Η Αίγυπτος, η Τυνησία και το Μαρόκο στον κατάλογο ασφαλών χωρών καταγωγής της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Τετάρτη τον πρώτο της κατάλογο "ασφαλών" χωρών καταγωγής για τους σκοπούς του ασύλου, παρέχοντας έναν κατάλογο κρατών από τα οποία όσοι υποβάλλουν αίτηση ασύλου θα υπόκεινται σε ταχεία επεξεργασία εντός τρίμηνης προθεσμίας.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι όλες οι υποψήφιες χώρες πληρούν τα κριτήρια για να χαρακτηριστούν ως ασφαλείς χώρες καταγωγής, με προσωρινή εξαίρεση την Ουκρανία λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στο έδαφός της. Αυτό σημαίνει ότι η Αλβανία, η Βοσνία, η Γεωργία, η Μολδαβία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία, η Σερβία και η Τουρκία είναι όλες στον κατάλογο. Άλλες επτά χώρες προστίθενται σε αυτές: Κοσσυφοπέδιο, Μπαγκλαντές, Κολομβία, Αίγυπτος, Ινδία, Μαρόκο και Τυνησία.

Οι μετανάστες από όλες αυτές τις χώρες σπάνια γίνονται δεκτοί ως πρόσφυγες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ποσοστά αναγνώρισης ίσα ή χαμηλότερα του 5%, δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ.

Ο ευρωπαϊκός κατάλογος πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, αλλά δεν προορίζεται να αντικαταστήσει τους εθνικούς καταλόγους.

Πράγματι, πολλές χώρες της ΕΕ έχουν τους δικούς τους καταλόγους ασφαλών χωρών καταγωγής, οι πολίτες των οποίων υπόκεινται σε ταχύτερες διαδικασίες ασύλου.

Για παράδειγμα, ο κατάλογος της Ιταλίας περιλαμβάνει 19 χώρες, μεταξύ των οποίων η Γκάνα, η Σενεγάλη και η Αλγερία. Η Γερμανία απαριθμεί επί του παρόντος εννέα χώρες, αλλά η επερχόμενη κυβέρνηση θέλει να τον επεκτείνει σημαντικά, συμπεριλαμβάνοντας την Αλγερία, την Ινδία, το Μαρόκο και την Τυνησία.

Η Επιτροπή λέει ότι ο κοινός κατάλογος θα ενθαρρύνει τη σύγκλιση μεταξύ των εθνικών καταλόγων των κρατών μελών. Ο κατάλογος της Επιτροπής ενδέχεται επίσης να συμπεριληφθεί σε μελλοντικές προτάσεις επί του θέματος, για τον εξορθολογισμό του καθορισμού των ασφαλών χωρών καταγωγής, δήλωσε ο αξιωματούχος της ΕΕ.

Ο κατάλογος των ασφαλών χωρών καταγωγής της ΕΕ είναι επίσης "δυναμικός", πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να αφαιρεθούν χώρες ή να συμπεριληφθούν νέες χώρες. Η Επιτροπή θα επανεξετάζει τακτικά τις συνθήκες κάθε χώρας στον κατάλογο, δήλωσε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας: "Το γεγονός ότι μια χώρα δεν περιλαμβάνεται τώρα στον κατάλογο δεν σημαίνει ότι η χώρα αυτή δεν είναι απαραίτητα ασφαλής".

Ο καθορισμός των ασφαλών χωρών καταγωγής έχει αποδειχθεί αμφιλεγόμενος.

Σε διάφορα κράτη μέλη, δικαστήρια έχουν μπλοκάρει την απέλαση ενός μετανάστη ή τη διεκπεραίωση της αίτησης ασύλου του στο πλαίσιο μιας ταχύρρυθμης διαδικασίας, με την αιτιολογία ότι η χώρα καταγωγής του δεν μπορούσε να χαρακτηριστεί ασφαλής.

Η Ιταλία και η Αλβανία συμφώνησαν για την πρώτη να στέλνει σε κέντρα της δεύτερης αιτούντες άσυλο από το Μπαγκλαντές και την Αίγυπτο, εν αναμονή της αξιολόγησης του ασύλου από τις ιταλικές αρχές στο πλαίσιο επιταχυνόμενης διαδικασίας.

Όμως τα ιταλικά δικαστήρια μπλόκαραν τις μεταφορές, παραπέμποντας την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ, επειδή δεν ήταν σαφές αν οι χώρες καταγωγής μπορούσαν να θεωρηθούν απολύτως ασφαλείς.

Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη το πρόβλημα αυτό στον κατάλογό της, προσφέροντας στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να αποκλείσουν τμήματα μιας ασφαλούς χώρας από τον χαρακτηρισμό.

Η έννοια της ασφαλούς χώρας καταγωγής διαφέρει από την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας, η οποία αποσκοπεί στον προσδιορισμό χωρών εκτός ΕΕ στις οποίες μπορούν να απελαθούν οι αιτούντες άσυλο που απορρίφθηκαν από την ΕΕ.