Antonio Costa devam eden yolsuzluk soruşturmasına rağmen AB Konseyi başkanlığına aday

Yeni dönemde Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanlığı, AB Dış Politika Yüksek Temsilciliği ve Avrupa Parlamentosu Başkanlığı gibi üst düzey görevlerin dağılımı henüz netlik kazanmadı ancak ortaya atılan bazı isimler var. Bunlardan biri de eski Portekiz Başbakanı Antonio Costa.

Eski Başbakan hakkında hükümetinin düşmesine neden olan yolsuzluk soruşturması sürüyor. Buna rağmen, AB'nin en üst düzey görevi olan AB Konseyi başkanlığı için Costa'nın adı geçiyor.

Costa'nın adaylığı, yolsuzluk skandalının ardından darbe alan siyasi güvenilirliğini tamamen geri kazanmasını sağlayabilecek bir hamle olarak görülüyor.

Pazartesi günü Brüksel'de yapılan uzun görüşmelerin ardından AB diplomatları, Costa'nın Brüksel'deki üç önemli makam için gayriresmi olarak belirlenen adaylardan biri olduğunu açıkladı.

Costa'nın devam eden adli soruşturmada tanık olarak yer alması başlangıçta bir engel olarak ortaya çıkmamıştı.

Geçtiğimiz Kasım ayında Costa, yardımcılarının lityum ve yeşil hidrojen projeleri için usulsüz yatırım anlaşmaları sağladığının ortaya çıkmasının ardından Portekiz başbakanlığından aniden istifa etmişti. Daha sonra Costa hakkında soruşturma başlatılmıştı.

62 yaşındaki deneyimli siyasetçi ısrarla masum olduğunu savunarak, siyasi dürüstlüğünü korumak için hükümetten istifa ettiğini söyledi. Savcılığın soruşturma kapsamında yaptığı dinleme kayıtlarında Costa'nın adını yanlışlıkla Ekonomi Bakanı Antonio Costa Silva'nın adıyla karıştırdıkları ortaya çıkınca davanın güvenilirliği sorgulanmaya başlandı.

Merkez sağ muhalefet'in Mart ayında yapılan erken seçimleri çok az bir farkla kazanması ile aşırı sağ ilk kez Portekiz siyasetine girmiş oldu. Başbakan Luis Montenegro liderliğindeki merkez sağ azınlık hükümeti yemin ederek göreve başladı.

Şimdi, AB'nin en üst düzey görevlerinden birine atanmasının Costa'nın bloğun en güvenilir ve saygın siyasetçilerinden biri olduğunu yeniden teyit etmesine yardımcı olabileceği düşünülüyor.

Sosyalist Costa'nın siyasi grubu önümüzdeki beş yıl için Avrupa Konseyi başkanlığına talip ve Costa da onların en büyük adayı olarak ortaya çıktı.

Kuşkusuz Costa için en büyük desteklerden biri, daha önce siyasi rakibi olan yeni başbakan Luis Montenegro'nun tereddütsüz desteği.

Montenegro, Costa'yı bu iş için en iyi aday olarak nitelendirerek, Costa'nın Konsey başkanlığı iddiasına güvenilirlik kazandırmak için çok önemli olduğu düşünülen bu desteği sürdürmek adına elinden gelen her şeyi yapacağına söz verdi.

Portekiz Başbakanı, Costa'ya başka bir milliyetten bir sosyaliste duyacağından daha fazla "güvendiğini" belirterek, Costa'nın Avrupa entegrasyonunu teşvik etme, Ukrayna'yı destekleme ve AB'nin genişleme sürecini destekleme konusundaki güçlü sicilini övdü.

AB Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen ile de iyi ilişkileri olan Costa'nın, mevcut Konsey Başkanı Charles Michel ile ilişkisi en iyi ihtimalle soğuk olarak tabir edilebilecek cinsten olsa da Costa'nın neredeyse 10 yıldır Avrupa Konseyi'nde yapıcı bir ortak olduğu biliniyor.

Siyasi analist Ricardo Borges de Carvalho'ya göre, Costa tüm siyasi renklerden liderlerin pozisyonlarını “bir araya getirebilen” ve “başkalarının belki daha zorlanacağı yerlere” ulaşabilen yetenekli bir müzakereci.

Borges de Carvalho Euronews'e yaptığı açıklamada, “iyi bir müzakereci” olan Costa'nın “diyalog kapasitesinin" ona avantaj sağlayacağını belirtti.

Slovenya'nın liberal Başbakanı Robert Golob da Pazartesi günü yeni Portekiz hükümetinden Costa'nın isminin yakında tamamen temize çıkabileceği yönünde bir duyum aldığını söyleyerek, "Onu sadece çok deneyimli ve bilge olduğu için destekliyorum," dedi.

Müzakerelere aşina olan iki diğer kaynak, Costa'ya karşı büyük bir muhalefet dile getirilmediğini ve adaylığının büyük olasılıkla onaylanacağını ifade etti.

Sağ kanat endişeli

Ancak Euronews'e konuşan başka bir kaynağa göre, bazı liderler, Costa'nın Avrupa'ya artan göç akışı ile başa çıkma çabalarını artırma konusunda çoğu AB liderinin görüşlerini paylaşmadığı konusunda endişeli.

Montenegro'nun yeni merkez sağ yönetiminin ilk büyük politika değişikliklerinden biri, Costa'nın döneminde AB dışı vatandaşların iş sözleşmesi olmadan Portekiz'e göç etmelerine izin veren ülkenin göç kurallarını sıkılaştırmak olmuştu.

Bu nedenle Costa, blok içinde en liberal 'açık kapı' göç politikalarından bazılarını savunma konusunda bir üne sahip, bu da İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin hükümeti gibi Avrupa Konseyi'nde temsil edilen en sert sağ kanat hükümetleri için tehlike sinyali veriyor.

Meloni'nin koalisyon ortağı, merkez sağ Avrupa Halk Partisi'nden (EPP) Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Brüksel'de siyasi ailesinin bir toplantısının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna'daki savaş konusunda net bir tutum sergilemediği için Costa'nın adaylığından ikna olmadığını söyledi.

EPP ayrıca, Pazartesi günü Konsey başkanlığının gelecek iki 2,5 yıllık dönemini bir Sosyalist ve kendi adaylarından biri arasında bölmek gibi görüşmeleri aksaklığa uğratacak zor bir pazarlık yapmaya çalıştı.

Sosyalistleri hazırlıksız yakalayan bu hamle, EPP için oldukça riskli çünkü üst adayları olan von der Leyen'i Komisyon başkanlığına yeniden getirmek için sosyalist ve liberal milletvekillerinin desteğine ihtiyaç duyuluyor. Sosyalistler, EPP'yi Konsey başkanlığındaki iddialarından vazgeçmeye zorlamak için bu pazarlık kartını oynayabilir.

Orban destekliyor mu?

Costa'nın ilerici görüşleri ve güçlü sosyal politikaları, bloğun en sert sağ liderlerinden bazılarını kızdırma potansiyeline sahip olsa da, bu liderlerle olan sıcak, kişisel ilişkisi, geniş destek elde etmesi için ona önemli bir avantaj sağlayabilir.

Geçtiğimiz yaz Costa, Sevilla ile Roma arasındaki Avrupa Ligi finali için Budapeşte'deki Puskas Arena'da Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile görüşmek için diplomatik programını değiştirdiğinde ülke genelinde tepki çekmişti.

Costa ve Orban arasındaki bağ kritik öneme sahip olabilir; zira bir sonraki Konsey Başkanı'nın en büyük zorluklarından biri, kilit AB kararları için oybirliği ile destek toplamak olacak ve Orban bu tür kararları raydan çıkarmak için veto yetkisini kullanmaya en yatkın AB lideri.

Bu yılın sonuna kadar AB Konseyi'nin altı aylık dönem başkanlığını yürütecek olan Macaristan'ın seçilmesi halinde Costa'nın AB Konseyi'nin yüz karası ile köprü kurabilmesi büyük önem taşıyabilir.

Liderlerin parlamentoda üst düzey görevlerin dağılımına ilişkin görüşmesinin ardından gazetecilere açıklamalarda bulunan Orban, Brüksel'deki üst düzey görevler için ortaya atılan üç isim üzerinde "anlaşmanın yapıldığını" iddia etmişti.