Οι ελπίδες και οι φόβοι του Πάπα Φραγκίσκου για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τα social media

Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 88 ετών τη Δευτέρα, θεωρήθηκε προοδευτικός και μίλησε ανοιχτά για την τεχνολογία και πιο πρόσφατα για την τεχνητή νοημοσύνη (AI).

Το 2023, ο Ποντίφικας εθεάθη να περπατάει στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό φορώντας ένα κομψό λευκό puffer jacket της Moncler και ένα μακρύ κολιέ με έναν κοσμηματοστό σταυρό. Μόνο που επρόκειτο για μια εικόνα που είχε δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη, η οποία φαινόταν πολύ ρεαλιστική και έκανε τους θεατές να πειστούν ότι ήταν το νέο του στυλ.

Μετά τον θάνατό του, ακολούθησε ένας καταιγισμός από σχόλια στο διαδίκτυο σχετικά με τον διορισμό του αντικαταστάτη του. Ενώ ο Πάπας καλωσόρισε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μοιραστεί το μήνυμά του, προέτρεψε επίσης την τεχνολογία "να ενώνει, όχι να διχάζει".

Σε μια από τις προσευχές του Ποντίφικα τον Απρίλιο, την τελευταία του πριν από τον θάνατό του, το μήνυμά του επικεντρώθηκε στην τεχνολογία και προέτρεψε να χρησιμοποιηθεί για καλό. Είπε ότι θα ήθελε πολύ οι άνθρωποι "να κοιτάζουν λιγότερο τις οθόνες και να κοιτάζονται περισσότερο στα μάτια".

Είπε επίσης στο βίντεο, το οποίο μοιράστηκε στο διαδίκτυο στο επίσημο κανάλι του Πάπα στο YouTube, ότι "κάτι δεν πάει καλά αν περνάμε περισσότερο χρόνο στο κινητό μας παρά με τους ανθρώπους".

"Ας προσευχηθούμε ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών δεν θα αντικαταστήσει τις ανθρώπινες σχέσεις, θα σέβεται την αξιοπρέπεια του ατόμου και θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις της εποχής μας", πρόσθεσε.

Ο "υπαρξιακός κίνδυνος" και οι "τεράστιες δυνατότητες" της τεχνητής νοημοσύνης

Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε απευθύνει αρκετές προειδοποιήσεις για τους κινδύνους της Τεχνητής Νοημοσύνης και το Βατικανό εξέδωσε τον Ιανουάριο ένα επίσημο δόγμα ηθικών κατευθυντήριων γραμμών για την Τεχνητή Νοημοσύνη, το οποίο επεκτείνει τα όσα είχε πει προηγουμένως.

Με την ονομασία "Antiqua et Nova", το βασικό μήνυμα του "Σημειώματος για τη σχέση μεταξύ τεχνητής και ανθρώπινης νοημοσύνης" είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο που συμπληρώνει και όχι να αντικαθιστά την ανθρώπινη νοημοσύνη.

Παραθέτοντας τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου, το έγγραφο έχει ως εξής: "η ίδια η χρήση της λέξης "νοημοσύνη" σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη "μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητική"... υπό το πρίσμα αυτό, η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρέπει να θεωρείται ως τεχνητή μορφή της ανθρώπινης νοημοσύνης, αλλά ως προϊόν της".

Το έγγραφο αναφέρει επίσης ότι τα αυτόνομα και θανατηφόρα όπλα που είναι ικανά να "εντοπίζουν και να πλήττουν στόχους χωρίς άμεση ανθρώπινη παρέμβαση αποτελούν "αιτία σοβαρής ηθικής ανησυχίας".

Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε ζητήσει να απαγορευτεί η χρήση αυτής της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς αποτελεί "υπαρξιακό κίνδυνο" και έχει τη δυνατότητα να ενεργεί με τρόπους που θα μπορούσαν να απειλήσουν την επιβίωση ολόκληρων περιοχών ή ακόμη και της ίδιας της ανθρωπότητας".

Το έγγραφο κοινοποιήθηκε στα μέσα Ιανουαρίου, το οποίο ακολούθησε την έναρξη λειτουργίας της κινεζικής εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης DeepSeek, η οποία κυκλοφόρησε ένα μοντέλο που έφτασε τους Αμερικανούς ηγέτες της τεχνητής νοημοσύνης σε πολύ χαμηλή τιμή.

Όσον αφορά τις ψευδείς ειδήσεις ή τα deepfakes που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη, το έγγραφο προειδοποιεί ότι η δημιουργία ή η διάδοση τέτοιων ψευδών ειδήσεων μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.

Οι άνθρωποι πρέπει "να αποφεύγουν την κοινοποίηση λέξεων και εικόνων που υποβαθμίζουν τον άνθρωπο, που προωθούν το μίσος και τη μισαλλοδοξία, που εξευτελίζουν την καλοσύνη και την οικειότητα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας ή που εκμεταλλεύονται τους αδύναμους και ευάλωτους", αναφέρεται στο έγγραφο.

Όμως το έγγραφο του Βατικανού δεν ήταν μόνο «καταστροφή και κατήφεια», και είδε την υπόσχεση της τεχνητής νοημοσύνης σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγεία.

Σύμφωνα με το δόγμα, η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει "τεράστιες δυνατότητες" σε πολλές εφαρμογές στον ιατρικό τομέα, αλλά δήλωσε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν πρέπει να αντικαταστήσει τη σχέση γιατρού-ασθενούς, καθώς θα κινδύνευε "να επιδεινώσει τη μοναξιά που συχνά συνοδεύει την ασθένεια".

Εάν δεν χρησιμοποιηθεί για τους σωστούς λόγους, η ΤΝ θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει ένα μοντέλο "ιατρικής για τους πλούσιους", εάν δεν είναι προσβάσιμη σε όλους.

Το έγγραφο των 117 παραγράφων αναφέρεται επίσης στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της τεχνολογίας, στην επιτήρηση, καθώς και σε άλλα θέματα.

Στο έγγραφο γίνεται επίσης λόγος για την πίστη και την τεχνητή νοημοσύνη, το οποίο προειδοποιεί: "Καθώς η κοινωνία απομακρύνεται από τη σύνδεση με το υπερβατικό, κάποιοι μπαίνουν στον πειρασμό να στραφούν στην ΤΝ σε αναζήτηση νοήματος και εκπλήρωσης - επιθυμίες που μπορούν να ικανοποιηθούν πραγματικά μόνο στην κοινωνία με τον Θεό".

"Το τεκμήριο της υποκατάστασης του Θεού με ένα τεχνούργημα ανθρώπινης κατασκευής είναι ειδωλολατρία, μια πρακτική κατά της οποίας η Αγία Γραφή προειδοποιεί ρητά", συνεχίζει το έγγραφο.