COP30’da yeni ittifak: AB ve Brezilya’dan 'karbon fiyatlandırması' çağrısı
Avrupa Birliği (AB) ve Brezilya dünya liderlerinin COP30 İklim Zirvesi’nde bir araya geldiği gün, emisyonları azaltmanın ve yeşil dönüşümü finanse etmenin pragmatik bir yolu olarak ülkeleri 'karbon fiyatlandırmasını' tanımaya çağıran ortak bir girişim başlattı.
Amaç, karbon kirliliğinden gelir elde edip bu kaynağı temiz teknolojilere yönlendirecek bir ülkeler koalisyonu kurmak. Elde edilecek gelirler, ülkelerin Paris Anlaşması hedefleri doğrultusunda ulusal iklim planlarını hayata geçirmesine destek olacak.
Cuma günü açıklanan deklarasyon, ülkeleri AB’nin 2005’ten beri uyguladığı Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) benzeri karbon piyasaları geliştirmeye teşvik ediyor. Avrupa Komisyonu’na göre ETS, 2005’e kıyasla sera gazı emisyonlarını yüzde 50 azaltırken 250 milyar euro'nun üzerinde gelir sağladı.
Avrupa Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, Fransa, Almanya, İngiltere, Çin ve Brezilya’nın da desteklediği bildiriyi onayladı: “Karbon fiyatlandırması, sera gazı emisyonlarını azaltmada güçlü bir araç haline geldi. Bu yaklaşım hem ekonomi hem insanlar için kazan-kazan modeli sunuyor.”
Savunucular, güvenilir bir karbon piyasasının yatırımcılara uzun vadeli öngörü sağlayarak yenilenebilir enerji, düşük karbonlu sanayi ve ormanlaştırma gibi alanlara finansman akışını artıracağını söylüyor.
Ancak çevre örgütleri, bu yaklaşımın gerçek emisyon azaltım yatırımlarını ikinci plana atabileceği uyarısında bulunuyor. Brezilya Küçük Çiftçiler Hareketi’nden Anderson Amaro, “Karbon piyasaları, şirketlerin hem fosil yakıt faaliyetlerini sürdürmesine hem de doğadan kâr elde etmesine izin veriyor,” diyerek tepki gösterdi.
Dünya Bankası verilerine göre, halihazırda 55 ülke karbon fiyatlandırma sistemleri -vergi veya ticaret temelli- uyguluyor ve bu girişimler küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 28’ini kapsıyor.
Dünya Bankası yöneticisi Axel van Trotsenburg, karbon fiyatlandırmasını “ülkelerin hem emisyon azaltımı hem de yeşil büyüme için güçlü bir araç” olarak nitelendirdi.