Fransa'daki siyasi istikrarsızlık, AB için ne gibi sonuçlar doğurur?

Ekonomistler, 8 Eylül’de yapılacak güven oylaması öncesinde Fransa’daki siyasi gelişmeleri yakından takip ediyor. Bu oylama, hükümetin istifasına yol açabilir.

Başbakan François Bayrou, bütçe toparlama planına destek arayışıyla hükümetin güvenini oylamaya sundu. Fransa bir yılda üçüncü hükümet değişikliğine gidebilir; bu da piyasalarda rahatsızlık yaratıyor.

Bruegel ekonomisti Guntram Wolff, Euronews’e yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Piyasalar gelişmeleri yakından izliyor. Siyasi çalkantı büyürse, Fransız tahvil getirileri üzerinde baskı oluşabilir. Bu da faizlerin artması ve yatırımların pahalılaşması anlamına geliyor.”

Wolff’e göre, siyasi istikrarsızlık yatırımcı güvenini zedeliyor ve bu hem Fransız hem de yabancı yatırımcıları etkiliyor.

Bayrou’nun tasarruf planı

Artan borçla mücadele etmek isteyen Bayrou, 2026’ya kadar 44 milyar euro tasarruf yapmayı ve bütçe açığını 2029’a kadar yüzde 3’ün altına indirmeyi hedefliyor. Plan; kamu harcamalarının azaltılmasını, vergi kaçakçılığıyla mücadeleyi ve iki resmi tatilin kaldırılmasını içeriyor.

Ancak Ulusal Birlik (RN), Boyun Eğmeyen Fransa (LFI), Komünistler ve Yeşiller hükümete karşı oy kullanacaklarını açıkladılar.

AB ile ilişkiler

Avrupa Birliği, Fransa’dan mali disiplin taahhütlerini yerine getirmesini bekliyor. Ancak hükümetin düşmesi, bütçe sürecini ve AB ile uyumlu açık azaltma planını zora sokabilir.

EPC’den siyaset analisti Éric Maurice, “Fransa’nın hükümet ve bütçesiz kalması, AB ile mutabakata varılan planı tehlikeye atar,” dedi.

Maurice’e göre bu kriz, Fransa’nın yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda Avrupa’daki siyasi ağırlığını da zayıflatabilir. Özellikle ticaret, sanayi politikası, rekabetçilik, teknolojik dönüşüm ve iklim değişikliği gibi konularda Fransa’nın karar mekanizmalarındaki rolü azalabilir.

Borç ve kredi notu tartışmaları

Maliye Bakanı Amélie de Montchalin, daha önce Fransa’nın maliyesinin uluslararası kurumların kontrolüne girmesi riskinden söz etmişti. Ancak ECB Başkanı Christine Lagarde bu ihtimali reddetti.

Maurice, “Kredi derecelendirme kuruluşları yakında notlarını açıklayacak. Bu finansmana erişimi zorlaştırabilir, ama IMF veya ECB müdahalesi söz konusu değil,” dedi.

Ekonomik göstergeler

Fransa ekonomisi 2025’in ikinci çeyreğinde yüzde 0,3 büyüyerek 657,6 milyar euroya ulaştı. 2024 genelinde GSYH 2,92 trilyon euro oldu; Fransa, Almanya’dan sonra AB’nin ikinci büyük ekonomisi.

Ancak kamu borcu yükselmeye devam ediyor. 2025’in ilk çeyreği itibarıyla borç 3,345 trilyon euroya çıkarak GSYH’nin %113,9’una ulaştı. 2024 bütçe açığı ise 169,7 milyar euro oldu.

Bu oranlar, Maastricht kriterlerinin (yüzde 60 borç, yüzde 3 açık) oldukça üzerinde.