AB, İspanya'yı Trump'ın gümrük vergisi 'cezasından' korumaya söz verdi

Avrupa Komisyonu çarşamba günü yaptığı açıklamada, savunma harcamaları konusundaki anlaşmazlığın süregelen ticari gerilimlerle daha da iç içe geçmesi nedeniyle, İspanya'nın ABD Başkanı Donald Trump'ın cezai gümrük vergileri uygulama girişimine karşı korunacağını belirtti.

İspanya da dahil olmak üzere tüm AB ülkeleri ortak bir ticaret politikasına tabi. Teknik olarak, ABD'nin gümrüklerde İspanyol yapımı malları ayırması ve bunları şu anda yürürlükte olan yüzde 15 oranından daha yüksek bir vergiye tabi tutması mümkün olabilir.

Ancak ticaret konusundaki münhasır yetkilerini kıskançlıkla koruyan Brüksel için böyle bir ayrımcılık kabul edilemez.

Komisyon'un ticaretten sorumlu sözcüsü Olof Gill, "Bir ya da daha fazla üye devletimize karşı alınan her türlü tedbire, her zaman yaptığımız gibi, uygun şekilde karşılık vereceğiz," dedi.

Gill, Brüksel'in "varsayımsal" senaryoya karşılık olarak hangi eylemi üstlenebileceğini belirtmedi. Bunun yerine, herhangi bir anlaşmazlığı çözmek için diyalog çağrısında bulundu.

"Şu anda yürürlükte olan bir AB-ABD ticaret anlaşmamız var. Bu, ticaretle ilgili diğer soruların ele alınması için bir platformdur," diye ekledi.

Komisyon'un güvencesi, Trump'ın İspanya'nın savunma harcamalarındaki yavaşlığı eleştirmesinden ve Cumhuriyetçilerin dış politika hedeflerini ilerletmek için geniş çapta kullandığı bir araç olan gümrük vergileri yoluyla misilleme olasılığını gündeme getirmesinden bir gün sonra geldi.

Beyaz Saray'da gazetecilere konuşan Trump, "Bunun NATO'ya karşı çok saygısızca olduğunu düşünüyorum. Aslında, yaptıklarından dolayı onlara gümrük vergileri yoluyla ticari ceza vermeyi düşünüyordum. Bunu yapabilirim," dedi.

"Bence inanılmaz derecede saygısızca. İspanya, NATO'daki tüm ülkeler arasında bunu söyleyen tek (ülke) ve bence bunun için cezalandırılmalılar."

ABD İspanya'ya karşı

ABD ile İspanya arasındaki sürtüşme, müttefiklerin Lahey'de bir araya gelerek gayri safi yurt içi hasılalarının (GSYİH) yüzde 5'ini savunmaya ayırma konusunda yeni bir ortak taahhüt üzerinde anlaşmaya vardıkları haziran ayındaki NATO zirvesine kadar uzanıyor.

Hedef iki parçaya bölündü: Yüzde 3,5'i temel savunma harcamalarına ve yüzde 1,5'i de altyapı, sivil hazırlık, inovasyon ve sanayi gibi ilgili yatırımlara.

Toplantı öncesinde İspanya Başbakanı Pedro Sanchez NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'ye bir mektup yazarakyüzde 5'lik rakamı "mantıksız" ve "verimsiz" olarak nitelendirdi ve ülkesi için özel bir muafiyet istedi.

Sanchez, bir önceki yüzde 2'lik hedefe kısa bir süre önce ulaşan İspanya'nın yüzde 5'lik hedefe ancak sosyal harcamalarda acı verici kesintiler yaparak ulaşabileceğini, bunun da ilerici koalisyon hükümetinin tahammül edemeyeceği bir adım olduğunu savundu.

Nihai NATO deklarasyonunun dili, yüzde 5 hedefine ulaşmada daha fazla esnekliğe izin verecek şekilde ayarlandı ve İspanya'yı taahhütten etkili bir şekilde kurtardı.

O tarihten bu yana İspanya'nın muafiyetinden defalarca yakınan ve kınayan Trump, bir noktada bu ülkenin Atlantik ittifakından "atılmasını" önerdi.

Trump pazartesi günü Sanchez ile İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını ve Gazze'de ateşkesin başlamasını kutlamak üzere Mısır'da düzenlenen barış zirvesinde bir araya geldi. Her iki lider de el sıkıştılar ve bir suç ortaklığı anını paylaşıyor gibi göründüler.

"Burada GSYİH üzerinde mi çalışıyorsunuz? O konuya geleceğiz," diyen Trump'a Sanchez gülümseyerek karşılık verdi. "Ama harika bir iş çıkarıyorsunuz."

Sanchez daha sonra bir İspanyol radyosuna yaptığı açıklamada, Trump ile görüşmesinin "çok samimi" geçtiğini ve hem kolektif savunmaya hem de refah devletine bağlılığını sürdürdüğünü söyledi.

Başbakan, "ABD ile İspanya arasındaki ilişkiler çok olumlu, çok derin ve çok sağlam," dedi.

'Çok mutsuz'

Ancak Washington'a döndükten sonra Trump'ın tavrı değişti ve "bizim sırtımızdan çok iyi iş çıkardığı" için İspanya'dan "çok mutsuz" olduğunu söyledi. Cumhuriyetçi lider, İspanya'nın savunma harcamalarını arttırmayı reddetmesini Güney Avrupa'daki coğrafi konumuna bağladı.

Trump, "İspanya'nın yaptığının NATO için çok kötü bir şey olduğunu düşünüyorum. Bence bu NATO'ya karşı büyük bir haksızlık. Onları korumayacağınızı söyleseniz de fark etmez çünkü onlar zaten korunuyor. Peki ne yapacaksınız? Diğer ülkeleri geçelim ve İspanya'ya saldıralım, değil mi? Bu yüzden yaptıkları şeyin hoş olmadığını düşünüyorum."

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte bu yorumların sorulması üzerine Trump'ın liderliğinin yüzde 5 hedefinin hayata geçirilmesi açısından "son derece önemli" olduğunu söyledi.

Rutte çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Lahey'de oy birliği sağladık," dedi. "İspanya kapasite hedeflerini tamamen kabul etti. Bu yüzden bunun önemli olduğunu düşünüyorum."

Trump'ın ticari tehdidini gerçekleştirmesi halinde, ki şu aşamada bu belirsiz, temmuz ayında imzalanan AB-ABD ticaret anlaşmasının şartlarına cepheden bir saldırı anlamına gelecektir.

Anlaşma uyarınca, ABD pazarına giden AB menşeli malların büyük çoğunluğu, önceki oranın üç katı olan yüzde 15'lik "her şey dahil" gümrük vergisine tabi tutulurken, AB pazarına giden ABD menşeli malların büyük çoğunluğu vergiden tamamen muaf tutuluyor.

Uçaklar, kritik ham maddeler ve yarı iletken ekipmanlar gibi seçkin bir grup ürün ise "sıfıra sıfır" uygulamasından yararlanıyor. Brüksel şu ana kadar Washington'u Avrupalılar için stratejik bir sektör olan şarap ve alkollü içkileri de dahil etmeye ikna edemedi.

Buna ek olarak blok, Trump'ın görev süresinin sonuna kadar Amerikan enerjisine 750 milyar dolar harcamayı, Amerikan ekonomisine 600 milyar dolar yatırım yapmayı ve 40 milyar dolar değerinde Amerikan yapay zekâ çipi satın almayı taahhüt etti. ABD ise benzer bir taahhütte bulunmadı.

Anlaşmanın önemli bir metni hâlâ Avrupa Parlamentosu'nun onayına ihtiyaç duyuyor, zira siyasi yelpazenin her kesiminde anlaşmanın orantısız doğasına karşı muhalefet yerleşik durumda.

Bu arada Trump yönetimi, Brüksel'in masada olmadığında ısrar ettiği bloğun dijital ve yeşil düzenlemelerinden şikayet etmeye devam ediyor.