Avrupalı liderler, Rusya tehdidine karşı Ukrayna’ya destek sözü verdi

Avrupalı liderler, 10 yılı aşkın süredir devam eden saldırganlık döngüsünü sona erdirmek amacıyla Rusya’nın olası bir saldırısına karşı Ukrayna’yı askeri olarak koruma sözü verdi. Bununla birlikte, özellikle ABD’nin sağlayacağı güvencelerin nasıl işleyeceğine dair ayrıntılar ve toprak meselesi belirsizliğini koruyor.

Avrupalılar, toplantılarda “silahlı güç, istihbarat ve lojistik destek ile ekonomik ve diplomatik adımlar”ı kapsayan yardım önlemlerinin de memnuniyetle karşılandığını belirtti.

Pazartesi günü Berlin’de yapılan üst düzey görüşmelerin ardından yayınlanan ortak bildiride, Avrupalı liderler Ukrayna’ya sunmayı kabul ettikleri güvenlik garantilerini şimdiye kadarki en ayrıntılı şekilde ortaya koydu. Buna göre:

• Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için “sürekli ve kayda değer destek” sağlanacak; barış döneminde asker sayısı 800 binle sınırlı kalacak.
• Fransa ve İngiltere öncülüğündeki “İstekliler Koalisyonu”nun çalışmaları doğrultusunda, Ukrayna topraklarında görev yapacak Avrupa liderliğinde “çok uluslu güç” oluşturulacak.
• Ateşkesi izlemek ve doğrulamak üzere ABD öncülüğünde bir mekanizma kurulacak.
• Rusya’nın gelecekteki silahlı bir saldırısı durumunda barışı yeniden tesis etmeye yönelik “hukuken bağlayıcı bir taahhüt” verilecek.
• Rusya Merkez Bankası’nın dondurulmuş varlıkları sabit tutulurken, Ukrayna’nın toparlanması ve yeniden inşasına yatırım yapılacak.
• Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne katılım süreci desteklenecek.

Bildiri; Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Hollanda Başbakanı Dick Schoof, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, Polonya Başbakanı Donald Tusk, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer tarafından imzalandı.

Ayrıca Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Konseyi Başkanı António Costa da metne imza attı ve diğer ülkelerin de katılımına açık bırakıldı.

“Her şey üzerinde uzlaşılmadan hiçbir konuda anlaşılmış sayılmaz; tüm tarafların çatışmaları kalıcı biçimde sona erdirecek bir çözüm için yoğun şekilde çalışması gerekir,” denildi.

İki gün süren Berlin toplantılarına, ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı Jared Kushner ile özel temsilci Steve Witkoff da katıldı. İkili, pazar günü Ukrayna ile ikili görüşmeler yaptı. Avrupalı liderler ise pazartesi günü görüşmelere dahil oldu.

Merz’in yanında konuşan Zelenskiy, müzakerelerde “birçok konuda ilerleme sağlandığını” söyledi ancak işgal altındaki topraklar meselesinin “acı verici” olduğunu kabul etti.

“Topraklar konusunda Rusya ile farklı pozisyonlarımız var,” diyen Zelenskiy, “Bu savaşın ayrıntılarını çok iyi biliyorum ve ABD’li meslektaşlarımızın bu ayrıntıları duyması çok önemliydi,” ifadelerini kullandı.

Ortak bildiride Avrupalı liderler, topraklara ilişkin herhangi bir kararın, “güçlü güvenlik garantileri fiilen yürürlüğe girdikten sonra” Ukrayna halkı tarafından verilmesi gerektiğini vurguladı ve Zelenskiy’nin referandum kararı alması halinde destek sözü verdi.

“Uluslararası sınırlar güç kullanılarak değiştirilemez,” denildi.

Avrupalılar ayrıca Rusya’yı, Beyaz Saray tarafından desteklenen barış planını kabul ederek ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in defalarca reddettiği ateşkesi ilan ederek “kalıcı barış için çalışma iradesi göstermeye” çağırdı.

Berlin’deki görüşmelere yakın bir kaynağa göre, Avrupalıların henüz sahip olmadığı askeri kapasite ve istihbarat imkanları nedeniyle, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantilerindeki rolü konusunda ilerleme kaydedildi.

Aynı kaynak Euronews’e yaptığı açıklamada, “ABD arka plandaki güvenceyi sağlayacak; başka hiçbir ülkenin sunamayacağı istihbarat ve hava desteği imkanlarını verecek,” dedi. Ana operasyon merkezinin ise, “İstekliler Koalisyonu”nun çok uluslu gücüyle desteklenen Ukrayna ordusu olacağı belirtildi.

“Her ülke Ukrayna’da ne yapacağını kendi adına açıklayacak, ancak bunun kara, deniz, hava, siber ve uzayı kapsayan çok boyutlu bir yapı olması bekleniyor,” dedi.

Berlin’deki bu diplomatik atılım, AB liderlerinin 2026 ve 2027 yıllarında Ukrayna’nın bütçe ve askeri ihtiyaçlarını finanse etmek için 90 milyar euronun nasıl sağlanacağına karar verecekleri Brüksel’deki kritik zirveden sadece günler önce geldi.

Masadaki ana öneri, Rusya Merkez Bankası’nın dondurulmuş varlıklarına dayanan faizsiz bir tazminat kredisi. Ancak fonların başlıca emanetçisi olan Belçika’nın muhalefeti ile İtalya, Bulgaristan, Malta ve Çek Cumhuriyeti'nin çekinceleri, planın onaylanıp onaylanmayacağına dair soru işaretleri yaratıyor.

Merz pazartesi günü, “Endişeleri anlıyorum. Ancak bu endişeleri paylaşmıyorum,” dedi. “Bu karardan en çok etkilenen ülke olan Belçika’nın bizimle birlikte doğru yönde bir adım atmasını umuyorum. Ukrayna’yı desteklemek şu an için en doğru adım.”