Διχασμένη η Ευρώπη για το Digital Omnibus

Καθώς οι εκπρόσωποι των κρατών-μελών της ΕΕ συζητούν την προτεινόμενη νομοθετική δέσμη Digital Omnibus, οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται διχασμένοι.

Παραδοσιακά, ορισμένοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, θεωρώντας ότι το Digital Omnibus απειλεί την ιδιωτικότητα και τα ψηφιακά δικαιώματα των Ευρωπαίων και αμφισβητώντας συνολικά τη νομιμότητα της πρωτοβουλίας.

Από την άλλη πλευρά, πίσω από κλειστές πόρτες, ακόμη και ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναγνωρίζουν ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Digital Omnibus —που αποσκοπεί στη στήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων— ίσως θα έπρεπε να είναι ακόμη πιο φιλόδοξη, δεδομένης της ευρωπαϊκής παράδοσης να «απονευρώνονται» οι φιλόδοξες προτάσεις κατά τη νομοθετική διαδικασία.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει μια πλούσια ποικιλία απόψεων που συμβάλλει στην εξισορρόπηση των πολιτικών αποφάσεων και των επιπτώσεών τους στη ζωή των πολιτών. Ωστόσο, φαίνεται πως οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υπήρξαν διαχρονικά υπερβολικά παθητικές και όχι αρκετά εκφραστικές, γεγονός που σήμερα τις αφήνει εκτεθειμένες σε μια δυσανάλογη αντίδραση, όταν προτείνεται έστω και μια ήπια μεταβολή του status quo μέσω των Omnibus.

Δυστυχώς, πολλοί Ευρωπαίοι σήμερα μοιάζουν εγκλωβισμένοι σε μια «φαντασιακή» αντίληψη: θέλουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να γίνουν μεγαλύτερες, ισχυρότερες και παγκοσμίως ανταγωνιστικές, χωρίς όμως να αλλάξουν οι κανόνες που οι ίδιες οι εταιρείες θεωρούν ως το βασικότερο εμπόδιο στη δραστηριότητά τους.

Τα βασικά προβλήματα της ευρωπαϊκής τεχνολογίας

Οι επικριτές του Digital Omnibus που επιδεικνύουν πνευματική ασυνέπεια συχνά το αποδίδουν σε πιέσεις και λόμπινγκ από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, ένας αυθεντικός υπερασπιστής της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, ο Μάριο Ντράγκι, έχει επανειλημμένα ζητήσει ακριβώς τις ίδιες μεταρρυθμίσεις που επεξεργάζεται σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Τα πιο πιεστικά προβλήματα για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις παραμένουν τα ίδια: πέρα από την περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια, ο κατακερματισμός των κανόνων εντός της ΕΕ, το βαρύ ρυθμιστικό πλαίσιο, το υψηλό κόστος συμμόρφωσης και η κανονιστική αβεβαιότητα οδηγούν τις ευρωπαϊκές εταιρείες να επικεντρώνονται στη συμμόρφωση αντί στην ανάπτυξη και, στη συνέχεια, στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Όπως ανέφερε ο Ντράγκι σε ομιλία του τον Σεπτέμβριο, η απλοποίηση του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) παραμένει «ένα από τα σαφέστερα αιτήματα» των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Επιπλέον, ο GDPR έχει «αυξήσει το κόστος των δεδομένων κατά περίπου 20% για τις εταιρείες της ΕΕ σε σύγκριση με τους αμερικανούς ανταγωνιστές τους».

Δεύτερο κρίσιμο σημείο αφορά τον Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act). Ο Ντράγκι τον χαρακτήρισε «μια ακόμη πηγή αβεβαιότητας» και κάλεσε σε αναβολή της εφαρμογής του για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, μέχρι να κατανοηθούν καλύτερα οι αρνητικές του συνέπειες.

Χωρίς μαγικές λύσεις: το Digital Omnibus είναι μόνο το πρώτο βήμα

Παρότι το Digital Omnibus κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση —όπως και η Στρατηγική για την Ένωση Δεδομένων της ΕΕ και ο επικείμενος Ψηφιακός Έλεγχος Καταλληλότητας (Digital Fitness Check)— τόσο οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις όσο και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν χρόνο. Οφείλουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτές τις παρεμβάσεις, σχεδιάζοντας παράλληλα εναλλακτικές επιλογές.

Όπως συμβαίνει γενικότερα στην Ευρώπη, η ουσιαστική αλλαγή έρχεται μέσα από πλήθος πρωτοβουλιών και παρεμβάσεων — και απαιτούνται πολλά περισσότερα ώστε οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αποκτήσουν πραγματικές ευκαιρίες ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς τους.

Αυτή την εβδομάδα, το AI Chamber και μια ομάδα οργανισμών —μεταξύ των οποίων και ο μητρικός μας οργανισμός, το Consumer Choice Center Europe— που εκπροσωπούν την Τσεχία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Λιθουανία, τη Δανία, τη Βουλγαρία και άλλες χώρες, απέστειλαν επιστολή προς το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στην επιστολή καλούν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να αξιοποιήσουν την ευκαιρία που προσφέρει το Digital Omnibus και να επικεντρωθούν σε περαιτέρω αλλαγές που απαιτούνται ώστε οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να γίνουν πιο ανταγωνιστικές ψηφιακά.

Οι υπογράφοντες εκφράζουν ισχυρή στήριξη στις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επισημαίνοντας ωστόσο ότι το εύρος της πρότασης ενδέχεται να είναι ανεπαρκές. Προτείνουν το Digital Omnibus να αντιμετωπιστεί ως ένα πρώτο βήμα και όχι ως τελικός στόχος.

Η επιστολή ζητά την απλοποίηση του AI Act, την αναβολή της εφαρμογής του για δύο χρόνια και τη διασφάλιση ότι οι κανόνες για τη χρήση του «έννομου συμφέροντος» στην ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης θα είναι σαφείς, συνεκτικοί και πλήρως εναρμονισμένοι σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τέλος, ασκεί ήπια κριτική σε όσους υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, αλλά δεν επιθυμούν να προχωρήσουν σε ουσιαστικές αλλαγές που θα μπορούσαν να στηρίξουν την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων:

«Δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε πραγματική “στρατηγική αυτονομία” αν είμαστε ανίκανοι να αναπτύξουμε τις δικές μας θεμελιώδεις τεχνολογίες», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο EU Tech Loop και αναδημοσιεύεται στο Euronews στο πλαίσιο σχετικής συμφωνίας.