Özbekistan, seçilen kitapları bitirmeleri halinde mahkumların hapis cezalarını kısaltacak
Ernest Hemingway "Yaşlı Adam ve Deniz" kitabını yazarken, kitabının bir gün bir mahkûmun hapis cezasından üç gün düşmesini sağlayacak bir yol olabileceğini muhtemelen hiç düşünmemişti.
Ancak şimdi Özbek hapishanesindeki bir mahkum, özel bir komiteye dünyaca ünlü kitabı okuduğunu kanıtladıktan sonra cezasını azaltabilir.
Ülkenin senatosu, tutukluların okuyarak cezalarını kısaltmalarına izin veren bir yasayı onayladı. Ancak bunun belli kuralları var: Tamamlanan her onaylı kitap için, bir mahkum cezasını yılda üç günden 30 güne kadar azaltabilir.
Yeni yasa, müebbet hapis cezasına çarptırılanlar için geçerli değil. Ancak yetkililere göre ülke genelinde 13 bin 500'den fazla mahkum bundan yararlanabilir.
'Brezilya ve İtalya'yı inceledik'
Özbekistan İçişleri Bakanlığı yetkilisi Shakhrizod Shokirov, Euronews'e yaptığı açıklamada, ülkenin reformu benimsemeden önce uluslararası uygulamaları incelediğini söyledi.
"Brezilya'da 2012'den bu yana mahkumlar okudukları her kitap için cezalarını yılda dört günden 48 güne kadar azaltabiliyor. İtalya ve Bolivya'da da benzer uygulamalar var. Özbekistan bu sonuçları inceledi ve bu uygulamayı hukuk sistemimize uyarlamaya karar verdi," dedi.
Sistem özel bir komisyon tarafından denetlenecek. Tutuklular bir kitabı okuduktan sonra, içeriği anladıklarını göstermek için bir sınava girecekler. Komisyonda yerel meclisler, sivil toplum ve cezaevi idarelerinin temsilcileri yer alacak. Sadece sınavı geçenler ceza indirimi almaya hak kazanacak.
Zorunlu okuma listesinde neler var?
Cumhuriyetçi Maneviyat ve Eğitim Merkezi uzmanı Begmat Ochilov, Euronews'e yaptığı açıklamada kitap listesinin geniş bir alanı kapsayacak şekilde tasarlandığını söyledi.
"Okumak mahkûmların kendileri üzerine düşünmelerini ve başkalarını anlamalarını sağlar. Bunun ahlaki eğitimleri üzerinde doğrudan bir etkisi vardır ve gelecekteki suçları önlemeye yardımcı olur," dedi.
Resmi listede hem Özbek eserleri hem de uluslararası edebiyat klasikleri yer alıyor:
- Ernest Hemingway - Yaşlı Adam ve Deniz
- Karl von Clausewitz - Savaş Üzerine
- Theodore Dreiser - Bir Amerikan Trajedisi
- Erich Maria Remarque - Üç Yoldaş
- Ray Bradbury - Fahrenheit 451
- Franz Kafka - Dava
- Jack London - Martin Eden
- Abdulla Qodiriy - O'tkan kunlar
- Yeni Özbekistan'ın Kalkınma Stratejisi
- Liderler Kitabı
Özbekistan'daki tepkiler
Özbekistan'daki avukatlar ve eğitim uzmanları yasayı memnuniyetle karşıladı. Begmat Ochilov Euronews'e yaptığı açıklamada yasanın mahkûmları "zamanlarını tembellik yerine öğrenerek geçirmeye" motive edebileceğini söyledi.
Yetkililer yasanın Özbekistan'ın adalet sisteminde rehabilitasyon ve eğitime yönelik bir değişimi yansıttığını söylüyor ve uygulamanın başarının anahtarı olacağının da altını çiziyorlar.