ITER, aşırı sıcak plazmayı sınırlamak ve sürdürmek için tasarlandı ki bu, pratikte uygulanabilir füzyon enerjisine doğru kritik bir adım.

Kararlı, uzun süreli plazmaları korumak ve sürdürmek, füzyon araştırmalarındaki en büyük zorluklardan biri. WEST deneyinin başarısı, plazma kontrolü ve malzeme dayanıklılığı konusunda değerli ipuçları sunarak ITER'in tükettiğinden daha fazla enerji üretme hedefine yaklaşmasına yardımcı oluyor.

Temiz ve sonsuz bir enerji

Nükleer füzyon çalışmalarının nihai hedefi, Güneş'teki nükleer süreci taklit ederek sonsuz ve temiz enerji üretmek. İki hafif elementin nükleer reaksiyonlar sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturduğu sürece nükleer füzyon adı veriliyor.

Kömür, petrol, doğalgaz gibi tükenme tehlikesi taşıyan ve çevre için tehdit oluşturan fosil yakıtların aksine bu reaktörün işleyebileceği hammadde neredeyse sınırsız.

Ancak füzyon reaktörlerinin hayata geçmesi henüz mümkün değil. Zira sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş'e kıyasla bu reaksiyon, Dünya'daki reaktörlerde yalnızca saniyeler boyunca devam ettirilebildi. Bilim insanları bu teknoloji üzerinde 70 yıldan uzun süredir çalışıyor ama reaktörler iklim krizine pratik bir çözüm olacak kadar hızlı ilerlemiyor.

Füzyon enerjisi, halihazırda birçok ülkede inşa edilen ve kullanılan nükleer reaktörlerden farklı. Kullanımdaki reaktörlerde aslında "nükleer fisyon" denen başka bir süreç işliyor.

Fisyon, kütle numarası çok büyük bir atom çekirdeğinin parçalanarak daha küçük iki veya daha fazla çekirdeğe dönüşmesi. Fisyonda bir atom parçalanırken, füzyonda ise atomlar birleşerek daha ağır bir atom ortaya çıkarıyor.

Bugün nükleer santrallerde kullanılan tepkimeler ve atom bombası gibi teknolojiler fisyon sürecine dayanıyor.