Ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε την Ουκρανία για την ρωσική εισβολή στο έδαφός της

Λίγο πριν συμπληρωθούν τρία χρόνια από την ημέρα που η Ρωσία εξαπέλυσε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στο ουκρανικό έδαφος και μετά την πρώτη επαφή υψηλού επιπέδου εδώ και μια τριετία μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας στην Σαουδική Αραβία εν τη απουσία τόσο του Κιέβου όσο και των Βρυξελλών, ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε την Ουκρανία για τον εναντίον της πόλεμο.

«Σήμερα άκουσα "δεν προσκληθήκαμε"», είπε ο Ντόναλντ Τραμπ σε δηλώσεις του από την κατοικία του στη Φλόριντα, εννοώντας τη μη πρόσκληση της Ουκρανίας στις συνομιλίες. «Εκεί ήσασταν για τρία χρόνια. Έπρεπε να το είχατε σταματήσει πριν τρία χρόνια. Δεν θα έπρεπε να το είχατε ξεκινήσει. Μπορούσατε να κάντε μια συμφωνία», επεσήμανε για την ουκρανική ηγεσία, για την οποία επανειλημμένα είπε πως δεν θα έπρεπε ποτέ να επιτρέψουν στον πόλεμο να αρχίσει και υπονοώντας ότι το Κίεβο όφειλε να υποχωρήσει στις ρωσικές διεκδικήσεις, πριν τα ρωσικά στρατεύματα εισβάλουν στην ουκρανική επικράτεια τον Φεβρουάριο του 2022.

Τα νέα σχόλια του Αμερικανού προέδρου που έρχονται σε συνέχεια προηγούμενων αναλόγου ύφους και περιεχομένου και ο εκπεφρασμένος στόχος του να αποκαταστήσει τους δεσμούς του με τη Μόσχα ενδεχομένως να έχουν κόστος στην συμμαχία μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, αλλά και να πλήξουν σημαντικά την αμερικανική στήριξη τόσο προς την Ουκρανία όσο και προς άλλες χώρες που προσβλέπουν στην αμερικανική ηγεσία για ασφάλεια και προστασία.

Κατά την θητεία του προκατόχου του Τραμπ Τζο Μπάιντεν, ΗΠΑ και Ευρώπη εστίασαν στο να απομονώσουν την Ρωσία και να υπερασπιστούν την διεθνή τάξη, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Ένας ημιμαθής διαπραγματευτής θα μπορούσε να το είχε διευθετήσει αυτό πριν από χρόνια χωρίς την απώλεια εδαφών, χωρίς την απώλεια ανθρώπινων ζωών», δήλωσε ο Τραμπ, επαναλαμβάνοντας τον συχνό ισχυρισμό του ότι θα μπορούσε να είχε αποτρέψει τη ρωσική εισβολή.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι πιστεύει ότι έχει μια «καλή ευκαιρία» να τερματίσει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά ενοχλήθηκε από τις υποδείξεις ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία είχαν αρχίσει διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό των μαχών που λαμβάνουν χώρα χωρίς να παίζει ρόλο η Ουκρανία.

Στο Ριάντ, η αμερικανική αντιπροσωπεία υπό τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και η ρωσική υπό τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ συμφώνησαν να συστήσουν ομάδες που θα εξετάσουν την επαναστελέχωση των πρεσβειών σε Μόσχα και Ουάσινγκτον, οι οποίες έχουν αποδεκατιστεί από διαδοχικές... ανταλλαγές διπλωματικών απελάσεων.

Οι προσπάθειες Ουάσινγκτον και Μόσχας αποσκοπούν στην χρήση αυτών των διπλωματικών διαύλων, προκειμένου να στηριχθούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία, καθώς και να διερευνηθούν τρόποι για την επανέναρξη της οικονομικής και διεθνούς συνεργασίας. Ρώσος αξιωματούχος, μάλιστα, έκανε λόγο για πιθανή κοινή δραστηριοποίηση στον κλάδο της ενέργειας.

Ούτε η Ουκρανία ούτε η Ευρώπη προσκλήθηκαν στις συνομιλίες της Τρίτης στο Ριάντ, αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν υπάρχει πρόθεση να αποκλειστούν από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, εάν αυτές ξεκινήσουν σοβαρά.

«Κανείς δεν παραγκωνίζεται εδώ», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος μετά τις συνομιλίες επικοινώνησε τηλεφωνικά με Ευρωπαίους ηγέτες για να τους ενημερώσει. «Προφανώς θα υπάρξει εμπλοκή και διαβούλευση με την Ουκρανία, με τους εταίρους μας στην Ευρώπη και άλλους. Αλλά τελικά, η ρωσική πλευρά θα είναι απαραίτητη σε αυτή την προσπάθεια».

Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Τραμπ Μάικ Ουόλτς σημείωσε ότι ο Τραμπ μίλησε με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αμέσως μετά τη συνομιλία του με τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα και ότι ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς και ο Μάρκο Ρούμπιο συναντήθηκαν την Παρασκευή με τον Ζελένσκι στη Γερμανία.

Παρ' όλα αυτά, ο Ζελένσκι φάνηκε σαφώς ενοχλημένος που παραλείφθηκε από τη συνάντηση, αναβάλλοντας τα σχέδιά του να επισκεφθεί την Σαουδική Αραβία την Τετάρτη για να αποφύγει οποιαδήποτε σύνδεση του ταξιδιού του με τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας. Και αυτό ήταν πριν από τα σχόλια του Τραμπ που κατηγόρησε το Κίεβο για την έναρξη της εις βάρος της Ουκρανίας ρωσική εισβολή.

«Όλη αυτή η διαπραγμάτευση από την αρχή φαίνεται να γέρνει πολύ υπέρ της Ρωσίας. Και είναι μάλιστα ένα ερώτημα αν θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως διαπραγμάτευση ή κατά μία έννοια ως μία σειρά αμερικανικών συνθηκολογήσεων», δήλωσε ο Νάιτζελ Γκουλντ-Ντέιβις, ανώτερος συνεργάτης για την Ευρασία και τη Ρωσία στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών του Λονδίνου και πρώην πρέσβης της Βρετανίας στη Λευκορωσία.

Εάν τα μέρη επιτύχουν να διαπραγματευτούν τον τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία, δήλωσε ο Ρούμπιο, αυτό θα μπορούσε να ανοίξει «απίστευτες ευκαιρίες» για συνεργασία με τους Ρώσους «σε θέματα που ελπίζουμε ότι θα είναι καλά για τον κόσμο και επίσης θα βελτιώσουν τις σχέσεις μας μακροπρόθεσμα». Δεν είπε, ωστόσο, τι θα μπορούσαν να συνεπάγονται αυτές οι σχέσεις.

Η τελευταία φορά που ΗΠΑ και Ρωσία είχαν επισήμως επαφή σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών ήταν τον Ιανουάριο του 2022, όταν ο Άντονι Μπλίνκεν συναντήθηκε στην Γενεύη με τον Σεργκέι Λαβρόφ σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια αποτροπής του πολέμου που ξέσπασε ένα μήνα μετά.

Μετά τις συνομιλίες της Τρίτης, ο Λαβρόφ δήλωσε πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν να επιταχύνουν τον διορισμό νέων πρέσβεων, προσθέτονας πως υψηλόβαθμοι διπλωμάτες από τις δύο χώρες θα συναντηθούν σύντομα για να συζητήσουν τις λεπτομέρειες σχετικά με «την άρση τεχνητών εμποδίων στην λειτουργία της αμερικανικής και της ρωσικής πρεσβείας και άλλων διπλωματικών αποστολών».

Όμως γεγονός είναι πως ο αποδεκατισμός των πρεσβειών των δύο χωρών δεν ξεκίνησε με αφορμή την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα, το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε παράνομα την χερσόνησο της Κριμαίας. Η τότε κυβέρνηση Ομπάμα ήταν που έδωσε εντολή να κλείσουν ρωσικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ. Η διαδικασία αυτή εντάθηκε το 2018, όταν ένας εξόριστος στο Ηνωμένο Βασίλειο Ρώσος κατάσκοπος και η κόρη του δηλητηριάστηκαν, με τις βρετανικές αρχές να κατηγορούν την Ρωσία. Το περιστατικό οδήγησε σε μαζικές απελάσεις διπλωματών και στο κλείσιμο προξενείων σε αμφότερες τις χώρες και στην Ευρώπη.

Ερωτηθείς σχετικά, ο Ρούμπιο αρνήθηκε να πει αν θεωρεί πως αυτές οι υποθέσεις έχουν κλείσει, ωστόσο τόνισε πως θα ήταν αδύνατο να υπάρξει ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία χωρίς διπλωματική εμπλοκή. Όπως χαρακτηριστικά είπε, «δεν θα διαπραγματευθώ ούτε θα συζητήσω για κάθε στοιχείο της αναταρραχής που υφίσταται ή υπήρξε στις διπλωματικές μας σχέσεις», όμως ο τερματισμός της σύρραξης δεν μπορεί να συμβεί «αν δεν έχουμε τουλάχιστον κάποια κανονικότητα στον τρόπο που λειτουργούν οι διπλωματικές μας αποστολές στη Μόσχα και στην Ουάσινγκτον».

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συστήσουν υψηλόβαθμες ομάδες εργασίας για να αρχίσουν την διερεύνηση ενός διαπραγματευθέντος τερματισμού του πολέμου. Αν και δεν κατέστη άμεσα σαφές πότε θα συναντηθούν για πρώτη φορά αυτές οι ομάδες, Αμερικανοί και Ρώσοι είπαν αμφότεροι ότι αυτό θα γίνει σύντομα. Ως προς τις παραχωρήσεις που ίσως χρειαστεί να γίνουν από όλες τις πλευρές, ο Ουόλτς δήλωσε πως τα ζητήματα της επικράτειας και των εγγυήσεων ασφαλείας θα είναι μεταξύ όσων θα συζητηθούν.

Αναφορικά με την προοπτική μιας ειρηνευτικής αποστολής για την επιτήρηση μιας εκεχειρίας στην Ουκρανία, ο Λαβρόφ ξεκαθάρισε πως η Μόσχα δεν θα αποδεχθεί ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα και επανέλαβε πως τυχόν ένταξη της Ουκρανίας στην Βορειοατλαντική Συμμαχία συνιστά μείζον ζήτημα ασφάλειας για την χώρα του. «Εξηγήσαμε ότι η ανάπτυξη στρατευμάτων από χώρες που είναι μέλη του ΝΑΤΟ, ακόμη κι αν αναπτυχθούν υπό σημαίες της ΕΕ ή υπό εθνικές σημαίες, δεν θα αλλάξει τίποτα και σίγουρα για εμάς δεν θα γίνει αποδεκτό», είπε χαρακτηριστικά.

Ερωτηθείς για το αν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να άρουν τις κυρώσεις που επέβαλε ο Τζο Μπάιντεν κατά της Μόσχας, ο Ρούμπιο σημείωσε πως «προκειμένου να μπει τέλος σε οποιαδήποτε σύρραξη, θα πρέπει να γίνουν από όλες τις πλευρές υποχωρήσεις», οι οποίες όμως «δεν πρόκειται να προαποφασίσουμε ποιες θα είναι». Σε ερώτηση για το αν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αφαιρέσουν επισήμως τον Σεργκέι Λαβρόφ από τον κατάλογο των κυρώσεών τους, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας απάντησε ότι «δεν βρισκόμαστε ακόμα σε αυτό το επίπεδο συζητήσεων».