AB, Macaristan’ın Ukrayna vetosunu aşmak için yeni plan arayışında

Avrupa Birliği, Macaristan’ın ısrarla sürdürdüğü Ukrayna’nın üyelik müzakerelerine dair vetosunu aşmak için genişleme kurallarında değişikliğe gitmeyi tartışıyor.

Şu anda üyelik sürecinin her aşaması oybirliğiyle kabul ediliyor ve herhangi bir üye devlet veto hakkını kullanarak ilerlemeyi durdurabiliyor. Macaristan, bir yılı aşkın süredir demokrasi, insan hakları, güvenlik, yargı sistemi ve kamu ihalelerini kapsayan 'temel konular' başlığı altında ilk müzakere paketinin açılmasını engelliyor.

Budapeşte, vetosunu Rusya’nın savaşı, enerji ve tarım güvenliği, ayrıca Ukrayna’daki Macar azınlığın durumu gibi gerekçelerle savunuyor. Başbakan Viktor Orbán, bu yıl başında vatandaşlarına danışarak yaptığı ulusal anketi, veto için “güçlü bir yetki” olarak öne sürdü.

Ancak Brüksel’in sabrı tükeniyor. Avrupa Konseyi Başkanı António Costa, müzakere çerçevesini değiştirerek müzakere başlıklarının açılmasını nitelikli çoğunluk oyu ile mümkün kılacak bir plan üzerinde çalışıyor. Böylece tek başına Macaristan vetosu ilerlemeyi durduramayacak. Kapanış aşamalarında ise oybirliği kuralı korunacak.

Costa, bu öneriyi, tüm üye ülkeleri kapsayan haftalar süren temaslarının ardından gündeme getirdi. Yeterli siyasi destek bulunursa plan, çarşamba günü Kopenhag’daki gayriresmî AB liderler toplantısında masaya gelebilir.

Plan, yalnızca Ukrayna için değil, üyelik süreci Ukrayna ile eşleştirilen Moldova için de kapıları aralayacak. Bu durum Ukrayna açısından güvenlik garantileri tartışmaları sürerken diplomatik bir zafer anlamına gelecek. Moldova için de Moskova’nın seçimlere müdahale girişimlerine rağmen Avrupa yolunu güçlendirecek.

Ancak kritik bir sorun var: Ukrayna ile müzakere çerçevesinde yapılacak herhangi bir değişiklik için yine oybirliği gerekiyor. Brüksel kaynakları bunun 'zor' bir mesele olduğunu kabul ediyor.

Avrupa Komisyonu da müzakere başlıklarının açılışında nitelikli çoğunluk oylamasına geçilmesi ihtimalinin 'incelenebileceğini' söyledi, ancak Costa’nın planını açıkça desteklemedi.

Komisyon sözcüsü, “Bir ülke, kriterleri yerine getirmesine rağmen objektif nedenler olmadan engelleniyorsa, genişleme sürecinin tüm inandırıcılığı riske girer,” dedi.