Teyit: AB'nin Rusya’dan ithalatı, Ukrayna’ya verdiği yardımdan daha mı fazla?

İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard, geçen perşembe sosyal medyada viral olan paylaşımında, Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya tam ölçekli işgalin başlangıcından bu yana sağladığı yardımdan daha fazlasını Rusya’dan ithal ettiğini söyledi.

Stenergard’a göre, “Avrupa ülkeleri ve Avrupa” Ukrayna’yı toplam 187 milyar euro ile destekledi.

“Bu dönemde Rusya’dan 201 milyar euroluk petrol ve gaz ithal ettik,” diye ekledi. “Diğer ithalat kalemlerini de eklediğinizde toplam 311 milyar euro ediyor.”

Bakan, bunun Ukrayna’ya “124 milyar euroluk negatif destek” anlamına geldiğini söyledi.

Peki, Stenergard’ın rakamları doğru mu? Kamuya açık verileri inceleyerek yapılan hesaplamalar, kullanılan veri setine ve “yardım” tanımına bağlı olarak iddiaların büyük ölçüde doğru olduğunu gösteriyor.

Avrupa Rusya’dan ne kadar ithalat yapıyor?

Moskova’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı geniş ölçekli işgalin ardından, AB Rus enerji ürünlerine yaptırımlar uyguladı ve savaş öncesi büyük bağımlılığını azaltmayı hedefledi.

Eurostat’a göre, Avrupa’nın Rusya’dan ithalatı işgalden bu yana yaklaşık yüzde 89 düştü ancak hâlâ kayda değer seviyede.

Bağımsız bir kuruluş olan CREA (Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi) verilerine göre, AB üyesi ülkeler Şubat 2022’den bu yana Rusya’dan 216 milyar eurodan fazla fosil yakıt (petrol, petrol ürünleri, boru hattı gazı ve LNG) satın aldı.

CREA’ya göre, Ekim 2025’te Rusya’nın fosil yakıt gelirleri, işgalin başlangıcından bu yana en düşük seviyeye indi.

AB ise LNG’nin en büyük alıcısı olmaya devam ediyor. En çok ithalat yapan beş ülke olan Macaristan, Slovakya, Fransa, Belçika ve Romanya, yalnızca Ekim 2025’te 938 milyon euro değerinde Rus fosil yakıtı satın aldı.

Avrupa Konseyi’ne göre, 2025’te Rus gazı hâlâ AB gaz ithalatının yaklaşık yüzde 13’ünü oluşturuyor — geçen yılki yüzde 18’e kıyasla düşmüş olsa da dikkate değer bir oran.

Doğal gaz ise hâlâ yaptırım kapsamında değil. AB, Rus gazının tamamen terk edilmesi için 2027 yılına kadar süre tanıyor. Ancak Macaristan gibi ülkeler muafiyet talep ediyor.

CREA’dan Issac Levi, AB’nin yaptırıma tabi olmayan LNG, TürkAkım boru hattı gazı ve Druzhba boru hattından Macaristan ve Slovakya’ya gelen ham petrol ithalatının “devam ettiğini veya arttığını” ve bunun da Rusya’ya önemli gelir sağlamayı sürdürdüğünü söyledi.

Eurostat verilerini ağustos ayında analiz eden Reuters’a göre, AB Şubat 2022’den bu yana gübre, nikel, demir ve çelik dahil 297 milyar euroluk ithalat yaptı.

Avrupa Ukrayna’ya ne kadar yardım yaptı?

Stenergard’ın karşılaştırması, Avrupa Komisyonu’nun resmi rakamlarıyla genel olarak örtüşüyor.

Komisyona göre, AB ve üye ülkeler Şubat 2022’den bu yana Ukrayna’ya 187 milyar eurodan fazla destek sağladı. Bunun yaklaşık yüzde 35’i düşük faizli kredilerden oluşuyor.

Euronews’ün The Cube ekibi bu konuda Komisyon’la iletişime geçti ve doğrulama olarak bu rakama yönlendirildi.

Bu tanım kullanıldığında Stenergard’ın karşılaştırması büyük ölçüde doğru: Avrupa gerçekten de savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna’ya verdiği yardımdan daha fazla Rus malı — özellikle fosil yakıt — ithal etti.

Destek taahhütlerini izleyen bağımsız araştırma merkezi Kiel Enstitüsü’nün verilerine göre ise AB kurumları ve üye devletleri Ukrayna'ya toplam 150 milyar euro tahsis etti.

Tahsis edilmiş yardım, hükümetlerin sağlama sözü verdiği ancak henüz tamamen ödenmemiş tutarları gösteriyor.

Avrupa coğrafyasının tamamı hesaba katıldığında, yani AB dışı ülkeler (Norveç, İsviçre, İzlanda, İngiltere) de dahil edildiğinde, bu rakam 177 milyar euroya çıkıyor.

Buna ek olarak, hükümetlerin duyurduğu ancak henüz tahsis edilmemiş toplam taahhütler var:

AB ve üye devletleri: 214 milyar euro

Coğrafi Avrupa genelinde: 273 milyar euro

Bu durum, Stenergard’ın işaret ettiği farkı azaltıyor ancak tamamen ortadan kaldırmıyor.

Ayrıca Kiel Enstitüsü’nün rakamları, Avrupa ülkelerinin Ukraynalı mülteciler için yaptığı harcamaları içermiyor.

Kiel Enstitüsü, tüm mültecilerin kamu desteği aldığı varsayılsa bile bunun toplamda 160 milyar euroya ulaşabilecek bir üst sınır oluşturduğunu belirtiyor — gerçek rakamın daha düşük olması muhtemel.

Dolayısıyla Stenergard’ın karşılaştırması genelde doğru olsa da, geleceğe dönük taahhütler ve mülteci maliyetleri hesaba katıldığında fark daralıyor.

Gelecekteki açıklar nasıl kapatılacak?

Kiel Enstitüsü’nün verilerine göre, Avrupa’nın Ukrayna’ya askeri yardımı yazdan bu yana yüzde 57 düştü.

ABD’den gelen askeri desteğin azalmasıyla yılın ilk yarısında AB ülkeleri bu açığı bir miktar kapatmış olsa da sonrasında destek zayıfladı.

Geçen hafta Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, üye devletleri aralık ayına kadar Ukrayna’nın önümüzdeki iki yıl için 135,7 milyar euro olarak hesaplanan ihtiyaçlarını karşılayacak bir anlaşmaya varmaya çağırdı.