Teyit: Avrupa Parlamentosu üye ülkelere düzensiz göç kabulünü zorunlu mu kılıyor?

Özellikle son dönemde X'te hızla yayılan bir paylaşımda, Avrupa Parlamentosu'nun (AP) yeni bir "Göç ve İltica Paktı"nı onayladığı ve bu anlaşma ile tüm AB üye devletlerini düzensiz göçü kabul etmeye veya ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalmaya zorladığı öne sürülüyor.

Ancak bu doğru değil. AP böyle bir yasayı kabul etmedi. Paylaşımda yer alan video eski. 8 Aralık’ta onaylanan paket ise düzensiz göçmenlerin geri gönderilme sürecini hızlandırıyor. Üye ülkelere ceza kesileceği iddiası da yanlış yorumlanmış.

Gerçekte ne oldu?

8 Aralık’ta AB içişleri bakanları Brüksel’de toplanarak daha sıkı göç önlemlerini onayladı. Bu adım, oturma izni verilmeyen düzensiz göçmenlerin geri dönüşünü hızlandırmayı talep eden sağ ve aşırı sağ partilerin baskısı altında atıldı.

Bu önlemler hala Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanmak zorunda; onaylanırsa 2026’da yürürlüğe girecek.

Paylaşımda kullanılan video ise 10 Nisan 2024’e ait. O gün aktivistler AP’deki ayrı bir göç paketi oylamasını protesto ederek, “Bu plan öldürüyor, hayır oyu verin!” sloganlarıyla oturumu kesintiye uğratmıştı.

‘Yeni göç paktı’ neyi içeriyor?

“Geri Dönüş Yönetmeliği”, oturma izni olmayan kişilerin AB’den geri gönderilme oranını artırmayı amaçlıyor.

Bu düzenleme, Avrupa Komisyonu’nun daha önce sunduğu üç taslağı güncelleyerek hem geliş hem de geri gönderme süreçlerinde daha sıkı kontroller getiriyor. Ayrıca AB topraklarını terk etmeyi reddedenler için daha uzun gözaltı süreleri gibi yaptırımlar öngörüyor.

Taslak, sığınmacıların kendi ülkeleri dışında AB tarafından “güvenli” kabul edilen ülkelere gönderilmesine imkân tanıyor ve AB dışındaki “geri dönüş merkezlerinin” kurulmasının önünü açıyor.

AB ülkeleri ortak bir güvenli menşe ülkeler listesi oluşturacak. Bu listede Bangladeş, Kolombiya, Mısır, Hindistan, Kosova, Fas ve Tunus yer alıyor. Buna ek olarak, Türkiye ve Gürcistan gibi AB aday ülkeleri de Komisyon tarafından güvenli kabul ediliyor.

Danimarka Göç Bakanı Rasmus Stoklund, “Bu anlaşma, AB’nin ve bir veya daha fazla üye ülkenin üçüncü ülkelerle geri dönüş merkezleri konusunda anlaşma yapmasını mümkün kılacak," dedi.

Dayanışma fonu mu, ceza mı?

Pakette, göç baskısı altında olan ülkelere destek sağlamak için bir dayanışma fonu bulunuyor. Üye ülkeler bu desteği iki şekilde sağlayabiliyor: 21 bin sığınmacının yeniden yerleştirilmesini üstlenmek veya mali katkıda bulunmak.

Komisyon, Kıbrıs, Yunanistan, İtalya ve İspanya’nın en yüksek baskı altında olduğunu belirtiyor. Her ülke şu üç katkı türünden birini seçebiliyor: yeniden yerleştirme, mali destek veya alternatif dayanışma yöntemleri.

Örneğin Belçika, daha fazla sığınmacıyı ağırlaması beklendiği için baskı altındaki ülkelere 13 milyon euro katkı yapmayı seçti.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise X’teki paylaşımında, Brüksel’i, “Macaristan’ı göçmen almaya ya da para ödemeye zorlamakla” suçlayarak plana karşı çıktı.

Orban, “Macaristan tek bir göçmen almayacak ve başkalarının göçmenleri için ödeme yapmayacak,” dedi.

Macaristan daha önce de AB’nin göç düzenlemelerine uymayı reddetmişti. Avrupa Adalet Divanı, Haziran 2024’te Budapeşte’yi, mültecilerin iltica başvurusu yapabilmesini engellemesi nedeniyle günlük 1 milyon euro ve ayrıca 200 milyon euroluk tek seferlik ceza ödemeye mahkûm etmişti.

Orban'ın siyasi direktörü Balazs Orban, X'te Avrupa Komisyonu'nu eleştirerek Macaristan'ın karşı karşıya olduğu göç baskısını hafife almakla suçladı. Bu önlemi "objektif bir değerlendirme değil, siyasi bir mesaj: sadece Brüksel'in gündemine uyanlar destek alır" şeklinde tanımladı.

Macaristan'ın dayanışma fonu alacaklar listesinde yer almamasının nedenlerinden biri de ülkenin ilk varış noktası olan göçmen sayısına göre en çok etkilenen ülkeler arasında bulunmaması.

Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) 2025 verilerine göre, Avrupa’ya ilk varış göçmenlerinin en çok gittiği ülkeler: İtalya, Yunanistan, İspanya, Kıbrıs, Bulgaristan ve Malta. Bu ülkeler 2025’te toplam 145 bin 592 göçmen kabul etti.

AB’nin içişlerinden sorumlu Komiseri Magnus Brunner, Macaristan’ın tutumundan “üzüntü duyduğunu” belirterek, "Dayanışma bir yandan esnek ama diğer yandan zorunlu," dedi.

Brunner ayrıca, "alınan kararların tek başına değerlendirilemeyeceğini veya yargılanamayacağını ancak toplu olarak görülmesi gerektiğini" vurguladı.