Fransa, Cezayir'le 1968 tarihli göç anlaşmasını 'yeniden gözden geçirecek'

Fransa Başbakanı François Bayrou, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, hükümetinin Cezayirlilerin Fransa'ya yerleşmesini kolaylaştıran 1968 tarihli göç anlaşmasını "yeniden inceleyeceğini" duyurdu.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı ise Perşembe günü Bayrou'ya sert bir yanıt vererek, ülkenin "ültimatomlar, uyarılar veya tehditlerle muhatap olmayı" kabul etmeyeceğini söyledi.

Paris ve Cezayir arasındaki gerilim, geçtiğimiz Cumartesi günü "Obligation de Quitter le Territoire Français" emri bir Cezayir vatandaşının Mulhouse kentinde bıçaklı bir saldırıda bir kişiyi öldürmesi ve diğerlerini yaralamasından bu yana tırmanıyor. Bu emir, ilgili kişilerin Fransız topraklarını terk etmesini zorunlu kılıyor.

Çarşamba günü bir basın toplantısı düzenleyen Bayrou, "Mulhouse'daki dram, bu Cezayir vatandaşının ülkeyi terk etme emri altında olması ve 14 kez ülkesine geri gönderilmek üzere sunulması ve her seferinde reddedilmesi nedeniyle yaşandı," dedi.

Fransız hükümeti Cezayir'i, eski Fransız kolonisinin 1962'de bağımsızlığını kazanmasının ardından 1968'de imzalanan anlaşmanın kendi tarafına düşen kısmına uymamakla suçluyor.

Anlaşma, 1986'da Cezayir vatandaşlarına vize zorunluluğu getirilmesi de dahil olmak üzere birçok kez revize edildi.

Bayrou, anlaşmanın Cezayir vatandaşlarına "tarihin haklı çıkardığı önemli avantajlar" sağladığını, ancak Cezayir'in "Cezayir vatandaşlarının geri kabulü" de dahil olmak üzere "temel noktalarda" işbirliği yapmayı reddettiğini savundu.

Fransız hükümetinin durumu incelemek için altı hafta kadar süreye ihtiyaç duyacağını söyleyen Bakan, Cezayir hükümetine "ülkelerine dönebilmeleri gereken ve özellikle hassas olduğu düşünülen kişilerin acil bir listesini" göndereceklerini de sözlerine ekledi.

"Anlaşmalara saygı gösterilmesini sağlamanın yollarını bulmak istiyoruz. Aksi takdirde, özel avantajların sorgulanması gerekecektir."

Bayrou aynı basın toplantısında Kasım ayından bu yana Cezayir tarafından gözaltında tutulan Fransız-Cezayirli yazar Boualem Sansal'ın durumuna ilişkin endişeleri de dile getirdi. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cezayir'in hükümeti eleştiren 75 yaşındaki yazarı hapse atarak "kendini rezil ettiğini" savundu.

Cezayirli milletvekilleri, geçen ay Sansal'ın tutuklanmasını eleştiren bir önergeyi kabul eden Avrupa Parlamentosu'nu iç siyasete müdahaleyle suçlamıştı.

Bu son tartışma, Fransa ile eski sömürgesi arasındaki ilişkilerin aylardır kötüleştiği bir döneme denk geldi.

Temmuz ayında Macron hükümetinin tartışmalı bölge Batı Sahra'ya ilişkin tarihi pozisyonunu tersine çevirerek Fas'ın uzun süredir devam eden hak iddiasını desteklemeyi tercih etmesinin ardından gerginlik daha da artmıştı.

Bu hamle, yerel Sahra halkının kendi kaderini tayin etme talebini destekleyen Cezayir'in hoşuna gitmedi. Cezayir hükümeti Fransa'nın kararını onaylamadığını ifade etmek için Paris'teki büyükelçisini geri çağırdı.

Eylül ayında yeniden seçilmesinin ardından Cezayir Cumhurbaşkanı Abdelmadjid Tebboune Fransa'ya gitmeyeceğini açıklamış ve Mayıs 2023 için planlanan resmi ziyareti defalarca ertelemişti.

Tebboune iktidara geldiğinden beri Cezayir'de ifade özgürlüğünü baskı altına aldı, gazetecileri ve demokrasi yanlısı aktivistleri hapse attı.

'Influencer' tartışması

Fransa-Cezayir arasındaki diplomasi sosyal medyaya da sıçradı ve Fransız yetkililer, bazıları çifte vatandaş olan bir dizi Cezayirli influencer'ı tutukladı veya gözaltına aldı.

Söz konusu influencerlar, Cezayir makamlarına desteklerini internet üzerinden ifade etmek ve Fransa'ya karşı şiddeti kışkırtmakla suçlandı.

Özellikle sosyal medyada "Doualemn" adıyla tanınan 59 yaşındaki temizlikçi Boualem Naman'ın durumu tartışmalara yol açtı. Naman, Ocak ayı başında sosyal medya üzerinden Cezayirli bir muhalif aktiviste karşı şiddeti teşvik ettiği gerekçesiyle tutuklanmıştı.

Naman daha sonra Cezayir'e sınır dışı edildi, ancak yetkililer Fransa'da adil yargılanma hakkına sahip olduğu konusunda ısrar ettikleri için ülkeye girişi yasaklandı.

Naman'ın sınır dışı kararı daha sonra yerel bir idare mahkemesi tarafından kaldırıldı ve Retailleau bu karara itiraz edeceğini söyledi.