Avrupa Konseyi: Ukrayna'ya özel mahkeme için üye devletlerin desteği lazım

Avrupa Konseyi, Ukrayna için özel mahkemenin kurulmaya hazır olduğunu, ancak bunun gerçeğe dönüşmesi için üye devletlerin adım atması gerektiğini açıkladı.

Kurumun Genel Sekreteri Alain Berset, New York’taki BM Genel Kurulu oturumları sırasında Euronews’e verdiği röportajda, “Bu mahkemenin kurulması gerektiğine dair güçlü bir taahhüdümüz oldu. İleri düzeyde bir ekip kurmaya hazırız. Şimdi gerçekten ihtiyaç duyulan şey, devletlerden gelecek açık bir destek ve taahhüttür,” dedi.

Ukrayna için özel mahkeme, Haziran ayında Ukrayna ile Avrupa Konseyi arasında imzalanan bir anlaşma ile kuruldu. Mahkemenin amacı, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlık suçunu yargılamak. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım davalarına bakabiliyor; ancak mevcut yetki alanı kapsamında saldırı suçunu yargılayamıyor.

Berset, “Bazı ülkelerin kendi ulusal parlamentolarında bunu onaylaması gerekiyor. Bu zaman alabilir,” diye konuştu.

Avrupa Konseyi, İkinci Dünya Savaşı sonrasında demokrasiyi, insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü teşvik etmek amacıyla kuruldu. Merkezi Strazburg’da bulunan ve 46 üyeden oluşan kurum, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi aracılığıyla bireylere başvuru hakkı tanıyor.

Mahkeme otoritesine meydan okuma arttı

Berset, mahkemelerin son dönemde ciddi şekilde sorgulandığını belirterek, “Bu iyi bir durum değil. Düzeni sağlamak için mahkemelere ve yargı bağımsızlığına saygı duymak gerekiyor. Sistemin istikrarsızlaştırılmaması çok önemli,” dedi.

Son aylarda hem Macaristan Başbakanı Viktor Orbán hem de ABD Başkanı Donald Trump, UCM’nin İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu hakkında çıkardığı tutuklama kararlarını açıkça eleştirdi.

Bu bağlamda Berset, Avrupa Konseyi'nin çok taraflı sistemi destekleyen BM içinde rolünü genişletmeye çalıştığını söyledi: “BM çerçevesinde, başkalarının başarısız olduğu yerde sonuç üretmek istiyoruz.”

Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) de bazı üye devletler tarafından hedef alınmış durumda. Mayıs ayında dokuz konsey üyesi ülke, AİHM’nin göç ile ilgili kararlarını eleştiren ortak bir mektup yayımladı. Hükümetler, mahkemenin insan hakları hukukunu yorumlama biçiminin ciddi suçlardan hüküm giymiş yabancıların sınır dışı edilmesini ve göçün etkin biçimde yönetilmesini zorlaştırdığını savundu.

Berset, “Avrupa’da göç çok önemli bir tartışma konusu, bunda sorun yok. Ama bu tartışma mahkeme içtihatları üzerinden değil, siyasi düzeyde yapılmalı,” ifadelerini kullandı.