Letonya Cumhurbaşkanı Rinkevics: Rusya ile enerji ilişkilerini sonlandırmak siyasi bir tercihtir

Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics, Euronews'e verdiği röportajda, Rusya'dan gelen enerji kaynaklarına bağımlılığın sona erdirilmesinin bir "siyasi irade" meselesi olduğunu söyledi.

Rinkevics Macaristan ve Slovakya'yı Avrupa Birliği'nin (AB) Rus petrol ve doğalgazına olan bağımlılığına son verme çağrısında bulunan ABD Başkanı Donald Trump'ı dinlemeye çağırarak, "Kendi ülkem Letonya'ya bakın. 2017 yılında Rus gaz ve petrolüne yüzde 100 bağımlıydık. Bugün, 2025 yılında, tamamen bağımsızız. Farklı ülkelerden petrol ve gaz satın alıyoruz. Siyasi irade varsa, sonuç da olacaktır," dedi.

Avrupa Birliği Rus petrol ve gazını kullanmaktan giderek vazgeçiyor. Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinin başlamasından bu yana AB, Rusya'dan ham petrol ithalatını yaklaşık yüzde 27'den yüzde 3'e düşürdü. Doğal gaz ise kabaca yüzde 45'ten yaklaşık yüzde 18-19'a düştü.

AB üye ülkelerinin çoğu bu geçişi desteklerken, Slovakya ve Macaristan böyle bir aşamaya kesin olarak karşı çıkmaya devam ediyor.

ABD Başkanı Donald Trump salı günü BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, Avrupa Birliği'ni Rus enerjisini satın almaya devam ettiği için eleştirdi.

"Bir düşünün. Kendilerine karşı verilen savaşı finanse ediyorlar. (Daha önce) böyle bir şey duyan oldu mu?" diye konuştu.

Rus petrol ve doğalgazının kullanımdan kaldırılmasının hızlandırılmasının Ukrayna'daki savaş üzerinde bir etkisi olabileceğini düşünen Rinkevics, "Rusya'nın ekonomisi pek iyi durumda değil. Eğer yaptırımlar konusunda daha fazla bastırırsak, petrol ve doğalgaz alımını durdurursak, bu tüm durumu [Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını] etkileyebilir," ifadelerini kullandı.

Letonya Cumhurbaşkanı yaptırımlar konusunda, dondurulan Rus varlıklarının "Ukrayna'yı her türlü silahla desteklemek için" nasıl kullanılacağı konusunda bir karar alınması gerektiğini söyledi.

AB, Ukrayna'nın savunmasını ve savaş sonrası yeniden inşasını finanse etmek için toplam 210 milyar euro değerindeki dondurulmuş varlıkları kullanmanın yollarını inceliyor.

Henüz bir karar alınmadığından, Rinkevics AB'yi ilerlemeye çağırdı ve "Rusya'nın mevcut önlemleri atlatmasına yardımcı olan ülkelere karşı ikincil yaptırımlar" uygulaması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Bazı durumlarda üçüncü ülkeler AB'nin Rusya'ya karşı uyguladığı yaptırımların delinmesini sağlıyor.

Ocak ayında Earthsight adlı STK, yaptırımların yürürlüğe girdiği Temmuz 2022'den bu yana AB'nin sistematik olarak 1,5 milyar eurodan fazla yasadışı Rus ve Belarus huş ağacı kontrplağı ithal ettiğini ortaya koyan gizli bir soruşturmanın sonuçlarını yayınladı.

Güvenlik garantileri

Fransa ve İngiltere'nin başını çektiği bir "gönüllüler koalisyonu," savaş sonrasında Ukrayna'ya güvenlik garantilerinin nasıl sağlanacağı konusunda, sahada asker konuşlandırma olasılığı da dahil olmak üzere, ortak bir yaklaşım geliştirmek için çalışıyor.

Rinkevics siyasi süreçle ilgili olarak, "Gerçek güvenlik garantileri sağlama konusunda henüz nihai karar verme aşamasında değiliz," dedi.

"Güvenlik garantileri sağlamaya karar verirsek, sahaya asker göndermeye karar verirsek, ABD'nin desteğine ihtiyacımız var," diyen Cumhurbaşkanı sözlerini şöyle sürdürdü: "İlle de ABD askerlerinin sahada olması gerekmiyor, lojistik destek, istihbarat desteği ve diğer destek biçimleri gerekiyor."

Rinkevics, bunu söylemek için henüz çok erken olsa da "pek çok şeyin Rusya ve Ukrayna arasındaki siyasi sürecin nasıl gelişeceğine bağlı olduğunu" sözlerine ekleyerek, "Rusya Federasyonu'nda ciddi barış görüşmelerine girme konusunda istek görmediğini" söyledi.