Οι απελευθερωθέντες περιγράφουν όσα βίωσαν στις σωφρονιστικές αποικίες της Λευκορωσίας

Οι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο σε αντάλλαγμα για την άρση των αμερικανικών κυρώσεων στην ποτάσα. Το Σάββατο, επέστρεψαν σε διάφορες χώρες, μεταξύ αυτών η Ουκρανία, η Λιθουανία αλλά και η Πολωνία. Στην Πολωνία επέστρεψε και ο Ρόμαν Γκαλούζα, Πολωνός πολίτης γεννημένος στη Λευκορωσία, ο οποίος δραστηριοποιούνταν στο Ίδρυμα Αλληλεγγύης με τη Λευκορωσία στη Μπιάλα Ποντλάσκα.

Σήμερα, οι απελευθερωθέντες κρατούμενοι μίλησαν στον Τύπο στην ουκρανική πόλη Τσερνίχιβ, ευχαριστώντας την Ουκρανία για τη διευκόλυνση της μεταφοράς τους και περιγράφοντας όσα βίωσαν στις σωφρονιστικές αποικίες της Λευκορωσίας.

Ανάμεσα στους απελευθερωθέντες δεν βρίσκεται ο Αντρέι Ποτσόμπουτ, ένας από τους πιο γνωστούς αντιφρονούντες, την απελευθέρωση του οποίου η Πολωνία διεκδικεί εδώ και χρόνια. Όπως μετέφερε μέσω κοινωνικών δικτύων ο εκπρόσωπος του πολωνικού Υπουργείου Εξωτερικών Ματσέι Βιεβιούρ, «μαζί με τους εταίρους μας εργαζόμαστε συστηματικά για την απελευθέρωση του Αντρέι Ποτσόμπουτ». Προς το παρόν, ωστόσο, παραμένει ασαφές αν και πότε θα αφεθεί ελεύθερος.

Βίκτορ Μπαμπάρικο: «Ξύπνησα και διαπίστωσα ότι είχα σπασμένο πλευρό»

Οι κρατούμενοι που απελευθερώθηκαν από τον Λουκασένκο είναι πολιτικοί ακτιβιστές και αντιφρονούντες, μεταξύ αυτών ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης Αλες Μπιαλιάτσκι, η αντιπολιτευόμενη Μαρία Καλεσνίκαβα και ο Βίκτορ Μπαμπάρικο, πρώην υποψήφιος για την προεδρία της Λευκορωσίας. Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ευχαρίστησαν την Ουκρανία για την ομαλή μεταφορά τους και περιέγραψαν τη συγκίνηση της επανένωσης με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, έπειτα από πολλά χρόνια.

Ο πολιτικός αναλυτής Αλεξάντερ Φεντούτα δήλωσε ότι οι κρατούμενοι, αν και γνωρίζονταν από πριν, κρατούνταν σε διαφορετικές σωφρονιστικές αποικίες και είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν ουσιαστικά μεταξύ τους μόνο κατά τη μεταφορά τους με λεωφορείο προς την Ουκρανία, επισημαίνοντας τη θερμή υποδοχή που έτυχαν στη χώρα.

«Αν με ρωτήσετε τι ένιωσα, ένιωσα ντροπή για τη χώρα μου, γιατί σε μια χώρα όπου συμβαίνουν τέτοια γεγονότα, εμείς δεχόμαστε θερμή και εγκάρδια υποδοχή», ανέφερε.

Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσαν, ωστόσο, οι περιγραφές των συνθηκών κράτησης.

«Το 2023, στο πλαίσιο των συνθηκών κράτησής μου, άρχισα να παθαίνω ανεξέλεγκτες λιποθυμίες», δήλωσε ο Βίκτορ Μπαμπάρικο. «Κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου επεισοδίου, ξύπνησα και διαπίστωσα ότι είχα σπασμένο πλευρό, διάτρηση πνεύμονα, αμφοτερόπλευρη πνευμονία και 23 κατάγματα στο κρανίο».

Ο Αντρέι Ποτσόμπουτ παραμένει στη φυλακή

Μετά την απελευθέρωση των κρατουμένων, ξέσπασε έντονη συζήτηση για τους λόγους που ο Αντρέι Ποτσόμπουτ, Πολωνο-Λευκορώσος δημοσιογράφος και ακτιβιστής της πολωνικής μειονότητας στη Λευκορωσία, δεν συμπεριλήφθηκε στη λίστα.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Ντζιέννικ Γκαζέτα Πράβνα, η οποία επικαλείται πηγές της, μέχρι την τελευταία στιγμή φαινόταν ότι ο Ποτσόμπουτ θα απελευθερωνόταν, κάτι που τελικά δεν συνέβη. Η μη απελευθέρωσή του προκάλεσε δημοσιογραφικές εικασίες, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι αρνήθηκε να ζητήσει χάρη. Η πληροφορία επιβεβαιώθηκε σε συνέντευξη στο Πολωνικό Πρακτορείο Ειδήσεων από τη Γιούλια Γιούχνο, εκπρόσωπο της Λαϊκής Πρεσβείας της Λευκορωσίας στην Ιταλία, η οποία δήλωσε: «Αρνήθηκε τη χάρη. Δεν ήθελε να υποβάλει αίτημα χάριτος στον Λουκασένκο». Το μήνυμα αυτό μεταδόθηκε και από το Κέντρο Υπεράσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βιάσνα, μεταξύ άλλων.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Μπελσάτ, παραμένει ασαφές αν η άρνησή του επηρέασε την απουσία του από τη λίστα, καθώς ορισμένοι από τους απελευθερωθέντες αντιφρονούντες, μεταξύ των οποίων και ο Αλες Μπιαλιάτσκι, είχαν επίσης αρνηθεί να υπογράψουν σχετικό αίτημα.

Πηγές της Ντζιέννικ Γκαζέτα Πράβνα υποστηρίζουν, πάντως, ότι ο Αντρέι Ποτσόμπουτ αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας και έχει εδώ και καιρό συμφωνήσει να εγκαταλείψει τη Λευκορωσία. Η απόφαση να παραμείνει στη σωφρονιστική αποικία φέρεται να ελήφθη προσωπικά από τον Λουκασένκο, ο οποίος φέρεται να τον θεωρεί «εξαιρετικά επικίνδυνο κάθαρμα» και να τον αντιμετωπίζει ως διαπραγματευτικό χαρτί στις σχέσεις με την Πολωνία.

Ο Ποτσόμπουτ εργάστηκε ως ανταποκριτής για πολωνικά μέσα ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων και η Γκαζέτα Βιμπόρτσα. Το 2023, δικαστήριο της Λευκορωσίας τον καταδίκασε σε οκτώ χρόνια κάθειρξη σε φυλακή υψίστης ασφαλείας, με κατηγορίες για «υποκίνηση μίσους» και «παρότρυνση σε ενέργειες εις βάρος της Λευκορωσίας». Η Πολωνία και διεθνείς οργανισμοί τον θεωρούν πολιτικό κρατούμενο, ενώ η υπόθεσή του αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία τριβής στις σχέσεις Βαρσοβίας – Μινσκ.

Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΟΑΣΕ: «Απόφαση που περιμέναμε εδώ και καιρό»

Η απελευθέρωση 123 κρατουμένων από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο προκάλεσε αντιδράσεις στη διεθνή κοινότητα, μεταξύ αυτών και από τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, Περέ Ζοάν Πονς, ο οποίος χαρακτήρισε την κίνηση «σημαντικό ανθρωπιστικό βήμα».

«Η απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων είναι μια απόφαση που περιμέναμε εδώ και πολύ καιρό και την υποδεχόμαστε με μεγάλη χαρά», δήλωσε. «Φέρνει ανακούφιση στους άμεσα πληττόμενους και στις οικογένειές τους και ανταποκρίνεται στις συνεχείς εκκλήσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας να τερματιστεί η δίωξη ανθρώπων επειδή ασκούν τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες τους».

Διεθνείς παρατηρητές εκτιμούν ότι οι συνομιλίες Ηνωμένων Πολιτειών – Λευκορωσίας αποσκοπούν στην εισαγωγή νέου παράγοντα στο ουκρανικό ζήτημα, ενώ η απελευθέρωση των κρατουμένων από το καθεστώς της Λευκορωσίας αποσκοπεί στη βελτίωση της εικόνας του στη διεθνή κοινή γνώμη.

Ο ίδιος ο Λουκασένκο έχει επανειλημμένα αφήσει να εννοηθεί ότι οι συνομιλίες για εκεχειρία θα μπορούσαν να επαναληφθούν στη Λευκορωσία, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας και της Ουκρανίας.