İngiltere'de çiftçiler hükümetin vergi zammını protesto etti

İngiltere'de çiftçiler şimdiye dek Fransa ve diğer Avrupa ülkelerindeki gibi büyük çaplı protestolar düzenlememişti. Ancak şimdi, hükümetin vergi kararını geri çekmemesi halinde eylemlerini sıklaştıracaklarını söylüyorlar.

Çiftçilerin, Başbakan Keir Starmer'ın ofisinin önündeki caddeyi doldurduğu protestonun eş organizatörü olan Olly Harrison salı günü yaptığı bir açıklamada, "Herkes çıldırmış durumda" dedi. Birçok çiftçinin "sokaklara dökülmek, yolları kapatmak ve Fransız meslektaşları gibi davranmak istediğini" söyledi.

Eylemi düzenleyenler, protestocuları Londra'nın merkezine tarım makineleri getirmemeleri konusunda uyardı.

Bunun yerine, eski "Top Gear" TV sunucusu ve ünlü çiftçi Jeremy Clarkson'ın da konuşmacı olarak aralarında bulunduğu bir mitingin ardından oyuncak traktörlü çocuklar Parlamento Meydanı'nda yürüyüşe öncülük edecek.

Diğer 1.800 çiftçi ise Ulusal Çiftçiler Birliği (NFU) tarafından organize edilen bir toplantı düzenledi.

NFU Başkanı Tom Bradshaw, çiftçilere "Bu politikanın insani etkisi kabul edilemez, bu yanlış" dedi. "Bu, İngiliz gıda güvenliğini ayaklar altına almaktır."

İklim değişikliği, küresel istikrarsızlık ve İngiltere'nin 2020'de Avrupa Birliği'nden ayrılmasının yol açtığı çalkantılı hava koşulları, İngiliz çiftçilerinin yükünü artırdı.

Birçok kişi, kamu hizmetlerini finanse etmek için milyarlarca pound toplama çabasının bir parçası olan İşçi Partisi hükümetinin vergi değişikliğinin bardağı taşıran son damla olduğunu düşünüyor.

İngiltere'nin kuzeybatısında Liverpool yakınlarındaki aile çiftliğinde tahıl ürünleri yetiştiren Harrison, "Son beş yılın dördünde zarardaydık," diyor. "Beni ayakta tutan tek şey bunu çocuklarım için yapıyor olmam. Ve belki de toprağın biraz değer kazanması devam etmenizi sağlıyor. Ama şimdi bu bir gecede yok oldu."

Hükümetin geçen ayki bütçesinde tarımsal mülkleri miras vergisinden muaf tutan ve 1990'lardan kalma bir vergi muafiyetini kaldırmaya karar vermesi bu konudaki parlama noktası oldu.

Nisan 2026'dan itibaren, değeri 1 milyon sterlinden (43,69 milyon Türk Lirası) fazla olan çiftlikler, sahibi öldüğünde bir sonraki nesle yüzde 20'lik vergi ile aktarılacak. Bu, İngiltere'deki diğer arazi ve mülklere uygulanan yüzde 40'lık miras vergisi oranının yarısı.

Starmer'ın merkez sol hükümeti, çiftliklerin "büyük çoğunluğunun" -yaklaşık yüzde 75'inin- etkilenmeyeceğini ve çeşitli yasal boşluklar sayesinde bir çiftçinin 3 milyon sterlin (131,08 milyon Türk Lirası) değerindeki bir mülkü çocuklarına vergiden muaf olarak bırakabileceğini söylüyor.

Kararı destekleyenler, bu yolla, tarım arazilerini yatırım amaçlı satın alan ve bu süreçte tarım arazilerinin maliyetini artıran zenginlere baskı uygulanacağını düşünüyor.

Daily Telegraph'a konuşan Çevre Bakanı Steve Reed, yüksek arazi fiyatlarının "genç çiftçileri kendi çiftliklerine sahip olma hayalinden mahrum bıraktığını" belirterek, "Bu, süper zenginlerin miras vergilerini ödemekten kaçınmalarının en etkili yolu haline geldi" dedi.

Ancak çiftçiler sendikası, aktif çiftliklerin yüzde 60'ından fazlasının vergi darbesiyle karşı karşıya kalabileceğini söylüyor.

Çiftlikler kağıt üzerinde çok değerli olsa da, kârlar genellikle az. Hükümet rakamları, çoğu çiftlikteki gelirlerin Şubat 2024 sonuna kadar olan yılda, bazı durumlarda yüzde 70'ten fazla düştüğünü gösteriyor.

Ortalama çiftlik geliri, büyükbaş hayvanların olduğu yerlerde yaklaşık 17.000 sterlin (742.790 Türk Lirası) iken, kümes hayvanlarının olduğu çiftliklerde 143.000 (6,24 milyon Türk Lirası) sterlin arasında değişiyor.

Son 10 yıl İngiliz çiftçiler için çalkantılı geçti. Birçok çiftçi, AB'nin karmaşık ve çok eleştirilen Ortak Tarım Politikası'ndan çıkma şansı olarak Brexit'i destekledi. O zamandan beri, çiftçilere üretimin yanı sıra doğaya sahip çıkmaları ve biyoçeşitliliği teşvik etmeleri için ödeme yapılıyordu.

Bazı çiftçiler bu adımları memnuniyetle karşıladı, ancak birçoğu sübvansiyonların enflasyonun gerisinde kalması ve Avustralya ile Yeni Zelanda gibi ülkelerle ucuz ithalata kapı açan ticaret anlaşmaları nedeniyle iyi niyetin "boşa harcandığını" düşünüyor.

Ulusal Çiftçiler Birliği Başkan Yardımcısı David Exwood, vergi artışının "çiftçilerin üst üste yaptıkları zorlu seçimler ve baş etmek zorunda kaldıkları zor durumların bardağı taşıran son damlası" olduğunu söyledi.

Exwood, hükümetin "sektöre olan güvenini tamamen sarstığını" söyledi.

Hükümet ise miras vergisinin yeniden gözden geçirilmeyeceği konusunda ısrarcı ve siyasi rakipleri bunu bir fırsat olarak görüyor.

Temmuz ayına kadar 14 yıldır hükümette olan ana muhalefetteki Muhafazakar Parti ve aşırı sağcı "Reform UK" partisi çiftçilerin yanında. Salı günkü protestoya bazı aşırı sağcı gruplar da destek verdi, fakat eylemcilerin bu gruplarla bağlantılı olmadığı biliniyor.

Harrison gösterinin amacının "hükümete karşı bir birlik gösterisi" ve kamuoyuna "çiftçilerin vergi kaçıran milyonerler değil gıda üreticileri olduğunu" anlatmak olduğunu söylüyor.

"İster toprak sahibi ister kiracı olun, ister sığır eti, ister süt, ister tahıl, ister sebze, ister marul, aklınıza ne gelirse üretiyor olun, gıda sektöründe yer alan her aktör bu vergiden nasibini alıyor. Çiftçilerimiz kaybediyor," dedi.