Van Gogh Müzesi’nden kritik uyarı: 2,5 milyon euro destek sağlanmazsa kapanabilir

Vincent van Gogh’un eserlerinden oluşan dünyanın en büyük koleksiyonuna ev sahipliği yapan Amsterdam’daki Van Gogh Müzesi, sıra dışı bir uyarıda bulundu: Yeni bir devlet desteği sağlanmazsa kapılarını kapatmak zorunda kalabilir.

Müze, devlet desteğindeki yetersizliğin 104 milyon euroluk (4,992 milyar Türk lirası) yenileme planını, tabloların güvenliğini, ziyaretçilerin refahını ve Hollanda’nın en çok ziyaret edilen kültürel simgelerinden birinin geleceğini tehdit ettiğini belirtiyor.

Müze müdürü Emilie Gordenker, The New York Times’a yaptığı açıklamada, “Bu durum devam ederse, hem sanat hem de ziyaretçilerimiz için ciddi riskler doğacak. Bu kesinlikle istemediğimiz bir durum, ama iş o noktaya gelirse binayı kapatmak zorunda kalabiliriz,” dedi.

Anlaşmazlık müzenin kuruluşuna kadar uzanıyor.

Van Gogh’un ölümünün ardından, belgelerde “Mühendis” olarak anılan yeğeni V.W. van Gogh, aile koleksiyonunu 1962 yılında, Hollanda devletinin sanat eserlerini bir arada tutacak ve halkın erişimine açık bir müze kurup sürdürecek olması şartıyla bir vakfa devretti.

1973’te açıldığında Van Gogh Müzesi, verilen sözleri yerine getirmiş gibi görünüyordu. Açılışından bu yana yaklaşık yarım yüzyıl süren yoğun kamu ilgisi, müzeyi dünyanın en çok ziyaret edilen kültürel merkezlerinden biri haline getirdi: 2017’de yıllık ziyaretçi sayısı yaklaşık 2,6 milyon kişiye ulaştı ve toplamda neredeyse 57 milyon ziyaretçi ağırladı.

Son yıllarda da popülerliğini sürdüren müze, 2024’te yaklaşık 1,8 milyon ziyaretçiyle Rijksmuseum’dan sonra Amsterdam’ın en çok ziyaret edilen ikinci müzesi oldu. Bu yılın ilkbaharında, Stedelijk Müzesi ile birlikte düzenlenen "Where Have All The Flowers Gone?" sergisi, Anselm Kiefer’in anıtsal tuvallerini ve enstalasyonlarını Van Gogh’un mirasıyla buluşturdu; yılın ilerleyen dönemlerinde serginin bazı bölümleri Londra Kraliyet Akademisi’ne taşındı ve halen orada sergileniyor.

Ancak başarılı bir müze işletmenin bir bedeli var. 1970’lerden bu yana yoğun ziyaretçi trafiğine dayanmış bina artık eskiyor: Havalandırma ve iklim kontrol sistemleri kullanım ömrünü tamamladı, güvenlik, erişilebilirlik ve sürdürülebilirlik standartları değişti, ayrıca kamu binalarına getirilen yeni yasal yükümlülükler maliyetli iyileştirmeler gerektiriyor.

Bu nedenle Van Gogh Müzesi, 104 milyon euro bütçeli üç yıllık temel bakım, teknik yenileme ve sürdürülebilirlik programı Masterplan 2028’i hazırladı. Müze, bazı bölümleri rezervlerden ve kısmi kapanışlardan doğacak gelir kaybıyla karşılayabileceğini söylüyor, ancak projeyi finanse etmek ve uzun vadeli bir bakım rezervi oluşturmak için yıllık yaklaşık 11 milyon euro (528 milyon TL) tutarında garantili devlet desteğine ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Bakanlık şu anda yılda 8,5 milyon euro (408 milyon TL) teklif ediyor ve yıllık 2,5 milyon euro (120 milyon TL) açık bulunuyor.

Koleksiyonun yasal sahibi Vincent van Gogh Vakfı ise, 1962 tarihli sözleşmenin devlete eserler için uygun barınak sağlama ve bakımını yapma yükümlülüğü getirdiğini vurgulayarak müzenin bu talebini destekledi.