AB Dış Politika Şefi Kallas: 'AB, Suriye'deki muhaliflerle temas kurmak üzere ilk adımı attı'

AB Dış Politika Şefi Kaja Kallas, Avrupa Birliği'nden (AB) üst düzey bir diplomata, HTŞ tarafından kurulan geçici hükümetle doğrudan temas kurması talimatını verdi.

Bu hamle, El Kaide ile geçmişteki ittifakı nedeniyle Birleşmiş Milletler (BM) tarafından terör örgütü olarak kara listeye alınan HTŞ ile ilişkilerin normalleştirilmesi konusunda bloğun istekliliğine dair şimdiye kadarki en güçlü işareti temsil ediyor.

Bu "terör örgütü" tanımlaması, AB hukukuna aktarılmış olup 27 üye ülkenin tamamı uyguluyor.

Suriye'deki geleceğin ana gündem maddelerinden biri olduğu Brüksel'deki AB dışişleri bakanları toplantısına katılmadan önce pazartesi sabahı yaptığı açıklamada Kallas, "Suriye'deki yeni hükümet ve halkla temaslarda bulunmak üzere Şam'a gitmesi için Avrupalı üst düzey bir diplomatı görevlendirdim," dedi.

Kallas, bloğun terörist tanımını gözden geçirmesi gerekip gerekmediği sorusuna, HTŞ'nin öncelikle tüm azınlıkların korunmasını gaye edinen istikrarlı ve barışçıl bir Suriye'yi yönetme kabiliyetini göstermesi gerektiği yanıtını verdi.

"Bizim için mesele sadece sözler değil, eylemlerin de doğru yönde ilerlediğini görmek istiyoruz. Yani sadece ne söyledikleri değil, ne yaptıkları da önemli," dedi AB dış politika şefi.

"Bence önümüzdeki haftalar ve aylar bunun doğru yönde ilerleyip ilerlemediğini gösterecek."

Esad rejimini devirdiğinden beri HTŞ, Mart 2025'e kadar geçici bir hükümeti yönetecek geçici bir başbakan atadı ve yeni siyasi dönemin öncü gücü olarak kendini konumlandırdı. Grup ayrıca, yatırımcıları çekmek için savaştan zarar görmüş ülkeyi devlet kontrolündeki bir ekonomiden serbest piyasa ekonomisine taşıma sözü verdi.

Daha fazla meşruiyet kazanmak amacıyla örgütün lideri Ebu Muhammed El Colani, "takma adını" bıraktı ve artık yasal adı olan Ahmed Hüseyin El Şara'yı kullanıyor.

Ancak HTŞ, İslam hukukunun katı ve zaman zaman aşırı bir yorumu altında gerçekleştirilen küfür ve zina suçlarından infaz iddiaları da dahil olmak üzere insan hakları ihlalleri suçlamalarıyla boğuşmaya devam ediyor. Bu arka plan, isyancı gücün Esad'ın devrilmesinden sonra çoğulculuğu ve hoşgörüyü garanti altına alma kabiliyeti konusunda şüphelere yol açıyor.

Suriye, Şii Müslümanlar, Aleviler, Hıristiyanlar ve Dürziler, Iraklılar, Ermeniler, Süryaniler, Kürtler ve Filistinliler gibi etnik azınlıkların yanı sıra nüfusun yüzde 70'inden fazlasını temsil eden Sünni Müslümanların yaşadığı çok çeşitli bir ülke.

Hafta sonu Ürdün'ün Akabe kentinde düzenlenen bir toplantıda AB, ABD, İngiltere, BM ve Arap ülkelerinin temsilcileri Suriye'ye ilişkin ortak bir deklarasyon imzalayarak "kadınlar ve azınlıklar da dahil olmak üzere" insan haklarına saygı gösterilmesi çağrısında bulundu ve Suriye'nin birliği, toprak bütünlüğü ve egemenliğine "tam destek" verdiklerini ifade etti.

Akabe toplantısının ardından ABD ve İngiltere HTŞ ile diplomatik temas halinde olduklarını teyit ederken, örgütün terörist olarak tanımlanmasını da sürdürdü.

"Temsili bir hükümet, kapsayıcı bir hükümet görmek istiyoruz. Kimyasal silah stoklarının güvence altına alındığını ve kullanılmadığından emin olmayı ve şiddetin devam etmemesini sağlamayı istiyoruz" dedi.

"Elimizdeki tüm kanalları kullanıyoruz - diplomatik kanallar ve elbette istihbarata dayalı kanallar - ve HTŞ ile gerektiği yerde başa çıkmaya çalışıyoruz."

Kallas tarafından görevlendirilen üst düzey AB diplomatının Şara ile mi başbakanla mı yoksa her ikisiyle birden mi şahsen görüşeceği henüz netlik kazanmadı.

Diplomatik ilişkilerin yanı sıra Batılı müttefiklerin ele alması gereken bir diğer konu da Esad rejimine karşı uygulanan ve silah, petrol, teknoloji ve mali işlemlere yönelik katı kısıtlamalar içeren geniş kapsamlı yaptırımların gözden geçirilmesi.

Şam ziyareti sırasında Şara ile görüşen BM Suriye özel temsilcisi Geir Pederson, yaptırımların kaldırılmasının ülkenin ekonomik toparlanması için "elzem" olduğunu söyledi.

Pederson, "Bunun hızlı bir şekilde düzeltildiğini görmemiz gerekiyor" dedi. "Yaptırımların hızlı bir şekilde sona erdirilmesini umuyoruz ki böylece Suriye'nin yeniden inşası etrafında gerçekten bir toparlanma görebilelim."