«Συγγνώμη» του Νετανιάχου στο Κατάρ για το πλήγμα στην Ντόχα

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε τη Δευτέρα μια πρόταση 20 σημείων, η οποία υποστηρίζεται από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και θα έβαζε τέλος στον πόλεμο στη Γάζα και θα απελευθέρωνε τους υπόλοιπους ομήρους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε όρους που η Χαμάς έχει απορρίψει στο παρελθόν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος εμφανίζεται ολοένα και πιο απογοητευμένος από τη μακροχρόνια αιματηρή σύγκρουση, φαίνεται να υπολογίζει ότι οι μαχητές της Χαμάς είναι πλέον τόσο αποδεκατισμένοι ώστε δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να αποδεχθούν αυτό που ο ίδιος και ο Νετανιάχου παρουσιάζουν ως «την τελευταία, καλύτερη πρόταση».

«Αν η Χαμάς απορρίψει το σχέδιό σας, κύριε Πρόεδρε, ή αν υποτίθεται ότι το δεχθεί και στη συνέχεια κάνει τα πάντα για να το υπονομεύσει, τότε το Ισραήλ θα ολοκληρώσει τη δουλειά μόνο του», δήλωσε ο Νετανιάχου μετά τη συνάντησή του με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο. «Αυτό μπορεί να γίνει με τον εύκολο τρόπο ή με τον δύσκολο τρόπο, αλλά θα γίνει».

Ο πρωθυπουργός του Κατάρ και ο επικεφαλής των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών παρουσίασαν την πρόταση του Τραμπ σε διαπραγματευτές της Χαμάς, οι οποίοι τη μελετούν «καλόπιστα», σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει το ζήτημα. Το άτομο δεν ήταν εξουσιοδοτημένο να μιλήσει δημόσια και μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Η παλαιστινιακή κυβέρνηση στη Δυτική Όχθη δήλωσε ότι καλωσορίζει το σχέδιο του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου και δεσμεύτηκε να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπει. Οι κυβερνήσεις της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, της Ινδονησίας, του Πακιστάν, της Τουρκίας, του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εξέδωσαν κοινή δήλωση με την οποία χαιρέτισαν την πρόταση του Τραμπ.

Αν και ο Τραμπ υποστήριξε ότι βρίσκεται πολύ κοντά σε μια «νίκη» στην προσπάθειά του να επιτύχει ειρήνη, η προοπτική εξεύρεσης τελικής λύσης σε έναν πόλεμο που πλησιάζει στον τρίτο του χρόνο παραμένει αβέβαιη, με πολλά σημεία έντασης να συνεχίζουν να υπάρχουν.

Στην πρόταση υπάρχει ελάχιστη αναφορά στον στόχο της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης, κάτι που πολλοί εντός και εκτός περιοχής θεωρούν απαραίτητο για μακροπρόθεσμη ειρήνη. Το σχέδιο σε μεγάλο βαθμό παραμερίζει την Παλαιστινιακή Αρχή μέχρι να ολοκληρώσει βαθιές μεταρρυθμίσεις, ενώ η απαίτηση για τον αφοπλισμό της Χαμάς έχει απορριφθεί σε προηγούμενες διαπραγματεύσεις.

Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει τη δημιουργία μιας προσωρινής διοικούσας επιτροπής υπό την ηγεσία του ίδιου του Αμερικανού προέδρου και με τη συμμετοχή του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ. Μια παλαιστινιακή επιτροπή τεχνοκρατών θα αναλάβει τη διαχείριση πολιτικών υποθέσεων, με τη μεταβίβαση της εξουσίας αργότερα σε μια αναμορφωμένη Παλαιστινιακή Αρχή.

Το σχέδιο δεν απαιτεί εκτοπισμό πληθυσμού από τη Λωρίδα της Γάζας, όπως είχε προβλεφθεί σε προηγούμενο σχέδιο του Τραμπ που είχε απορριφθεί καθολικά από Παλαιστινίους και περιφερειακούς ηγέτες.

Προβλέπει, ωστόσο, ότι όλοι οι όμηροι που παραμένουν στα χέρια της Χαμάς θα απελευθερωθούν εντός 72 ωρών από την αποδοχή του σχεδίου από το Ισραήλ, κάτι που θεωρείται δύσκολο, καθώς οι όμηροι πιστεύεται ότι κρατούνται σε διάφορα σημεία. Ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης, που δεν ήταν εξουσιοδοτημένος να μιλήσει δημόσια, διευκρίνισε ότι το 72ωρο ξεκινά από τη στιγμή που η Χαμάς αποδεχθεί την πρόταση.

Σύμφωνα με την πρόταση, το Ισραήλ θα απελευθερώσει εκατοντάδες Παλαιστινίους κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων πολλών που εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης.

«Πιστεύω ότι είμαστε πέρα από το “πολύ κοντά”», δήλωσε ο Τραμπ. «Δεν έχουμε τελειώσει ακόμη. Πρέπει να πάρουμε τη Χαμάς».

Αν και η Χαμάς έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι θα μπορούσε να αποσυρθεί από τη διακυβέρνηση της Γάζας, το κίνημα έχει αρνηθεί να αφοπλιστεί, κάτι που ο Νετανιάχου απαιτεί εδώ και καιρό για κάθε μακροπρόθεσμη συμφωνία.

Ο Τραμπ υποσχέθηκε στον Νετανιάχου ότι το Ισραήλ θα έχει την «πλήρη υποστήριξη» της κυβέρνησής του για να συνεχίσει να αποδυναμώνει τη Χαμάς αν η οργάνωση δεν αποδεχθεί την πρόταση.

«Αυτή είναι μια διαφορετική Χαμάς», είπε ο Τραμπ. «Η ηγεσία τους έχει σκοτωθεί τρεις φορές. Οπότε στην πραγματικότητα μιλάμε για διαφορετικούς ανθρώπους».

Συγγνώμη Νετανιάχου στο Κατάρ

Ο Νετανιάχου τη Δευτέρα προσπάθησε επίσης να αποκαταστήσει τις σχέσεις με το Κατάρ, τον βασικό διαμεσολαβητή της Χαμάς και σημαντικό σύμμαχο των ΗΠΑ.

Εξέφρασε τη λύπη του στον Καταρινό ομόλογό του για την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στις 9 Σεπτεμβρίου στη Ντόχα, που είχε στόχο στελέχη της Χαμάς, εξαγρίωσε τους Άραβες ηγέτες και προκάλεσε σπάνια κριτική των ΗΠΑ προς το Ισραήλ.

Η επίθεση, που χτύπησε τα κεντρικά γραφεία της πολιτικής ηγεσίας της Χαμάς στο Κατάρ καθώς η ηγεσία της οργάνωσης συζητούσε πρόταση εκεχειρίας, σκότωσε έναν Καταριανό στρατιωτικό, αλλά κανέναν ανώτερο αξιωματούχο της Χαμάς.

Ο Λευκός Οίκος περιέγραψε την επικοινωνία Νετανιάχου - σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι ως μια «συζήτηση καρδιά με καρδιά», με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να δεσμεύεται ότι δεν θα επαναληφθεί τέτοια ενέργεια.

Ωστόσο, παρά τη συγγνώμη, ο ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ υπερασπίστηκε την επίθεση με ανάρτησή του στο X, χαρακτηρίζοντάς την «σημαντική, δίκαιη και ηθική».

Η εύθραυστη στιγμή του Νετανιάχου

Η συγγνώμη του Νετανιάχου και οι συνομιλίες στον Λευκό Οίκο έρχονται σε μια περίοδο που το Ισραήλ εμφανίζεται όλο και πιο απομονωμένο διεθνώς, ενώ η κυβερνητική συμμαχία του Νετανιάχου στο εσωτερικό φαίνεται πιο εύθραυστη από ποτέ.

Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει επίσης αμνηστία για μέλη της Χαμάς που θα δεσμευτούν στη συνύπαρξη και τον αφοπλισμό, ενώ όσα επιθυμούν να φύγουν από τη Γάζα θα έχουν ασφαλή διέλευση προς τρίτες χώρες.

Ο Τραμπ έχει δείξει αυξανόμενη ενόχληση με τη σύγκρουση, ειδικά μετά το αποτυχημένο ισραηλινό πλήγμα στη Ντόχα. Την περασμένη εβδομάδα δεσμεύτηκε ότι θα αποτρέψει το Ισραήλ από το να προχωρήσει στην προσάρτηση της Δυτικής Όχθης — μια ιδέα που προωθούν μέλη της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Νετανιάχου και η οποία απορρίπτεται διεθνώς.

Η Χαμάς φέρεται να κρατά 48 ομήρους, εκ των οποίων οι 20 θεωρούνται ζωντανοί. Η οργάνωση έχει ζητήσει στο παρελθόν την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα ως προϋπόθεση για μόνιμη εκεχειρία.

Ο Τραμπ συζήτησε το σχέδιο με Άραβες και μουσουλμάνους ηγέτες στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, χαρακτηρίζοντάς το πιθανό «ιστορικό ορόσημο» που θα μπορούσε να εγκαινιάσει μια εποχή ειρήνης και ευημερίας στη Μέση Ανατολή.

«Προκαλώ τους Παλαιστινίους να αναλάβουν την ευθύνη για το πεπρωμένο τους, γιατί αυτό είναι που τους δίνουμε. Τους δίνουμε την ευθύνη για το πεπρωμένο τους», δήλωσε.