'Ulusal hazine': Fransa'da Blaise Pascal'ın tarihi hesap makinesinin yurt dışına satışı yasaklandı

Ünlü müzayede evi Christie’s, 1642’de Fransız matematikçi, mucit, filozof ve teolog Blaise Pascal tarafından yapılan 'Pascaline’in ihracat izninin Paris İdare Mahkemesi tarafından askıya alınması üzerine, 19 Kasım Çarşamba günü yapılması beklenen açık artırmayı iptal etti.

Özel bir koleksiyonere ait olan ve değerinin 2 ila 3 milyon euro arasında olduğu tahmin edilen bu cihazın yurt dışına satışının engellenmesi için birçok bilim insanı ve araştırmacı mahkemeye başvurmuştu.

'Ulusal hazine'

Paris İdare Mahkemesi, “tarihi ve bilimsel değeri” göz önüne alındığında bu cihazın “ulusal hazine olarak sınıflandırılabileceğini” ve dolayısıyla “ihracat sertifikası düzenlenemeyeceğini” belirtti. AFP'nin aktarımına göre, esasa ilişkin karar verilinceye dek sürecek bu geçici hüküm, "Pascaline'in ülkeyi terk etmesini yasaklıyor."

Uluslararası Blaise Pascal Merkezi’nin direktörü Laurence Plazenet, France Culture’a yaptığı açıklamada şöyle konuştu:

“Mahkeme, bu cihazın korunmasını destekleme konusunda son derece etkili davranmıştır.”

Plazenet büyük bir memnuniyet duyduğunu belirterek, “Pascaline, insanlık tarihindeki ilk işlevsel hesap makinesi. Bu nedenle bilimsel açıdan olağanüstü bir değere sahip,” dedi.

“Bu makinenin Pascal’a yakın biri ya da kraliyet makamları tarafından sipariş edilmiş olması muhtemel,” diye ekledi. “Miras ve müzecilik açısından son derece özel bir önemi var.”

Benzersiz bir model

Dünyada bu dönemden sadece sekiz Pascaline ve kısa süre sonra yapılmış bir dokuzuncu makine bulunuyor. Yerel medya kuruluşu LémanBleu’ya göre, bunların altısı Fransa’daki müzelerde, diğer ikisi ise Almanya’da sergileniyor.

Ancak satışa çıkarılan Pascaline modeli, eski Fransız uzunluk biriminde (toise) hesaplama yapabilen tek ölçüm makinesi. Bunun dışında, ondalık sayıları hesaplamak veya özellikle para ile ilgili muhasebe işlemlerini yapmak için tasarlanmış iki farklı Pascaline türü daha mevcut.

Yasal süreçler gereği, nihai kararın açıklanmasının birkaç ay sürebileceği belirtiliyor.