Bosnalı Sırp lider Milorad Dodik'in yeni yasaları siyasi krize yol açtı

Bosna Hersek'te Sırpların çoğunlukta olduğu Sırp Cumhuriyeti'nin lideri Milorad Dodik, Batı Balkan ülkesinin yaklaşık yarısını oluşturan topraklarda devlet düzeyindeki güvenlik ve yargı kurumlarının faaliyetlerini yasaklamayı amaçlayan yeni yasalar çıkardı.

Daha önce Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi tarafından kabul edilen yasalar, Bosna Hersek Devlet Mahkemesi'nin Çarşamba günü Dodik aleyhine verdiği karara yanıt olarak geldi.

Saraybosna merkezli mahkeme, uluslararası toplumun barış elçisi Alman diplomat Christian Schmidt'in kararlarına karşı geldiği gerekçesiyle Bosnalı Sırp lideri bir yıl hapis cezasına çarptırmış ve altı yıl siyasetten men etmişti. Ancak karar nihai değil ve Dodik karara itiraz edebilir.

Yüksek Temsilci Schmidt, Bosna'daki savaşı durdurmak için 1995 yılında imzalanan Dayton Anlaşması'nın uygulanmasını denetleyen kilit isim.

Anlaşma, 1992 yılında eski Yugoslavya'nın dağılması sırasında ülkenin üç ana etnik grubu olan Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar arasında başlayan ve İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa topraklarındaki en kanlı çatışma olarak kabul edilen savaşın sona ermesini sağlamıştı.

Bazı bölümleri ülkenin anayasası niteliğinde olan barış anlaşması ülkeyi iki ana idari birime ayırıyor: Sırpların çoğunlukta olduğu Sırp Cumhuriyeti ve kısmen devlet düzeyinde bir şemsiye hükümet tarafından denetlenen Boşnak-Hırvat Federasyonu (FBiH).

Başta savaşan tarafları yatıştırmayı amaçlayan bu sistem, dünyanın en karmaşık demokrasisi olduğu söylenen karmaşık bir denge ve denetleme sistemi yaratıyor.

Perşembe günü, Yüksek Temsilci Schmidt'in meşruiyetini reddeden Dodik, Boşnak vatandaşlardan sakin olmalarını isteyerek Boşnak siyasetçileri savaş çığırtkanlığı ve "Sırplardan intikam almakla" suçladı.

Dodik, "Siyasi anlamda kendi siyasi projeksiyonlarına uymayan her Sırp'ı ortadan kaldırmaları gerektiğine inanıyorlar," diye ekledi.

Komşu Sırbistan'ın Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, kararın ardından Dodik'e başkente gitmesi için ısrar ettiğini ancak "hakaret yağmuru dışında" bir yanıt alamadığını söyledi.

Vučić, "Ben her zaman her türlü görüşmenin her türlü güç, kuvvet ve kudret gösterisinden daha iyi, daha faydalı ve daha önemli olduğunu düşünmüşümdür," dedi.

Bu arada, Bosna Cumhurbaşkanlığı'nın üyelerinden Denis Bećirović, son yasaların anayasaya uygunluğu konusunda ülkenin Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulunduğunu açıkladı.

Bećirović'in yanı sıra devlet düzeyindeki Parlamenter Meclis'in iki kanadının başkanları Denis Zvizdić ve Kemal Ademović de aynı şeyi yapacaklarını belirtti.